Kasteel van Woerden
Het kasteel gezien vanuit de toren van de Sint-Bonaventurakerk.
Locatie	Woerden Woerden,  Nederland
Algemeen
Huidige functie	Appartementen en horeca
Gebouwd in	1415[1]
Gebouwd door	Jan VI van Beieren, heer van Woerden
Monumentale status	Rijksmonument
Monumentnummer	39307
Website	Stichting Het Kasteel van Woerden.nl
De toegangspoort

Het Kasteel van Woerden is tussen 1407 en 1415^[1] als burcht gebouwd door hertog Jan van Beieren, heer van Woerden.

Het kasteel is vierkant van vorm, heeft een ophaalbrug en drie ronde en een rechthoekige toren. De slotgracht is lange tijd gedempt geweest, maar het kasteel ligt nu weer grotendeels door water omgeven op een schiereilandje in de singel, naast de veel later gebouwde Sint-Bonaventurakerk.

De eerste bron over de bouw van het kasteel dateert van 1415, maar daaruit blijkt dat de bouw dan al ver gevorderd is. De rentmeester Hendrik Hermansz kocht toen bouwmaterialen en ook een groot aantal (fruit)bomen.^[2]

Er moet ook al eerder een kasteel in Woerden hebben gestaan, want bij de opdracht tot de bouw wordt verwezen naar een ander "Steenen Huys". Vermoedelijk heeft dat kasteel aan de westkant van Woerden gelegen, ter verdediging van Utrecht tegen Holland. Het huidige kasteel is gebouwd in opdracht van de graaf van Holland ter verdediging tegen de bisschop van Utrecht en ligt daarom aan de oostkant van de stad.

Tijdens het Beleg van Woerden (1575/1576) was in het kasteel een garnizoen gehuisvest dat de stad verdedigde tegen de Spanjaarden.^[3]

In het Rampjaar 1672 werd het kasteel bezet en zwaar beschadigd door de Fransen. Op enige afstand vond de grote slag bij Kruipin plaats.^[4]

In 1740 werd het kasteel onderdeel van de Oude Hollandse Waterlinie.^[3]

In de Franse tijd liet de Bataafse Republiek er onder andere oud-raadpensionaris Laurens Pieter van de Spiegel, de feministe Etta Palm, en Willem Bentinck en Stefanus Jacobus van Langen opsluiten. Daarna wordt het een ziekenhuis en opnieuw gevangenis, waarin ook Joodse gevangenen worden opgesloten en er koosjer kan worden gekookt.^[3] Van 1861 tot 1872 is het een vrouwengevangenis.^[3]

Het kasteel heeft vele bestemmingen gehad. Behalve als verdedigingswerk, (militaire) gevangenis (tot 1872), hospitaal en opvangkamp voor Ambonezen, was het kasteel geruime tijd^[5] in gebruik als centraal kledingmagazijn van het Ministerie van Defensie.

Tot de slotgracht weer werd uitgegraven, was het kasteel het decor van de oudste burgertaptoe van Nederland, uitgevoerd door de plaatselijke Harmonie de Vriendschap.

Nadat het eind jaren tachtig was gerestaureerd, is het kasteel in gebruik geweest als kantoorruimte voor Logica. In 2006 lanceerde de gemeente Woerden plannen om het kasteel te verbouwen tot woonruimte. Inwoners van Woerden hadden daarbij inspraak in hoe het complex eruit zou komen zien.^[bron?] Sinds 2007 heeft het kasteel gedeeltelijk een horeca-bestemming en is er mogelijkheid tot trouwerijen.^[6]

• 
  Kasteel en Bonaventurakerk
• 
  Zijaanzicht
• 
  Binnenplaats
• 
  Binnenplaats
• 
  Binnenplaats
• 
  Beeld voor het kasteel
• 
  Vanuit de lucht
• 
  Bij nacht
• 
  1670
• 
  1845
• 
  Roelant Roghman, 1646-47

• Lijst van rijksmonumenten in Woerden
• Geschiedenis van Woerden

• Het Kasteel te Woerden, het gebouw, de geschiedenis en de restauratie, M.S. Verweij, M.J. Dolfin en N. Vroman, 1989, Uitg. Stichting Stichts-Hollandse Bijdragen 20
• Een veilig slaapvertrek, kasteel Woerden 600 jaar 1410-2010, Lex Albers, Gert de Klerk, Karel Maartense, 2010, Uitg. Stichting Stichts-Hollandse Bijdragen 36, ISBN 978-90-814805-2-9

• Het kasteel van Woerden

Zie de categorie Kasteel Woerden van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.