De Lente- en herfstannalen van de Zestien Koninkrijken is een Chinees annalistisch geschiedwerk uit de zesde eeuw (na Chr) over de geschiedenis van de Zestien Koninkrijken en is samengesteld door Cui Hong (478-525). Door dit werk is in de Chinese historiografie de term Zestien Koninkrijken de gangbare verzamelnaam geworden voor de staten die in de vierde en vijfde eeuw in Noord-China zijn gevormd door merendeels niet-Chinese ruiternomaden. Lente en Herfst was in het oude China een veel gebruikte metonymie om het begrip jaar weer te geven en werd daarom vaak gebruikt in titels van annalistisch opgezette of kroniekachtige geschiedwerken.
Het oorspronkelijke werk is verloren geraakt. De bestaande versies zijn reconstructies uit de Ming- en Qingtijd, volgens de samenstellers gebaseerd op bewaard gebleven fragmenten van het werk van Cui Hong.
Het oorspronkelijke werk
Tot stand komen
Het werk is aan het begin van de zesde eeuw samengesteld door Cui Hong, een ambtenaar-literaat die als historicus in dienst was van de Noordelijke Wei-dynastie (385–535). Hij had de beschikking over meer dan 30 eerder geschreven historische werken over de Zestien Koninkrijken. Zij beschreven ieder slechts een of (soms) twee staten. Cui Hong wilde, naar het voorbeeld van de Kroniek van de Drie Rijken de geschiedenis van alle staten in één werk plaatsen.
Vanaf 500 verzamelde Cui Hong systematisch historische overzichten die uit de staten zelf afkomstig waren. In 504 had hij er voldoende om met de eigenlijke samenstelling te beginnen. In 506 had hij een ontwerpversie in 95 juan gereed, waarbij alleen de geschiedenis van de staat Cheng Han (304-347) ontbrak. Het daarvoor benodigde werk, Shu shu (蜀书, het Boek van Shu) door Chang Qu (常璩, c.291-361) wist hij pas in 521 te bemachtigen, waarna hij de resterende vijf juan samenstelde en daarmee zijn werk kon voltooien. Dit gebeurde in 525 vlak voor zijn overlijden. Het werk omvatte 102 juan, waaronder een nawoord en een chronologische tabel en werd door zijn zoon, Cui Ziyuan (崔子元) in 528 aangeboden aan de keizer. In tegenstelling tot het eigenlijke werk is het memorandum waarmee het werk aan de troon werd gepresenteerd wel bewaard gebleven.
Betekenis
Cui Hong introduceerde met dit werk de term Zestien Staten. Met zijn boek brak hij met de tot dat moment gangbare presentatie van de geschiedenis van de ruitervolkeren. Tot die tijd werd hun geschiedenis beschreven in de vorm van zhuan (exemplarische overleveringen, vaak aangeduid als biografieën) met pejoratief gebruikte termen, om zo hun lage status weer te geven. Cui Hong stelde op basis van hun eigen guoshu (國書, 'staatsdocumenten') biografieën van deze nomadische heersers samen in de vorm van biannianti. Hij noemde die overzichten van de zestien staten lu (錄, optekening), in navolging van de shilu. De gebeurtenissen werden gedateerd volgens de jaartitels van de heersers van de staten zelf en niet meer volgens de kalender van de Jin-dynastie.
Het werk diende als basis voor de hoofdstukken over de Zestien Koninkrijken in het Boek van de Jin, de officiële geschiedenis van de Jin-dynastie (juan 101-130) en in mindere mate ook voor het betreffende hoofdstuk in het Boek van de Wei, de dynastieke geschiedenis van de Noordelijke Wei-dynastie, (juan 95).
Verloren geraakt
Volgens Siku quanshu, de catalogus van de keizerlijke bibliotheek uit 1782, was het werk reeds in de elfde eeuw verloren geraakt. De titel staat nog vermeld in de bibliografische hoofdstukken van het Boek van de Sui, het Oud Boek van de Tang en het Nieuw boek van de Tang (zij het bij de laatste twee in 120 juan, waarschijnlijk een schrijffout voor 102), maar niet meer in de standaardbibliografie van de Song-dynastie. Dit verdwijnen moet geleidelijk zijn gebeurd, want de historicus Sima Guang (司馬光, 1019-1086) had nog 20 juan van het oorspronkelijke werk tot zijn beschikking toen hij zijn Zizhi tongjian (資治通鑑, Doorlopende spiegel tot hulp bij het bestuur) schreef. Twee Chinese historici, (Chen Changqi, 陈长琦 en Zhou Qun, 周群) stelden in 2006 dat zij indirecte aanwijzingen hadden gevonden voor het bestaan van onvolledige versies van het oorspronkelijke werk die tot in de 19e eeuw zouden hebben gecirculeerd.
Reconstructies uit de Ming en Qing-tijd
Een verkorte versie in 16 juan
Ontstaan
Een verkorte versie van de Lente- en herfstannalen van de Zestien Koninkrijken in 16 juan uit 938 is bewaard gebleven in de Song-encyclopedie Taiping yulan (太平御覽). Een andere verkorte versie, eveneens in 16 juan verscheen in Guang Hanwei congshu (廣漢魏叢書), een literair verzamelwerk dat voor het eerst in 1592 werd uitgegeven. De verschillen tussen beide versies zijn erg klein, wat volgens de Amerikaanse sinoloog Michael Rogers (1923–2005) duidde op een gemeenschappelijke afkomst. De versie uit 1592 verscheen opnieuw in Zengding Han-Wei congshu (增訂漢魏叢書), dat bewaard is gebleven in een versie uit 1791. Siku quanshu heeft deze versie opgenomen onder de titel Bieben Shiliuguo chunqiu (別本十六國春秋). Elk van de 16 koninkrijken is beschreven in een apart hoofdstuk. De tekst komt grotendeels overeenkomen met de categorie Erfelijke Geslachten (juan 101-130) van de Jinshu.
De reconstructie door Tu Jiesun en Xiang Lin uit 1585 in de herziene versie uit 1781
Ontstaan
In 1585 werd een reconstructie van de Lente- en herfstannalen van de Zestien Koninkrijken samengesteld door Tu Jiesun (屠介孫) en Xiang Lin (項琳). Volgens hun voorwoord kwam het werk voort uit brokstukken van het oorspronkelijk door Cui Hong samengesteld werk die bewaard waren gebleven in de Jinshu en de Zizhi tongjian en verder in twee encyclopedieën, Yiwen leiju (藝文類聚) en Taiping yulan (太平御覽). In tegenstelling tot het oorspronkelijke werk waren de gebeurtenissen in deze reconstructie gedateerd volgens de jaartitels van de Jin en Liu Song-dynastieën. In 1781 verscheen een door Wang Rigui (王日桂) herziene versie, waarbij de chronologie weer was hersteld tot de kalenders die in de Zestien Koninkrijken zelf werden gebruikt. Deze versie is opgenomen in de Siku quanshu.
Wang Mi, Liu Ling, Zhang Song (yi Zuo Gao), Liu Yin, Wang Yan, Chen Yuanda, Wang Guang, Bu Xu(?), Zhao Ran, Fan Long, Cui You, Wei Zhong, Dong Jingdao, Wang Yu, Liu Minyuan, Du Yu
Guo Si, Li Jingnian, Wang Yannian, Wang Jun, Qiao Zhiming, Qiao Xi, Chen An, Zhang Shi, Bu Chong, Hu Yanshi, Lu Ping, Cui Yue, Tian Song, You Ziyuan(?), Fu Hu, Tai Chan, Shan Furen
Zhang Bin, Guo Jing, Ji Sang, Xu Guang, Wang Luosheng, Li Yang, Zhang Yue, Wang Mo, Fan Tan, Xu Kan, Tao Bao, Zhang Lou, Wei Bao, Zhang Mí, Zhang Mì, Pei Xian, Fu Chang, Xu Xian, Zhang Yue, Lu Chen, Xue Lüxun, Bing Fu, Shen Lu, Zhou Yan, Wei Sou?, Xing Gu?, Xuan Xian, Guo Mu, Mu Jian, Zhang Jin, Zhao Ming, Meng Zhuo, Liu Qun, Wang An, Chen Wu, Liu Guang, Xie? Fei, Sun Hui, Guo Ji, Ma Qiu, Zhang Cai, Cai Yi
Pei Yi, You Sui, Gao? Zhan, Liu Zan, Yang Yu, Yang Wu, Feng Yi, Song Gai, Han Heng, Xian Yuliang, Gao? Xu, Yi Yi, Ju Yin?, Zhang Hong, Hou Qing, Han Zai, Zhang Bu, Cheng Gongdu?
Li Chan, Huang Hong, Jia? Jian, Mu Yugen, Li Hong, Yue Wan, Huang Fuzhen, Liang Chen, Gong Sunfeng, Gong Sunyong, Wang Huan, Xi Luoteng, An Qu, Liu Luo
Fu Xiong, Fu Jing, Fu Huangmei, Fu Fa, Fu Rong, Fu Lang, Fu Hong, Fu Hui, Fu Lin, Fu Shen, Fu Ya, Fu Luo, Jian hou Qiang shi, Jian taihou Gou shi, Jian furen Zhang shi, Pi hou Yang shi, Deng hou Mao shi
Zhao Ju, Lei Ruoer, Yu Zun, Wang Duo, Qiang Ping, Zhao Huan, Du Ci, Lü Polou, Fan Shi, Wang Meng, Liang Pinglao, Liang Dang, Lu? Ji, Deng Qiang, Zhang Ping, Zhang Hao, Li Wei, Xu Song, Xue Qiang, Cui Hong, Jiang Yu, Suo Pan, Yang An, Yang Ding, Gao Tai, Zhao Zheng, Zhu Rong, Wang Jia, Zhang Zhong, Fa Xi, Tan Yong, Seng Lang, Meng Qin, Seng Shegong, Xu Yi, Shi Daoan, Bi Lan, Sang Yu, Wang Yan, Gou Fu, Dou Chong, Wang Yong, Xu Cheng, Guo Qing, Wang Tang?, Zhang? Sunsong, Xu Qian, Pei Shen, Wei Pi, Du Zhou, Kou? Xiuzhi,He Xizhong, Wei Cheng mu Song shi, Dou Tao qi Su shi
Chui hou xian Duan shi, Chui hou hòu Duan shi, Bao hou Duan shi, Sheng fei Lan shi, Xian zhuang tai fei Ding shi, Xi zhao yi da Fu shi, Xi hou xiao Fu shi
Fu Zuo, Zhao Qiu, Sui Sui, Gao Zhan, Gao Liu, Cui Yin, Cui Chong, Cui Mo, Cui Yi, Feng Yi, Feng Kai, Feng Heng, Song Yin, Zhao Si, Li Xi, Li Xian, Qu Zun, Jia Yi, Zhang Pu, Yu Chong, Ping Shi, Zheng Huo, Lü Xian, Yuwen Huobo, Yu Gun, Li Shao, Lu Yan, Qiu Kuan, Wei Lang, Chao Chong, Duan Gan, Gong Sunbiao, Liu Sheng, Fang Chen, Wang Xian, Zhang Zhen, Yang Jie, Xu Mao, Wang Gao, Chen Ren, Lu Fujiu, Fang Kan
Yao Song, Yao Xu, Yao Shuode(?), Yao Shao, Yao Xian, Yao Chong, Yao Xiang, Yao Yong, Yao Hedou?, Yao Huangmei, Yao Huang, Taihou Ye shi, Xinghou Zhang shi, Xinghou Qi shi
Ji Chengshen, Yin Wei, Zhao Qian, Xue Bian, Hu Bian, Suo Luyao, Wang Xi, Di Boqi?, Liang Guoer, Sima Xinzhi, Han Yanzhi, Suo Leng, Gou He?, Zhao Xuan, Sun Zan, Xu Zhong
Jiumo Luoshi, Dao Heng, Dao Biao, Seng Zhao, Dao Rong, Fotuo Yeshe, Tan Wucheng, Dao Qi, Seng Rui, Jiao? Xian, Fa Ming, Furuo Duoluo, Fa Yu, Fa Zhi, He Seng
Murong Zhong, Feng Fu, Feng Song, Du Hong, Wang Shi, Zhang Ying, Wang Luan, Pang Shi, Huan Chang, Zhang Hua, Zhang Xun, Liu Chang, Fu Rong, Li Gen, Wang Lao, Zhang Xing, Leng Ping, Gao Gui, Wang Jinghui, Murong Shi
Zhang Su, Zhang Guan, Yan shi, Ma shi, Yan shi Xue shi, Song Pei, Song Hun, Song Cheng, Song Ju, Song Xian, Si Yuan, Si Sheng, Si Hui, Si Zhao, Xin Pan, Xin Ping, Xin Li, Jiang Qiong, Wang Heng, Zhang Shidu, Suo Fu, Suo Xi, Suo Cheng, Suo Bao, Suo Dan, Suo Sui, Suo Chong, Yin Tan(Dan?), Zhang Zi, Zhang Bin, Zhang Zhi, Li Yan, Chang Ju, Ma Ji, Zhang Chong, Tong Xun, Ju(Che?) Ji, Xie Ai, Zhang Qi, Guo He, Qi Jia, Zhang Cun
Tan Wuchen, Dao Jin, Ma Quan, Liang Zhongyong, Zhang Mu, Zhang Tan, Wei Ren, Liu Bing (Pei?), Zhang Zhan, Kan Yin, Hu Sou, Zong Qin, Zhao Rou, Sun Tong, Wang Hua, Suo Chang, Yin Xing, Lu Shouxing, Zhao Feiyou
Feng Sufu, Feng Wanni, Feng Ruchen, Feng Chong, Feng Fuqin, Sun Hu, Yao Zhao, Rouruhulü, Wuyinti, Dou Biao, Li Chong, You You, Gao? Ce, Sunjingren
Twee reconstructies door Tang Qiu (1804-1881)
Volgens Tang Qiu (湯球, 1804-1881) een historicus uit de Qing-tijd werd in het bibliografisch hoofdstuk van Suishu een samenvatting (zuanlu, 纂錄) van het oorspronkelijk werk van Cui Hong genoemd. Hij maakte een reconstructie van die zuanlu op basis van de eerder uitgegeven verkorte versie in 16 juan (de bieben versie) en citaten uit de encyclopedie Taiping yulan. Tang publiceerde zijn werk als Shiliuguo chunqiu zuanlu jiaoben (十六國春秋纂錄校本) in 10 juan, waar door een andere historicus, Wu Yiyin (吳翊寅) een hoofdstuk correcties en verbeteringen (jiaokanji, 校勘記) aan werd toegevoegd.
Vervolgens breidde Tang zijn zuanlu jiaoben fors uit tot uiteindelijk 100 juan door er talrijke citaten uit Jinshu en uit een groot aantal encyclopedieën aan toe te voegen. Dat werk verscheen onder de titel Bewerking van en aanvulling op de Lente- en herfstannalen van de Zestien Koninkrijken (Shiliuguo chunqiu jibu, 十六國春秋輯補).
Chinese tekst
De verkorte versie in 16 juan zoals die is opgenomen in Siku quanshu:
(zh) 紀昀 (1724-1805), 別本十六國春秋 [16卷], [台北市] (臺灣商務印書館), 1983 (Ji Yun, 1724-1805, Bieben Shiliuguo chunqiu [16 juan], [Taibei Shi] Taiwan shang wu yin shu guan, 1983), Serie: 景印文淵閣四庫全書 [第463冊] (Ying yin Wen yuan ge Siku quanshu [di 463 ce]), pp.1105-1174). Ji Yun behoorde tot de belangrijkste samenstellers van Siku quanshu.
De reconstructie door Tu Jiesun en Xiang Lin uit 1585 in de versie die is opgenomen in de Siku quanshu:
(zh) 崔鴻, 十六國春秋 [100卷], [台北市] (臺灣商務印書館) 1983, (Cui Hong, Shi liu guo chun qiu [100 juan], Taibei Shi (Taiwan shang wu yin shu guan), 1983. Serie: 景印文淵閣四庫全書 [第463冊] (Ying yin Wen yuan ge Siku quanshu [di 463 ce]), pp.315-1104.
(zh) Voor een internetversie van dit werk uit Siku Quanshu klik hier of voor de versie van Wikisource klik hier.
De twee reconstructies door Tang Qiu:
(zh) 湯球, 十六國春秋纂錄校本 [10卷] 附校勘記, 上海 (商務印書館) 1936, (Tang Qiu, Shiliuguo chunqiu zuanlu jiaoben [10 juan] fu jiaokanji, Shanghai (Shang wu yin shu guan) 1936, Serie: 叢書集成初編 (Cong shu ji cheng chu bian). 174pp.
(zh) 湯球, 十六國春秋輯補 [100卷], 上海 (商務印書館) 1936 (Tang Qiu, Shiliuguo chunqiu jibu [100 juan], Shanghai (Shang wu yin shu guan) 1936, Serie: 叢書集成初編 (Cong shu ji cheng chu bian), 4 delen (689 pagina's).
Geraadpleegde literatuur
Honey, David Brian, 'Shiliuguo chunqiu' in: Chennault, Cynthia L. e.a. (eds.), Early Medieval Chinese Texts. A Bibliographical Guide, Berkeley (Institute of East Asian Studies) 2015, (China Research Monograph 71), ISBN 978-1-55729-109-7, pp. 289-296.
Rogers, Michael C., The Chronicle of Fu Chien. A Case of Exemplar History. Translated and Annotated with Prolegomena, Berkeley/Los Angeles (University of California Press) 1968, (Chinese Dynastic Histories Translations, No.10), met name pp.15-22.
