Het toponiem Hespen, later onderscheiden met Neer- en Over-, is niet met zekerheid te verklaren. Volgens de meest gangbare uitleg gaat het eerste lid terug op Germaans *hasp, dat weide betekent. Hespen is van deze wortel afgeleid met een Romaansn-suffix, zoals Kempen is afgeleid van Romaans campania "(hoog)vlakte". Omdat het n-suffix doorgaans dient om waternamen te vormen, ziet Herbillon in Hespen eerder een waternaam *absa, bij de wortel *ab ("water"). De begin-H van Hespen is volgens Herbillon een Germaanse aanpassing.[1]
Deze toponymie roept echter veel vraagtekens op. Gysseling probeert de naam Haspengouw/Hesbaye te verklaren vanuit het Germaanse Hasibanja. Daarin zit Hasia, een genitief meervoud van Hasiz, dat evolueerde tot de Germaanse volkerennaam Hessen + banna ("rechtsgebied").[1]
De vormen van Hespen, resp. Neerhespen en Overhespen op een rij:
Hespen:980Hasbina, 1115Hesbines, 1139Hespinne/Hespine, 1321in hespinne, circa 1350hespene, enz.
Neerhespen: 1321 in hespinne inferiori, 1324nederhespen, enz.
Overhespen: 1321 in hespine superiori, in ouerhespinne (ouer, lees: over), enz.[1]
Demografische ontwikkeling
Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen