Matilda is een kinderboek dat geschreven is door Roald Dahl. Het boek werd in 1988 gepubliceerd en kreeg in 1989 de Prijs van de Nederlandse Kinderjury.
Het verhaal
Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal. Matilda is een jong, slim en ongewoon meisje, dat veel van lezen en rekenen houdt en al jong opvalt door haar uitzonderlijke intelligentie. Haar ouders, meneer en mevrouw Wurmhout, houden zich niet met Matilda bezig maar meer met televisiekijken. Matilda's vader is een oplichter die tweedehands auto's verkoopt voor een veel te hoge prijs en ze laat lopen door zaagsel in de motor te doen. Haar moeder is een geblondeerde verwende vrouw die alleen maar televisie kijkt en naar de bingo gaat. Ze zijn helemaal niet trots op hun slimme dochter, maar vinden haar maar vervelend en betweterig. Haar broer Michiel krijgt alle aandacht, en haar vader probeert hem te leren hoe ook hij later mensen kan oplichten met autozwendel. Matilda wil dolgraag lezen, maar haar ouders houden niet van boeken. Matilda wordt lid van de bibliotheek terwijl ze pas vier is.
Meneer Wurmhout scheldt Matilda uit als ze een van zijn winsten voor hem heeft uitgerekend en hij zegt dat ze het moet hebben opgelezen. Een andere keer scheurt hij een bibliotheekboek kapot en laat Matilda voor de schade opdraaien. Matilda besluit haar ouders, en met name haar vader, te straffen voor dit gedrag. Ze doet secondelijm op zijn hoed waardoor meneer Wurmhout die niet afkrijgt en de hoed weg moet laten knippen. Ook verwisselt ze zijn haargel met haar moeders blondeermiddel, zodat hij zijn haar bijna kwijtraakt en het moet verven.
Als Matilda op vijfjarige leeftijd naar de basisschool gaat, ontdekt haar schooljuf, Marije Engel, dat Matilda hoogbegaafd is. Ze sluit een bijzondere vriendschap met juf Engel, die net als de kinderen erg bang is voor het schoolhoofd, een vrouw genaamd Agatha Bulstronk, waarschijnlijk het verschrikkelijkste schoolhoofd ooit en iemand met een hartgrondige hekel aan kinderen. Elk kind dat op school komt, wordt door de oudere leerlingen onmiddellijk gewaarschuwd voor deze vrouw. Juf Bulstronk is olympisch kampioen kogelslingeren geweest en demonstreert dit nog steeds graag; tijdens een speelkwartier pakt Bulstronk een meisje dat weigert haar haar te laten knippen beet bij haar vlechten en slingert haar door de lucht. Bulstronks favoriete straf voor kinderen is opsluiting in het Stikhok: een smalle kast met spijkers en glasscherven aan de binnenkant. De kast is ongeveer 30 bij 30 centimeter, dus wie in de kast is opgesloten kan vanwege de scherpe spijkers en scherven slechts stijf rechtop staan zolang de straf duurt, 2 tot soms wel 24 uur. Een jongen die stiekem van de cake van Bulstronk heeft gesnoept moet voor straf in zijn eentje een reusachtige cake opeten, anders zal hij in het Stikhok worden opgesloten. Bulstronk kan dit allemaal ongestraft doen omdat de verhalen zo absurd zijn dat de ouders hun kinderen simpelweg niet geloven.
Juf Engel probeert Matilda in een hogere klas te plaatsen, maar Bulstronk wil hier niets van weten. Bulstronk heeft al vanaf het begin een grote hekel aan Matilda omdat ze voor zichzelf durft op te komen en omdat Bulstronk door haar vader is opgelicht. Matilda moet dus noodgedwongen in de eerste klas blijven waar ze zich doodverveelt. Hierdoor kan haar mentale energie geen uitweg vinden en ontwikkelt ze een telekinetische gave. Ze komt hier bij toeval achter als juf Bulstronk een uur komt lesgeven aan Matilda's klas waar ze met terreur regeert. Na een aanvaring tussen Matilda en Bulstronk merkt Matilda ineens dat ze het glas water op de lessenaar op afstand kan omgooien. Iedereen, ook Bulstronk zelf, denkt dat Bulstronk het glas zelf per ongeluk heeft omgestoten. Na afloop van deze schooldag besluit Matilda bij juf Engel – de enige aan wie ze haar grote geheim durft te vertellen – op bezoek te gaan om over het gebeurde verder te praten. Juf Engel vertelt aan Matilda op haar beurt haar eigen grote geheim: juf Bulstronk is niemand minder dan juf Engels bloedeigen tante, die vroeger ook haar heeft mishandeld en geterroriseerd. Een paar jaar geleden is juf Engels vader onder onduidelijke omstandigheden gestorven, waarop juf Bulstronk het ouderlijk huis en het salaris van juf Engel heeft ingepikt, bij gebrek aan een testament van de heer Engel. Volgens juf Bulstronk is dit ter vergoeding van de opvoedkosten die zij voor juf Engel heeft gemaakt.
Matilda besluit nu om haar telekinetische gave te gebruiken om juf Bulstronk te verslaan. De volgende keer dat Bulstronk les komt geven, laat Matilda met behulp van haar gave het krijtje op het schoolbord schrijven: "Agatha, dit is Marcus; geef mijn Marije haar huis en haar salaris terug! Anders neem ik je te pakken zoals jij mij te pakken hebt genomen! Ik hou je in de gaten Agatha!", zodat Bulstronk denkt dat de geest van de vader van Juf Engel terug is gekomen om zich te wreken. Bulstronk verlaat het schoolgebouw en blijkt een dag later de stad te zijn ontvlucht. Juf Engel kan nu haar eigen ouderlijk huis weer betrekken, waar gelukkig weinig is veranderd.
Matilda's ouders besluiten uiteindelijk naar Spanje te emigreren omdat de grond Matilda's vader wat te heet onder de voeten wordt: zijn autozwendel is ontdekt.[1] Ze hebben nooit veel om Matilda gegeven en laten toe dat zij bij juf Engel gaat inwonen.
Bewerkingen
- In 1996 werd het boek verfilmd door Danny DeVito, die zelf ook een rol in de film speelt.
- Er is ook een luisterboek van dit boek uitgegeven van ongeveer vier uur (vier cd's). Het voorleeswerk is van Jan Meng.
- In november 2010 werd een musical gebaseerd op het boek uitgebracht getiteld Matilda, A Musical.
- In november 2022 werd een tweede film Matilda uitgebracht over een musical gebaseerd op het boek.
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ Tijdens het uitkomen van het boek, in 1988, was Spanje inderdaad een geliefd vluchtoord voor veel Britten die in eigen land problemen met justitie hadden.
