Mnemosyne (Grieks: Μνημοσύνη) was in de Griekse mythologie een Titanide en de personificatie van het geheugen. Volgens de oude Grieken vond zij de woorden en taal uit. Volgens Hesiodus kregen koningen en dichters hun uitzonderlijke spraakvermogen van Mnemosyne en hun speciale relatie met haar dochters, de muzen.
Mnemosyne is volgens sommige bronnen ook de naam van een rivier in Hades. Doden die van haar wateren dronken zouden hun leven niet vergeten (zoals bij de rivier Lethe het geval was) maar onthouden.
Oorsprong en nakomelingen
Als Titanide, een van de vrouwelijke Titanen, was Mnemosyne een dochter van Gaea en Uranus. Zij was de oudste, pre-Helleense muze, en de 'moeder' van de negen muzen. Volgens de veel latere Olympische theogonie (afstammingslijn van de goden) van de Helleense dichters Hesiodos en Homeros verwekte Zeus de negen muzen bij haar in negen nachten:
