De Harzer Schmalspurbahnen GmbH (HSB) is, met een totale spoorlengte van 140,4 kilometer, het grootste smalspoorbedrijf van Duitsland. Het bedrijf bestaat sinds 13 maart 1991, en heeft op 1 februari 1993 het smalspoornet in de Harz van de Deutsche Reichsbahn (DR) overgenomen. De partner van de HSB is Landkreis Harz.
In 1887 werd het traject Gernrode – Mägdesprung als eerste smalspoorlijn geopend. Het traject behoorde toen aan het bedrijf Gernrode-Harzgeroder Eisenbahn AG (GHE). In de hieropvolgende jaren werd het traject uitgebreid naar de plaatsen Alexisbad, Harzgerode, Stiege, Hasselfelde en Eisfelder Talmühle. De naam van dit traject werd Selketalbahn, omdat het voor het grootste deel door het Selketal loopt.
De bedrijven GHE en NWE werden na nationalisatie op 1 april 1949 overgenomen door de Deutsche Reichsbahn (DR), die naast de GHE en de NWE ook andere privébedrijven uit Saksen-Anhalt overnam.
Oorspronkelijk was ook het bedrijf Südharz-Eisenbahn-Gesellschaft (SHE) onderdeel van het smalspoornet in de Harz. In 1899 werden de trajecten Walkenried – Braunlage en Brunnenbachsmühle – Tanne geopend. Bij Sorge kruiste het traject van de SHE de Harzquerbahn van de NWE.
Door de deling van Duitsland werd het gedeelte van de SHE dat in West-Duitsland lag, in 1961, na de start van de bouw van de Berlijnse Muur stilgelegd. Ook het verkeer op de Brockenbahn werd op 13 augustus 1961 stilgelegd. Alleen met een speciaal toegangskaartje konden reizigers nog naar Schierke rijden.
Na de eenwording van Duitsland in 1990 werd de Brockenbahn gerenoveerd en op 15 september 1991 heropend. Sindsdien pendelen de voornamelijk door stoomlocomotieven getrokken smalspoortreinen van de Brockenbahn tussen Wernigerode en de Brocken.
Op 1 februari 1993 werd de smalspoorlijn van de DR overgenomen door de HSB.
Op 18 april 2005 werd begonnen met de aanleg van een nieuw traject tussen Gernrode en Quedlinburg. De DB had het treinverkeer tussen deze plaatsen stilgelegd. Deze lijn was aangelegd met normaalspoor en werd omgespoord. Hiertoe werd het station van Gernrode, dat voordien een kopstation was, verbouwd. Op 6 maart 2006 kwam de eerste trein van de HSB aan in het station van Quedlinburg. Vanaf 26 juni 2006 is het station Quedlinburg in de dienstregeling opgenomen.
Op 30 november 2009 werd begonnen met de aanleg van een nieuwe halte in Schurzfell. Hiermee worden de opstapmogelijkheden voor reizigers uit Nordhausen verbeterd. De nieuwe halte is een jaar later in gebruik genomen.
Rollend materieel
De Harzer Schmalspurbahnen beschikken over het volgende rollend materieel: