Het bestaat uit drie ramen, die zich oorspronkelijk bevonden in het trappenhuis van het door architect Jan Wils ontworpen Huis De Lange in Alkmaar. De ramen bestaan uit een patroon van rechthoekige stukken glas. De buitenste ramen bestaan naast wit en zwart glas, ook uit rood, geel en blauw glas; het middelste raam uit oranje, paars en groen glas. Deze combinatie van primaire en secundaire kleuren paste Van Doesburg eerder toe in de werken Dans I en II.
De onderste helft is een 180° gedraaide versie van de bovenste helft. Elke helft bestaat uit twee motieven die steeds gespiegeld en 180° gedraaid worden herhaald. Deze twee motieven maken deel uit van Glas-in-loodcompositie II voor Villa Allegonda in Katwijk dat Van Doesburg voltooide vlak nadat hij met het ontwerp van Glas-in-loodcompositie IV begon. Het motief van Glas-in-loodcompositie II is gebaseerd op een zittend persoon. In de literatuur wordt Van Doesburgs werkwijze vaak vergeleken met de muziek van Bach. Ook Bach hield zich bezig met de gevarieerde herhaling van een hoofdmotief. Aanleiding voor deze vergelijking geeft Van Doesburg zelf. In een brief aan zijn vriend Antony Kok, gedateerd 14 juli 1917, schrijft hij:
Wanneer ik eenmaal ’n motief heb houd ik dit in de verwerking te veel bijelkaâr. In de muziek, vooral bij Bach, wordt het motief voortdurend op andere wijze verwerkt. Dat wil ik nu ook bereiken met een nieuw Dans motief.
Elders in deze brief schrijft hij dat zijn ‘groote tryptiek voor glas in lood’ (Glas-in-loodcompositie IV) in uitvoerings is. Dat wil zeggen dat het ontwerp toen al voltooid was en er geen sprake was van de werkwijze van Bach als uitgangspunt voor zijn glas-in-loodcompositie. Ook schrijft Van Doesburg in 1920 aan een brief aan C. de Boer dat hij het raam te symmetrisch vindt. In latere ontwerpen voor glas-in-loodramen past hij dan ook meer ingewikkelde en asymmetrische schema's toe.
Datering
Van Doesburg begon met het ontwerp van Glas-in-loodcompositie IV vlak na 3 september 1917. Op die datum schrijft hij aan Kok: ‘Het tryptiek is het eerste waar aan ik nu ga beginnen’.[2] Op 14 juli 1917 was het in uitvoering. Begin september 1917 werd het geplaatst in Huis De Lange in Alkmaar.
Fabre, Gladys, en Doris Wintgens Hötte (redactie; 2009) Van Doesburg & the international avant-garde. Constructing a new world, [London]: Tate Publishing, ISBN 978-1-85437-872-9, p. 247.
Hoek, Els (redactie; 2000) Theo van Doesburg. Oeuvrecatalogus, Bussum: Uitgeverij Thot, ISBN 90-6868-255-5, cat. 554.I, pp. 197-199.
Tentoonstellingen
De Stijl, 1917-1931. Visions of Utopia, Walker Art Center, Minneapolis, 31 januari-28 maart 1982, The Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Smithsonian Institution, Washington, 20 april-27 juni 1982, cat.nr. 11.
De Stijl, 1917-1931, Stedelijk Museum, Amsterdam, Kröller-Müller Museum, Otterlo, 6 augustus 1982-4 oktober 1982.
Theo van Doesburg. Schilder en architect, Museum Boymans-van Beuningen, Rotterdam, 18 december 1988-19 februari 1989.
Van Doesburg and the International Avant-Garde, Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden, 20 oktober 2009-3 januari 2010, Tate Modern, Londen, 4 februari-16 mei 2010 p. 247, plaat 20 in kleur op p. 94 (als Stained-Glass Composition IV for the De Lange House, Alkmaar, 1917).
