Maquettes van Maastricht

De Franse maquette van Maastricht in het Museum voor Schone Kunsten te Rijsel, na de restauratie in 2019

De maquettes van Maastricht zijn een aantal maquettes of schaalmodellen van de Nederlandse vestingstad Maastricht. De bekendste is de in het midden van de achttiende eeuw uit militair oogpunt vervaardigde Franse of 'Parijse' maquette. Deze werd ruim twee eeuwen in Parijs bewaard, maar bevindt zich sinds 1991 in Rijsel. In Maastricht is sinds 1977 een kopie van deze maquette te zien. Sinds 1999 wordt tevens gewerkt aan een gedetailleerde maquette van de vesting Maastricht in 1867, maar deze is nog onvoltooid.

Geschiedenis

Maquettebouw in Frankrijk

Zaaloverzicht met plan-reliefs te Rijsel, 2013
De 'Parijse' maquette, in 1973 te gast in het Bonnefantenmuseum, ter gelegenheid van 300 jaar Beleg van Maastricht (1673)
Vaste opstelling van het centrale deel van de gekopieerde maquette in Centre Céramique
De complete maquette in 2013. Deze wordt slechts bij uitzondering getoond

De Franse maquette van Maastricht werd in de periode 1748-1752 in opdracht van koning Lodewijk XV gebouwd als onderdeel van een onder Lodewijk XIV begonnen militair project, dat erin voorzag om alle belangrijke vestingen in en rondom Frankrijk driedimensionaal in kaart te brengen. Doel was het bestuderen van de vestingen en het makkelijker kunnen bepalen van een militaire strategie in geval van oorlog. In totaal zijn in de loop van de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw ongeveer 260 maquettes gebouwd, waarvan er nog 102 over zijn. De meeste maquettes dateren uit de achttiende eeuw. De oudste, uit 1668, is van de havenstad Duinkerke. De maquettes van Brest en Luxemburg zijn gebouwd in de tijd van Napoleon Bonaparte, terwijl de laatste maquettes (o.a. Sebastopol) pas rond 1870 werden gebouwd, toen de meeste vestingen al waren opgeheven. De maquettes variëren in grootte van 0,2 m² (de forten van Artigues en Lamalgue) tot 160 m² (Cherbourg-Octeville).

De maquettes stonden oorspronkelijk opgesteld in het Tuilerieënpaleis in Parijs. Vanaf 1777 werd de collectie overgebracht naar het Hôtel des Invalides. In 1943 werd het Musée des Plans-Reliefs opgericht en kon het publiek de maquettes voor het eerst bezichtigen. Sinds 1991 is de collectie gesplitst: de maquettes van een vijftiental Noord-Franse en Zuid-Nederlandse steden, waaronder die van Maastricht, zijn overgebracht naar het Museum voor Schone Kunsten in Rijsel, de rest bevindt zich nog steeds in het Musée des Plans-Reliefs in Parijs.

Bouw van de Franse maquette

Tijdens de Franse bezetting van Maastricht (1673-1678) was in opdracht van Lodewijk XIV een eerste maquette van de strategische belangrijke vestingstad gebouwd. Deze is later verloren gegaan. Aan het einde van de Oostenrijkse Successieoorlog was Maastricht opnieuw korte tijd bezet door Franse troepen, dit keer die van Lodewijk XV. Na de Slag bij Lafelt in 1747 werden zowel Maastricht als Bergen op Zoom ingenomen. De Fransen besloten om van beide vestingsteden maquettes te maken. Bij de Vrede van Aken deed Frankrijk afstand van een deel van zijn veroveringen, waaronder Maastricht en Bergen op Zoom, maar de maquettes werden toch afgebouwd. De Maastrichtse maquette is gebouwd onder leiding van de Franse militaire ingenieur Jean-Baptiste Larcher d'Aubencourt, die de opmetingen verrichtte. Van Larcher d'Aubencourt zijn tevens enkele zeer gedetailleerde plattegronden van Maastricht bewaard gebleven. De maquette van Maastricht en zijn uitgebreide gordel van vestingwerken is gebouwd op dertien tafels en behoort met zijn 40 m² (580 x 689 cm) tot de middelgrote maquettes. De schaal is, zoals bij de meeste plan-reliefs, 1:600. In 1803, 1976-1977 en 2018-2019 werd de maquette gerestaureerd.[1]

Kopie van de Franse maquette

In 1972-1973 werd ter gelegenheid van de heropening van het gerenoveerde Bonnefantenmuseum – toen nog gevestigd in het Bonnefantenklooster – de 'Parijse' maquette van Maastricht uit 1752 tentoongesteld. De tentoonstelling trok 28.000 bezoekers. Na de terugkeer van de maquette naar Parijs besloten enkele Maastrichtenaren dat er een kopie van de maquette moest komen. Daarvoor moest toestemming worden verkregen van de Franse overheid. Van 1974 tot 1977 werd in de Centrale Werkplaats Instructiemiddelen in de Trip van Zoutlandtkazerne te Breda gewerkt aan een nauwgezette kopie van het centrale deel van de Franse maquette (de stad zelf). Dit deel werd op 26 maart 1977 door Minister van Defensie Bram Stemerdink overgedragen aan de stad Maastricht. In 1981-1982 werden ook de ommelanden nauwgezet gekopieerd van de Franse maquette.

Het centrale deel van de kopie was aanvankelijk te zien in de hal van het Stadhuis van Maastricht. Van 1979 tot 1990 maakte de maquette deel uit van de vaste collectie van het Bonnefantenmuseum. Nadat dit museum in 1990 haar historische en archeologische collectie had afgestoten en zich nog uitsluitend op oude en moderne kunst ging toeleggen, vond de kopie van de maquette onderdak in het Centre Céramique, sinds 2023 als onderdeel van het Maastricht Museum. Wegens ruimtegebrek wordt doorgaans alleen het centrale deel van de maquette (4 x 4,5 m) tentoongesteld. De maquette is eigendom van de Stichting Maquette Maastricht.

Maquette Maastricht 1867

Deels voltooide maquette Maastricht 1867

De bouw van de kopie van de Franse maquette van Maastricht inspireerde een groep Maastrichtenaren om een nieuwe maquette te maken. Initiatiefnemer was de kunstenaar en maquettebouwer Paul Tieman. In 1999 werd de Stichting Maastricht 1867 opgericht, die zich ten doel stelt een maquette van Maastricht in het jaar 1867 te maken, het jaar waarin de vesting Maastricht officieel werd opgeheven. De schaal van deze maquette is 1:500, iets gedetailleerder dan de Franse maquette. De totale oppervlakte is met 30 m² kleiner, omdat minder buitengebied wordt nagebouwd. In 2015 is een vaste opstelling geopend in het mouthuis van Stoombierbrouwerij De Keyzer in de Wycker Grachtstraat, waar de incomplete maquette een hele verdieping in beslag neemt. Anno 2023 werken er negen personen aan het project: drie onderzoekers en zes bouwers. De onderzoekers doen intensief archiefwerk om de bebouwing zo getrouw mogelijk te kunnen weergeven. Het werk zal naar verwachting nog tientallen jaren in beslag nemen. Van het op de linker Maasoever gelegen stadsdeel ('Maastricht') is in 2023 qua oppervlakte circa 40% gereed, hoewel van de arbeidsintensieve binnenstedelijke bebouwing nog maar een kleiner deel is gerealiseerd.[2]

Overige maquettes

Een minder bekende maquette is de circa 20 m² grote stadsmaquette die in de jaren 1950 onder leiding van broeder Sigismund Tagage F.I.C. (onder andere schatbewaarder van de schatkamer van de Sint-Servaasbasiliek) tot stand kwam. Deze maquette geeft niet consequent de situatie in één bepaalde periode weer en is daardoor vanuit historisch oogpunt minder interessant. Nadat de kopie van de Franse maquette gereed was gekomen, raakte de maquette van Tagage in de vergetelheid. De kunstenaar en maquettebouwer Paul Tieman besloot de verwaarloosde maquette in 1990 te restaureren. In 2015 werd ze in een vitrine van het poortgebouw van klooster De Beyart permanent tentoongesteld.[3]

In het Vestingmuseum Maastricht, gevestigd in de dertiende-eeuwse Helpoort, is sinds 2021 eveneens een maquette te zien. Deze is gebouwd door vrijwilligers van de Stichting Maastricht Vestingstad en is vooral gericht op de vestingwerken.[4]

Maquette van het Romeins castellum en de Romeinse brug van Maastricht

Eveneens gericht op de vestingwerken, maar dan uit een eerdere periode in de geschiedenis van Maastricht, is de maquette van laat-Romeins Maastricht, gemaakt door Ferrie Schiffeleers. Door de onvolledigheid van het archeologisch onderzoek is ook deze maquette historisch niet geheel accuraat. Zo heeft Schiffeleers, naast het historisch aantoonbare Castellum van Maastricht op de linker Maasoever, ook een fort op de Wycker oever gebouwd, waarvoor geen bewijs voorhanden is. Desalniettemin wordt de maquette regelmatig tentoongesteld, omdat ze de relatie tussen het fort, de Maas en de Romeinse brug inzichtelijk maakt. Sinds 2023 vormt de maquette van Schiffeleers, even als de kopie van de Franse maquette, onderdeel van de vaste opstelling van het Maastricht Museum, op de eerste verdieping van het Centre Céramique.

Verder bestaan er tal van maquettes van individuele historische gebouwen in Maastricht, zoals de Sint-Servaasbasiliek (te zien in de kruisgang van de kerk), de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek (in de schatkamer van de kerk en in Madurodam), de Sint-Martinuskerk (in het Cuypershuis in Roermond) en het Stadhuis van Maastricht (meerdere versies, onder andere in Museum Sjoen Limburg en in Mini-Europa in Brussel). Twee houten maquettes van het Bonnefantenmuseum (waarvan een halfopen, met zicht op het interieur) zijn gemaakt door Aldo Rossi en zijn in het door hem ontworpen museum te bewonderen.

Betekenis van de maquettes

Kaart van Larcher d'Aubencourt met gedetailleerde informatie over Wyck, Maas, Maaseilanden en oostelijke binnenstad

De Franse maquette van Maastricht geeft zeer nauwkeurig de situatie weer in en rondom de vesting Maastricht in het midden van de achttiende eeuw. Elke straat, elk huis, elk vestingwerk en waarschijnlijk zelfs elke boom, werd door Larcher d'Aubencourt en zijn medewerkers gedetailleerd opgemeten en nagetekend en daarna minutieus op schaal nagebouwd. De zeer informatieve overzichtskaart van Maastricht is bewaard gebleven; de opmetingsgegevens en tekeningen van individuele gebouwen niet. De Franse maquette en de daaraan ten grondslag liggende plattegrond is daarmee een belangrijke bron van informatie voor de geschiedenis van Maastricht. Datzelfde geldt voor de twintigste-eeuwse kopie, hoewel in iets mindere mate, omdat deze gebouwd is naar foto's van het origineel. De maquette van de Stichting Maastricht 1867 heeft hetzelfde betekenis voor de negentiende-eeuwse situatie, in feite nóg gedetailleerder. Het nadeel van deze maquette is dat deze een in veel gevallen niet meer bestaande situatie weergeeft, waardoor voor gebouw, elk raam en elke schoorsteen historisch onderzoek moet worden gedaan.

Op alle maquettes is duidelijk het grote aantal kerken en kloosters te zien, dat Maastricht in die tijd telde, en waarvan er sindsdien een groot aantal zijn verdwenen. Ook is te zien dat een deel van de stad, met name de gronden die pas vanaf de veertiende eeuw binnen de stadswallen waren komen te liggen, onbebouwd was. In de buitengebieden springt het uitgebreide netwerk van vestingwerken met natte en droge grachten in het oog. Op de Sint-Pietersberg is het Fort Sint Pieter duidelijk te herkennen. In de Maas liggen het verdwenen Maasmoleneiland en het Sint-Antoniuseiland. Door de maquettes van 1750 en 1867 te vergelijken is te zien dat in de tweede helft van de achttiende eeuw en begin negentiende eeuw de ring van vestingwerken werd vernieuwd en uitgebreid, o.a. door de aanleg van de Linie van Du Moulin, de Nieuwe Bossche Fronten en het Fort Willem I.

Read other articles:

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada November 2022. Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Oktober 2022. Franci...

 

Agustinus WibowoLahir08 Agustus 1981 (umur 42)Lumajang, IndonesiaKebangsaan IndonesiaWarga negaraIndonesiaPekerjaanPenulisSitus webagustinuswibowo.com Agustinus Wibowo adalah seorang penulis dan fotografer perjalanan Indonesia yang (lahir 08 Agustus 1981. Setelah menyelesaikan kuliah di bidang Ilmu Komputer di Universitas Tsinghua Beijing. Tahun 2005 Agustinus memulai petualangan keliling Asia melalui darat. Berawal tanggal 31 Juli 2005 dari China kemudian melintasi negara-negara Asia S...

 

Le Petit PrincePoster teaser PrancisSutradaraMark OsborneProduserAton Soumache Dimitri RassamSkenarioIrena BrignullBerdasarkanLe Petit Princeoleh Antoine de Saint-ExupéryPemeranRiley Osborne Marion Cotillard Mackenzie Foy James Franco Rachel McAdams Jeff Bridges Benicio del Toro Paul Giamatti Albert Brooks Matt JenkinsPenata musikHans ZimmerPenyuntingCarole Kravetz Aykanian, Matthew LandonPerusahaanproduksiOnyx FilmsDistributorParamount Vantage (AS)Entertainment One (Kanada)Paramount P...

Association football position England captain Leah Williamson (left) defends for Arsenal.In the sport of association football, a defender is an outfield player whose primary role is to stop attacks during the game and prevent the opposition from scoring. Defenders fall into five main categories: centre-backs, full-backs, defensive midfielders, sweepers, and wing-backs. The centre-back and full-back positions are most common in modern formations. The sweeper and wing-back roles are more specia...

 

Use of liquid or gaseous water in heating or cooling systems This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Hydronics – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2022) (Learn how and when to remove this template message) Hydronics (from Ancient Greek hydro- 'water') is the use of liqui...

 

Chiesa greco unita della Santissima AnnunziataLa facciata dopo il restauro del 2012Stato Italia RegioneToscana LocalitàLivorno Coordinate43°33′06.35″N 10°18′37.35″E / 43.551763°N 10.310374°E43.551763; 10.310374Coordinate: 43°33′06.35″N 10°18′37.35″E / 43.551763°N 10.310374°E43.551763; 10.310374 ReligioneCattolica di rito latino, già di rito bizantino TitolareSantissima Annunziata Diocesi Livorno ArchitettoAlessandro Pieroni, Giova...

Abena AppiahLahirEvelyn Abena Akuaba Appiah2 Juni 1993 (umur 30) Accra, GhanaPendidikanRadford UniversityTinggi178 cm (5 ft 10 in)Pemenang kontes kecantikanGelar Top Model of the World Ghana 2013 Miss Universe Ghana 2014 Queen Beauty Universe 2016 Miss Earth Ghana 2019 Miss Grand USA 2020 Miss Grand International 2020 Warna rambutHitamWarna mataCokelatKompetisiutama Top Model Ghana 2013(Pemenang) Top Model of the World(15 Besar) Miss Universe Ghana 2014(Pemenang) Miss Uni...

 

Belgian tennis player Christophe RochusCountry (sports) BelgiumResidenceAuvelais, BelgiumBorn (1978-12-15) 15 December 1978 (age 45)Namur, BelgiumHeight1.70 m (5 ft 7 in)Turned pro1996Retired2009PlaysRight-handed (two-handed backhand)Prize money$2,753,294SinglesCareer record118–219Career titles0Highest rankingNo. 38 (1 May 2006)Grand Slam singles resultsAustralian Open4R (2000)French Open3R (2009)Wimbledon2R (2000)US Open2R (2001)D...

 

SantacruzenseCalcio AES, Tricolor Santacruzense, Esportiva Segni distintivi Uniformi di gara Casa Trasferta Colori sociali Bianco, rosso, nero Dati societari Città Santa Cruz do Rio Pardo Nazione  Brasile Confederazione CONMEBOL Federazione CBF Campionato inattivo Fondazione 1931 Stadio Leônidas Camarinha(10 058 posti) Palmarès Si invita a seguire il modello di voce L'Associação Esportiva Santacruzense, noto anche semplicemente come Santacruzense, è una società calcistic...

This article needs additional citations for verification. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: North Sydney, Nova Scotia – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2014) (Learn how and when to remove this message) Place in Nova Scotia, CanadaNorth Sydney Mi'kmawi'simk: Kweso'mkiaqScottish Gae...

 

Statue formerly installed in Nashville, Tennessee, U.S. Statue of Edward W. CarmackThe statue in 2016ArtistNancy Cox-McCormackYear1927SubjectEdward W. CarmackLocationNashville, Tennessee, U.S. A statue of Edward W. Carmack was installed in Nashville, Tennessee, United States in 1924. The statue was the work of American sculptor Nancy Cox-McCormack.[citation needed] Carmack was an opponent of Ida B. Wells and encouraged retaliation for her support of the civil rights movement.[1 ...

 

Grocka Гроцка Héraldique Administration Pays Serbie Province Serbie centrale Région ŠumadijaPodunavlje District Ville de Belgrade Municipalité Grocka Code postal 11 306 Démographie Population 8 441 hab. (2011) Géographie Coordonnées 44° 40′ 20″ nord, 20° 43′ 03″ est Localisation Géolocalisation sur la carte : Serbie Grocka Géolocalisation sur la carte : Serbie Grocka modifier  Municipalité de Grocka Adminis...

Peta menunjukan lokasi Libon Libon adalah munisipalitas yang terletak di provinsi Albay, Filipina. Pada tahun 2011, munisipalitas ini memiliki populasi sebesar 69.490 jiwa atau 14.601 rumah tangga.[1] Pembagian wilayah Libon terbagi menjadi 47 barangay, yaitu: Alongong Apud Bacolod Zone I (Pob.) Zone II (Pob.) Zone III (Pob.) Zone IV (Pob.) Zone V (Pob.) Zone VI (Pob.) Zone VII (Pob.) Bariw Bonbon Buga Bulusan Burabod Caguscos East Carisac West Carisac Harigue Libtong Linao Mabayawas ...

 

Events at the2007 World ChampionshipsTrack events100 mmenwomen200 mmenwomen400 mmenwomen800 mmenwomen1500 mmenwomen5000 mmenwomen10,000 mmenwomen100 m hurdleswomen110 m hurdlesmen400 m hurdlesmenwomen3000 msteeplechasemenwomen4 × 100 m relaymenwomen4 × 400 m relaymenwomenRoad eventsMarathonmenwomen20 km walkmenwomen50 km walkmenField eventsHigh jumpmenwomenPole vaultmenwomenLong jumpmenwomenTriple jumpmenwomenShot putmenwomenDiscus throwmenwomenHammer throwmenwomenJavelin throwmenwomenComb...

 

Beberapa perhiasan Sithathor seperti yang dipamerkan oleh de Morgan Sithathor Era: Kerajaan Baru(1550–1069 BC) Hieroglif Mesir Sithathor (putri Hathor) merupakan seorang putri Mesir Kuno dengan gelar putri raja. Ia hanya dikenal dari makamnya di Dahshur. Di samping piramida Raja Senusret III ditemukan galeria bawah tanah sebagai tempat pemakaman bagi wanita kerajaan. Sebagian besar pemakaman ditemukan terjarah, namun terdapat dua kotak perhiasan yang ditinggalkan oleh para perampok mak...

2010 United States gubernatorial elections ← 2009 November 2, 2010 2011 → 39 governorships37 states; 2 territories[a]   Majority party Minority party   Party Republican Democratic Seats before 23[b] 26 Seats after 29 20 Seat change 6 6 Popular vote 33,851,797[1] 33,331,319 Percentage 47.75% 47.02% Seats up 17 19 Seats won 23 13   Third party   Party Independent Seats before 1 Seats after 1 Seat...

 

Cet article est une ébauche concernant le jeu vidéo. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) (voir l’aide à la rédaction). Diablo IIIReaper of SoulsDéveloppeur Blizzard EntertainmentÉditeur Blizzard EntertainmentCompositeur Derek DukeJason HayesDate de sortie 25 mars 2014[1]Franchise DiabloGenre Hack 'n SlashMode de jeu Un joueur, multijoueurPlate-forme Windows, Mac OSSite web us.battle.net/d3/en/reaper-of-soulsmodifier - modifier le code - modifier...

 

Un manifesto di Johann Georg van Caspel del 1899. Un annuncio pubblicitario del 1913. La pubblicità è la comunicazione usata dalle imprese, attraverso varie modalità, per creare consenso intorno alla propria immagine, con l'obiettivo di conseguire i propri obiettivi di marketing (es. vendita di prodotti). Caratteristica principale della comunicazione pubblicitaria è diffondere dunque messaggi preconfezionati a pagamento attraverso i mass-media, con l'obiettivo che il consenso si trasformi...

L'MW 50 (Methanol Wasser 50, cioè Metanolo Acqua 50, dove 50 indicava la percentuale in volume del metanolo nella miscela) era un sistema per aumentare la potenza dei motori aeronautici utilizzato dalla Luftwaffe durante la seconda guerra mondiale. Il sistema permetteva di aumentare la pressione di sovralimentazione, al di sotto della quota di adattamento, iniettando una miscela composta da metanolo e acqua nel condotto di aspirazione. Un Focke-Wulf Fw 190A-4, prima versione del caccia equip...

 

在羅馬的圣安当院长堂 系列条目天主教會自权個別教會 拉丁礼教会使用拉丁十字,拜占庭礼教会使用宗主十字。 根据教礼排列: 拉丁礼 拉丁礼 拜占庭或希腊礼 阿尔巴尼亚 白俄罗斯 保加利亚 克罗地亚和塞尔维亚(英语:Byzantine Catholic Church of Croatia and Serbia) 希腊 匈牙利 意大利-阿尔巴尼亚 马其顿 默基特 罗马尼亚(英语:Romanian Greek-Catholic Church) 俄罗斯 鲁塞尼亚 斯洛�...