Kyaniet

Kyaniet
Kyaniet
Mineraal
Chemische formule Al2SiO5
Kleur Blauw, wit, grijs, groen of zwart
Streepkleur Wit
Hardheid 4 - 7
Gemiddelde dichtheid 3,61 kg/dm3
Glans Parelglans
Opaciteit Doorzichtig of doorschijnend
Breuk Splinterig
Splijting Perfect, [100]
Kristaloptiek
Kristalstelsel Triklien
Dispersie 0,020
Luminescentie Niet-fluorescerend
Pleochroïsme Kleurloos tot blauw
Overige eigenschappen
Vergelijkbare mineralen Andalusiet, sillimaniet
Bijzondere kenmerken Zelden kattenoogeffect
Lijst van mineralen
Portaal  Portaalicoon   Aardwetenschappen

Het mineraal kyaniet of distheen is een aluminium-silicaat met de chemische formule Al2SiO5. Het behoort tot de groep van de nesosilicaten.

Eigenschappen

Het blauwe, grijze, witte, groene of zwarte mineraal heeft een perfecte splijting volgens het kristalvlak [100], een witte streepkleur en een glas- tot parelglans. Het kristalstelsel is triklien, de gemiddelde dichtheid is 3,61 en de hardheid is 4 tot 7. Kyaniet is noch magnetisch, noch radioactief.

Naam

De naam van het mineraal kyaniet is afgeleid van het Griekse woord kyanos, dat "blauw" betekent.

Voorkomen

Kyaniet is een zeer veelvoorkomend mineraal als onderdeel van vele gesteenten. Het komt onder andere voor in gemetamorfoseerde sedimentaire gesteenten. Het is ook, samen met de andere aluminiumsilicaten sillimaniet en andalusiet een indicatief mineraal voor de diepte en temperatuur waarbij een gesteente metamorfose ondergaan heeft. Kyaniet is gewoonlijk stabiel bij temperaturen beneden de 650 °Celsius en bij drukken hoger dan 0,3 GPa (gigaPascal). De druk en temperatuur zijn gerelateerd waardoor bij hoge druk (0,6 GPa) een hogere temperatuur (600 °C) nodig is om uit kyaniet sillimaniet te vormen. Bij drukken beneden 0,3 GPa is juist andalusiet het stabiele aluminiumsilicaat.

Kyanieten van edelsteenkwaliteit komen voor in India, in de edelsteenafzettingen in Myanmar en Korea. In de Verenigde Staten worden kyanieten gewonnen in Californië, Tennessee, Georgia, New Hampshire en North Carolina. In Afrika komt kyaniet voor in Kenia, Tanzania, in Europa in Rusland, Zwitserland, Oostenrijk en Frankrijk.

Kyaniet komt voor in de zandfractie van Nederlandse Kwartaire riviersedimenten. In de zware-mineraalanalyse zoals dat in Nederland bij de Rijks Geologische Dienst gedurende de tweede helft van de twintigste eeuw plaatsvond, wordt het mineraal ingedeeld bij de zogenoemde stabiele groep. Bij dit onderzoek wordt alleen de naam distheen gebruikt.[1]

Bewerking

Kyaniet wordt gebruikt als facetslijpsel of verwerkt tot cabochons.

Zie ook

Zie de categorie Kyanite van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.