Martvili (Georgisch: მარტვილის მუნიციპალიტეტი, Martvilis moenitsipaliteti) is een gemeente in het noordwesten van Georgië met circa 29.895 inwoners (2024), gelegen in de regio Samegrelo-Zemo Svaneti. De gemeente heeft een oppervlakte van 880,6 km² en ligt op de zuidrand van de Grote Kaukasus bergketen, meer specifiek het Egrisigebergte, waar deze overgaat in het Colchis-laagland. De gelijknamige stad is het bestuurlijk centrum van de gemeente.
Geschiedenis
Na het uiteenvallen van het Koninkrijk Georgië in de 15e eeuw lag het gebied van Martvili in het vorstendom Mingrelië en stond het onder de heerschappij van de adellijke Dadiani-familie. Het werd eeuwenlang feitelijk gedomineerd door het Ottomaanse Rijk, maar vanaf de 18e eeuw verloren zij het gezag. Toen Rusland in 1810 overging tot de annexatie van West-Georgië werd de Russische bestuurlijke indeling langzamerhand ingevoerd die de basis legde voor de hedendaagse indeling.
In het Russische Rijk
Oejezd Senaki met oetsjastok Martvili (II rechtsboven).
In 1846 werd Mingrelië opgenomen in het nieuwe Gouvernement Koetais dat tot 1917 bestond. Daarbinnen viel het moderne gebied van Martvili tot 1930 onder het oejezd Senaki (ook wel mazra Senaki genoemd in het Georgisch).[3]
Binnen het oejezd Senaki werd het oetsjastok Martvili opgericht,[4] waarmee de contouren van de moderne gemeente geschapen werden. Dit oetsjastok kwam overeen met het noordelijke deel van het moderne Martvili, met de zuidelijke grens tussen de plaatsen Martvili en Bandza dat een zelfstandig district was. Een klein deel van de huidige gemeente, het zuidoosten, was in deze periode ingedeeld bij het oetsjastok Choni in het oejezd Koetais.
Vorming district Martvili
Er volgden bestuurlijke herindelingen in de periode 1917-1930 door de tussenkomst van de Democratische Republiek Georgië en de vorming van de Sovjet-Unie. De hedendaagse bestuurlijke eenheid werd uiteindelijk in 1930 gevormd met de grote Sovjet districtshervorming toen het als rajon (district) Martvili werd opgericht binnen de Georgische SSR, dat wezenlijk in dezelfde omvang nog zo bestaat.[5]
Rond 1936 werd zowel de plaats als het district Martvili vernoemd naar de revolutionair Aleksi (Sasja) Gegetsjkori (1887-1928) die in de plaats Martvili het gymnasium gevolgd had (Russisch: гегечкорский район; Georgisch: გეგეჭკორის რაიონი). Tijdens de de-sovjetisering van toponiemen in 1990 werd de naam Martvili teruggegeven.[6] In 1995 werd het district ingedeeld bij de nieuw gevormde regio (mchare) Samegrelo-Zemo Svaneti, en in 2006 werd het district bestuurlijk omgevormd in een gemeente.
Geografie
De Martvilikloof is een bekende bezienswaardigheid.
Het noordelijke deel van Martvili ligt in het Egrisigebergte, een subgebergte van de Grote Kaukasus, terwijl het zuidelijke deel in het Colchis-laagland ligt. De hoogste berg van de gemeente is de Techoerisjdoedi (3.002 meter) in het Egrisigebergte op de driegemeentengrens met Tsjchorotskoe en Lentechi. Deze berg is de bron van de Techoeririvier die door de gemeente stroomt.
Behalve de Techoeri stromen nog andere rivieren door de gemeente, zoals de Abasja, die door de Martvilikloof stroomt, een van de belangrijkste natuurbezienswaardigheden in de gemeente.[7] Daarnaast vormt de rivier de Tschenistskali, die diep uit de Grote Kaukasus komt, de regiogrens met Imereti en de gemeente Choni. Dit zijn allen rechterzijrivieren van de Rioni.
In het zuidwesten van de gemeente ligt de Ascha-heuvelrug die bestaat uit karst en kalksteen en een maximale hoogte heeft van ongeveer 600 meter boven zeeniveau. Hier zijn watervallen, kloven en mineralen te vinden. De heuvelrug is ook de fysieke scheiding tussen de Techoeri en Abasja rivieren. De zuidelijke helft van de gemeente ligt in het noordoostelijke deel van de Colchis-vlakte, die vanuit het zuiden naar het noorden geleidelijk omhoog loopt van ongeveer 60 meter boven de zeespiegel tot heuvels van 400-600 meter boven zeeniveau. Vrijwel alle grotere plaatsen van de gemeente liggen in dit zuidelijke deel.
Demografie
Begin 2024 telde de gemeente Martvili 29.895 inwoners,[2] een daling van ruim 8% ten opzichte van de volkstelling van 2014.[1] Het aantal inwoners in de hoofdplaats Martvili daalde met 7% in dezelfde periode.
Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden.[9][10][11][12] Noot:[8]
Etniciteit en religie
De bevolking van Martvili was volgens de volkstelling van 2014 vrijwel geheel mono-etnisch Georgisch (99,8%), waarbij enkele tientallen Russen de voornaamste etnische minderheid zijn.[14] Volgens dezelfde volkstelling was 99,3% van de bevolking Georgisch-Orthodox. De enige geloofsminderheid waren enkele tientallen jehova's.[15]
Administratieve onderverdeling
Martvili klooster
De gemeente Martvili is administratief onderverdeeld in 20 gemeenschappen (თემი, temi) met in totaal 74 dorpen (სოფელი, sopeli) en één stad (ქალაქი, kalaki), het bestuurlijk centrum Martvili.[1]
Bestuur
De gemeenteraad van Martvili (Georgisch: საკრებულო, sakreboelo) is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd kiesstelsel wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 36 leden: 24 leden worden via een proportionele lijststem gekozen en 12 leden worden gekozen door middel van een districtenstelsel.[16] In 2017 was de verhouding 15 proportioneel om 22 districtszetels.
Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Tornike Janasjia van Georgische Droom met 51,8% van de stemmen gekozen tot burgemeester, via een tweede ronde tegenover een kandidaat van de Verenigde Nationale Beweging. De twaalf districtszetels zijn naar kandidaten van Georgische Droom (5), Verenigde Nationale Beweging (3), Europese Socialisten (2), Voor Georgië (1) en Europees Georgië (1) gegaan. De Georgische Droom behaalde de meeste proportionele stemmen (36,5%), gevolgd door Verenigde Nationale Beweging (30,0%), Voor Georgië (17,1%) en Europese Socialisten (6,1%). Acht partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet.[17][18]
Martvili was een van de slechts zeven gemeenten waar de heersende Georgische Droom partij geen meerderheid wist te behalen.[19]
↑ abc(ka) Main Results of the 2014 Census (Publication) (pdf). Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) p.248-253 (28 april 2016). Gearchiveerd op 13 februari 2020. Geraadpleegd op 19 januari 2022.
↑ ab(en) Martvili Canyon. Agency of Protected Areas - Ministry of Environment and Natural Resources Protection of Georgia. Gearchiveerd op 14 augustus 2022. Geraadpleegd op 17 september 2022.
↑ abBij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie[13], "1. Introduction", Pagina 1.
.jpg)
.jpg)
