Fort Erfprins

Fort Erfprins
Toegangspoort Marinekazerne Erfprins
Toegangspoort Marinekazerne Erfprins
Locatie Den Helder, Nederland
Coördinaten 52° 58′ NB, 4° 44′ OL
Algemeen
Eigenaar Rijksvastgoedbedrijf
Huidige functie Kazerne Koninklijke Marine
Gebouwd in 1813
Monumentale status Rijksmonument
Monumentnummer  338291
Website https://www.forterfprins.nl/
Stelling Den Helder op een kaart uit 1870 met Erfprins linksboven
Stelling Den Helder op een kaart uit 1870 met Erfprins linksboven
Voorzijde van het gebouw Gelderland, een ondergrondse artilleriekazerne
Opstelplaats van een 24 cm kanon om naderende schepen te kunnen bestoken

Fort Erfprins is een negentiende-eeuws fort ten westen van de Nederlandse stad Den Helder. Met een oppervlakte van 49 ha. is Erfprins het grootste fort van Nederland. Het fort is in juni 1973 aangewezen als rijksmonument.[1]

Geschiedenis

Franse bouw

Het fort maakt deel uit van de Stelling Den Helder die vanaf 1807 werd aangelegd. Na een bezoek van Napoleon Bonaparte in 1811 werd de aanleg versneld en in dat jaar werd ook begonnen met de bouw van (toen) Fort Lasalle. Het fort is vernoemd naar Antoine Charles Louis de Lasalle. Toen hij dertig jaar was kreeg hij de rang van generaal. Drie jaar later kwam hij om het leven in de slag bij Wagram in Oostenrijk. De kosten werden geraamd op 500.000 Franse frank. In 1813 kwam dit grote, onregelmatige, aarden vijfhoekig bastion gereed.[2] Net als de rest van de stelling werd het gebouwd door boeren, ambachtslieden en Spaanse krijgsgevangenen.[3] In 1810 werd admiraal Carel Hendrik Ver Huell door Napoleon benoemd tot bevelhebber van het Texelse eskader.[4] In oktober 1813 verloor Napoleon de Slag bij Leipzig en was genoodzaakt zijn troepen uit Nederland terug te trekken.[5] Ver Huell kondigde de staat van beleg af in Den Helder en behield de vloot en vesting voor de Franse keizer. Hij had zijn hoofdkwartier in het Fort Lasalle. Pas op 4 mei 1814 verlieten de Franse troepen het fort en Den Helder en marcheerden richting Frankrijk.[6]

In Nederlandse handen

Na het vertrek van de Fransen werd het fort omgedoopt tot Fort Erfprins, naar Willem Frederik George Lodewijk, de oudste zoon van Koning Willem I.

De gebouwen op het fort waren gemaakt van hout. Deze verkeerden in slechte staat en aanpassingen waren noodzakelijk. Er kwamen nieuwe magazijnen voor de opslag van het buskruit, poternes en twee nieuwe wachthuizen. In 1836 werden de wachthuizen aan de Helderse poort en de Huisduinerpoort vernieuwd. Ze werden solide uitgevoerd, met dikke muren van baksteen en met schietgaten.[7] Tussen de wachthuizen lag de Middenweg, deze weg werd destijds gebruikt om munitie te vervoeren van Fort Kijkduin naar het Nieuwediep. Waterboeren brachten drinkwater van de putten bij Huisduinen naar de werven en schepen via dezelfde route.[8] In 1856 kreeg aannemer K. Kooi de opdracht een nieuwe infanteriekazerne te bouwen voor 100.400 gulden.[9] In 1922 kwam het gebouw in handen van de kustartillerie om in 1985 gesloopt te worden. In 1861 werd ook de opdracht gegeven voor de bouw van een militair hospitaal. In vredestijd werd het gebruikt voor de opslag van artilleriemateriaal en gereedschappen voor de vernietiging van vuurtorens. Er kwamen zeven lokalen met plaats voor 16 bedden. Vanaf de jaren vijftig van de 20e eeuw zijn twee lokalen gebruikt voor het zendstation om verbinding te houden met de Nederlandse koopvaardijvloot.[10] De toegangsweg in de Huisduinerpoort werd dichtgemetseld waarmee een einde kwam aan de doorlopende weg tussen Huisduinen en Den Helder over de Middelweg.[11]

Verbeteringen Vestingwet 1874

Krachtens de Vestingwet van 1874 zouden aan de Stelling Den Helder veel vernieuwingen worden toegevoegd, maar het meeste daarvan is uiteindelijk niet gerealiseerd. Aan de zeezijde van het fort werden tussen 1875 en 1878 enkele versterkingen aangebracht. Een zeefront werd aangelegd, waardoor het ravelijn en beide bastions aan de noordzijde verdwenen. Er kwam een nieuwe rechte fortgracht met een caponnière aan de linkerkant om de gracht te verdedigen. Onder het zeefront kwam een lange bomvrije kazerne, later genoemd gebouw Gelderland, met tientallen verblijven voor 1000 man. Er waren zeven munitiekamers met liften om de granaten en buskruit naar het dak te transporteren. Hier stonden kanonnen met een kaliber van 24 centimeter opgesteld om vijandelijke schepen de toegang tot de marinehaven te beletten.

Er hebben drie versies van het 24 cm geschut gestaan, maar de meeste van het type Lang 25 en 35. De laatste aanduiding geeft de lengte van de loop aan in verhouding tot het kaliber, dus de L35 had een looplengte van 35 maal 24 cm is 8,4 meter. De L25 schoot granaten met een massa van 160 kilogram en die van de L35 waren met 215 kg een stuk zwaarder.[12] De L35 kanonnen kwamen van de batterijen Durgerdam en Diemerdam, ze waren overbodig geworden na het gereedkomen van het Fort Pampus. Op het zeefront konden de L35 kanonnen volledig ronddraaien terwijl de overige 24 cm kanonnen beperkt draaibaar waren. De vuursnelheid lag laag, voor een schot was ongeveer vier à vijf minuten nodig.[12] Een granaat uit de L35 kon op 1000 meter 190 mm pantserplaat doorboren en voor de L25 lag dit op 120 mm.[13]

Door de komst van de zware artillerie kreeg het fort twee gebruikers. Ten noorden van de Middelweg, aan het Zeefront, was de vestingartillerie actief en ten zuiden van de weg was het fort in handen van de infanterie.[14]

Tweede Wereldoorlog

De zware kanonnen werden tot in de jaren dertig gebruikt, maar voor het uitbreken van de oorlog waren ze zwaar verouderd. Met de Tweede Wereldoorlog in zicht werden de 24 cm kanonnen vervangen door nieuwere exemplaren van 12 en 15 cm. Deze waren afkomstig van de secundaire batterij van de pantserschepen Hertog Hendrik en Jacob van Heemskerck. Op 15 mei 1940 arriveerden de eerste Duitse militairen in het fort en een dag later moesten alle Nederlandse soldaten het fort verlaten.[15]

Gedurende de Duitse bezetting was het fort onder de naam Marine Flakbatterie Erfprinz in gebruik bij de luchtafweer.[16] Er kwamen kanonnen met een kaliber van 10,5 cm. In 1942 werd Den Helder onderdeel van de Atlantikwall en de hele stad werd op 1 november 1943 tot Sperrgebiet verklaard.[17] De luchtafweer op Fort Erfprins was effectief en hinderde de Royal Air Force bij het bombarderen van de marinewerf Willemsoord. Men besloot het luchtafweer aan te vallen, maar de bommen misten doel al kreeg de bomvrij kazerne wel schade aan de gewelven in gangen en lokalen. Tijdens de opstand van de Georgiërs in april 1945 vuurden de kanonnen op Erfprins op doelen op Texel om de tegenstand te breken.[18]

Na de bevrijding werden in het fort van collaboratie verdachte personen geïnterneerd.[19] Het fort werd rondom afgezet met prikkeldraad, schijnwerpers en mitrailleurposten om ontsnappingen te voorkomen. Het Directoraat-Generaal voor Bijzondere Rechtspleging, dat speciaal voor de berechting van collaborateurs met de Duitsers was opgericht, werd de beheerder van het fort.[19] Op het hoogtepunt zaten er meer dan 5000 mensen vast.[19] In maart 1948 vertrokken de laatste gedetineerden en hun bewakers het fort.[19] Vanaf 1947 werden diverse krijgsmachtonderdelen in Fort Erfprins ondergebracht.[20]

Koninklijke Marine

Op 1 maart 1950 ging het fort over naar de Koninklijke Marine.[21] Het fort werd gebruikt voor de artillerieopleiding en de opleiding oorlogsnavigatie voor koopvaardij-officieren.[21] De gebouwen werden hiervoor aangepast. De oude infanteriekazerne werd een logementsgebouw en de bomvrije kazerne achter het zeefront werd gebruikt als leslocatie.[21] Het dak bleef in gebruik als platform voor diverse kanonnen waarmee werd geoefend.

Vanaf januari 1960 tot juli 1975 was op het fort ook de N.B.C.D school gevestigd. Marinepersoneel kreeg een korte opleiding hoe te handelen bij schade veroorzaakt door Nucleaire, Biologische en Chemische aanvallen en Damagecontrol, waarmee het eerste herstel wordt bedoeld na een aanval.[22] Al het marinepersoneel moest deze opleiding volgen.

In de jaren zestig verhuisde de Radio-Radarschool van Amsterdam naar het fort. Hiervoor werd nieuwbouw gepleegd. Begin jaren tachtig werden de oude kazernes gesloten. In 1985 kwam er een nieuwe sporthal en logementsgebouw waarna de infanteriekazerne gebouwd in 1856 werd gesloopt.[21] In 1991 kwam gebouw Cerberus gereed, het is een op land nagebouwd M-fregat voor testdoeleinden.[23] In het gebouw staat vrijwel het complete sensor-, wapen en commandosysteem van het fregat inclusief het kanon, de goalkeeper en alle communicatieapparatuur opgesteld.[23] Het wordt verder gebruikt voor de opleiding van het personeel dat op de fregatten dient.

Heden

Het fort is nog steeds in gebruik als opleidingscentrum voor de marine. De School voor Maritieme Vorming, Bedrijfsvoering & Onderwijs en de Koninklijke Marine Technische Opleidingen zijn er gevestigd. Het is (beperkt) te bezichtigen.[24]

Naslagwerk

  • Elderen, F.M. van Erfprins: van Fort Lasalle tot Marinekazerne, De Bataafsche Leeuw, Amsterdam 2005 ISBN 9067075922.
Zie de categorie Fort Erfprins van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Read other articles:

Hidrolisis

Mekanisme umum untuk reaksi hidrolisis. Kesetimbangan antara hidrolisis dan kondensasi disimbolkan dengan reaksi dua arah. Hidrolisis adalah penguraian zat dalam reaksi kimia yang disebabkan oleh air.[1] Reaksi kimia dalam hidrolisis memecah molekul air (H2O) menjadi kation hidrogen (H+) dan anion hidroksida (OH−).[2] Hidrolisis bergantung pada kimiawi, kelarutan, derajat keasaman dan oksidasi-reduksi dari setiap senyawa.[3] Secara kimia dan fisiologi, hidrolisis mer...

 

Andika Perkasa

Muhammad Andika Perkasa Panglima Tentara Nasional Indonesia ke-21Masa jabatan17 November 2021 – 19 Desember 2022PresidenJoko Widodo PendahuluHadi TjahjantoPenggantiYudo MargonoKepala Staf TNI Angkatan Darat ke-32Masa jabatan22 November 2018 – 17 November 2021PresidenJoko WidodoWakilTatang Sulaiman (2018–2020)Mochammad Fachrudin (2020)Bakti Agus Fadjari (2021)Panglima TNIHadi Tjahjanto PendahuluMulyonoPenggantiDudung AbdurachmanPanglima Komando Cadangan Strategi...

 

العلاقات السويسرية الصربية

العلاقات السويسرية الصربية سويسرا صربيا   سويسرا   صربيا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات السويسرية الصربية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين سويسرا وصربيا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارنة سويسرا ...

Operasi Crusader

Crusader dari pasukan Inggris dan Tank Panzer dari Pasukan Jerman. Operasi Crusader adalah operasi militer pada Perang Dunia II yang melibatkan pasukan Inggris melawan pasukan Jerman dan Italia di Afrika Utara yang berlangsung pada 18 November sampai 30 Desember 1941. Operasi militer ini terbentuk karena Pasukan Italia dan Jerman yang pada waktu itu menguasai Libia sehingga Pasukan Inggris datang untuk menghentikan dominasi yang dilakukan oleh pasukan fasis tersebut. Operasi militer ini langs...

 

Heurelho da Silva Gomes

Heurelho Gomes Gomes bersama Watford pada tahun 2015Informasi pribadiNama lengkap Heurelho da Silva Gomes[1]Tanggal lahir 15 Februari 1981 (umur 43)Tempat lahir João Pinheiro, MG, BrasilTinggi 192 m (629 ft 11 in)[2]Posisi bermain Penjaga gawangKarier junior1999–2001 Democrata SL[3]2001 CruzeiroKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2002–2004 Cruzeiro 59 (0)2004–2008 PSV 128 (0)2008–2014 Tottenham Hotspur 95 (0)2013 → 1899 Hoffenheim (pinja...

 

Gerhart Eisler

Gerhart EislerGerhart Eisler pada 1949 di Jerman TimurLahir20 Februari 1897Leipzig, Kekaisaran JermanMeninggal21 Maret 1968(1968-03-21) (umur 71)Yerevan, Armenia, USSRWarga negaraJerman Timur (akhir hayat)Tahun aktif1923–1968Dikenal atasMaa-mataPartai politikPartai Komunis Jerman Austria (KPDÖ), Partai Komunis Jerman (KPD), Komunis InternasionalSuami/istri1. Hede Tune Massing2. Elli Tune3. Hilde Vogel-RothsteinAnakAnna EislerOrang tuaMarie Fischer, Rudolf EislerKerabatHanns Eisl...

1968 United States presidential election in Ohio

Election in Ohio Main article: 1968 United States presidential election 1968 United States presidential election in Ohio ← 1964 November 5, 1968 1972 →   Nominee Richard Nixon Hubert Humphrey George Wallace Party Republican Democratic American Independent Home state New York[a] Minnesota Alabama Running mate Spiro Agnew Edmund Muskie S. Marvin Griffin Electoral vote 26 0 0 Popular vote 1,791,014 1,700,586 467,495 Percentage 45.23% 42.95% ...

 

Damir Novosel

Founder of Quanta Technology This article may rely excessively on sources too closely associated with the subject, potentially preventing the article from being verifiable and neutral. Please help improve it by replacing them with more appropriate citations to reliable, independent, third-party sources. (September 2021) (Learn how and when to remove this template message) Damir NovoselBorn(1957-12-21)21 December 1957SR Bosnia and Herzegovina, YugoslaviaEducationUniversity of Tuzla University ...

 

De Havilland Sea Vixen

De Havilland Sea Vixende Havilland Sea Vixen saat pertunjukkan udara Yeovilton 2009.TipePesawat tempurTerbang perdana26 September 1951DiperkenalkanJuli 1959Dipensiunkan1972Pengguna utamaangkatan Laut InggrisJumlah produksi145 de Havilland Sea Vixen (G-CVIX) dengan sayap yg dapat dilipat De Havilland DH.110 Sea Vixen merupakan sebuah pesawat tempur versi dua tempat duduk yang digunakan oleh penerbangan Angkatan Laut Inggris) pada tahun 1950-an hingga 1960-an. Pesawat ini dirancang oleh de Havi...

The Ritz-Carlton Hotel Company

American multinational luxury hotel chain This article is about the company that owns The Ritz-Carlton hotel brand. For other uses, see Ritz and Carlton Hotel (disambiguation). The Ritz-Carlton Hotel Company, LLCCompany typeSubsidiaryIndustryHospitalityFoundedAugust 1983; 40 years ago (1983-08)FounderWilliam B. Johnson[1]HeadquartersBethesda, Maryland, U.S.Number of locations115 (2022)[2]Number of employees40,000[3] (2017)ParentMarriott Inte...

 

Человек прямоходящий

† Человек прямоходящий Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:ЧетвероногиеКлада:АмниотыКлада:Синапсиды�...

 

NSDAP Office of Foreign Affairs

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: NSDAP Office of Foreign Affairs – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2018) (Learn how and when to remove this template message) You can help expand this article with text translated from the corresponding article in German. (February 2011) C...

Шаблон:Мифология

МифологияРитуально-мифологическийкомплекс Система ценностей Сакральное Миф Мономиф Теория основного мифа Ритуал Обряд Праздник Жречество Мифологическое сознание Магическое мышление Низшая мифология Модель мира Цикличность Сотворение мира Мировое яйцо Мифическое �...

 

Catskill Mountains

Mountains in southeastern New York State, U.S. Catskill MountainsSlide Mountain and nearby peaks as seen from Twin Mountain in the northern CatskillsHighest pointPeakSlide MountainElevation4,180 ft (1,270 m)Coordinates41°59′55″N 74°23′11″W / 41.99861°N 74.38639°W / 41.99861; -74.38639DimensionsLength111 mi (179 km) N/SWidth102 mi (164 km) E/WArea15,259 km2 (5,892 sq mi)GeographyMain regions of the no...

 

Clayton Antitrust Act of 1914

US federal law Competition law Basic concepts History of competition law Monopoly and oligopoly Coercive monopoly Natural monopoly Barriers to entry Herfindahl–Hirschman index Market concentration Market power SSNIP test Relevant market Merger control Anti-competitive practices Monopolization Collusion Formation of cartels Price fixing (cases) Bid rigging Tacit collusion Product bundling and tying Refusal to deal Group boycott Essential facilities Exclusive dealing Dividing territories Pred...

The Doodlebops

Canadian television series and band The DoodlebopsThe Doodlebops Live! in Ottawa, Ontario, circa April 2006GenreMusicalChildren'sCreated byMichael HirshCarl LennoxDeveloped byKim ThompsonDirected byJamie WaeseCountry of originCanadaOriginal languageEnglishNo. of seasons3No. of episodes65ProductionExecutive producerMichael HirshProducerJamie WaeseRunning time21 minutesProduction companyCookie Jar EntertainmentOriginal releaseNetworkCBC TelevisionReleaseApril 11, 2005 (2005-04-11) –...

 

Will Stevens

Will StevensStevens di Grand Prix Malaysia 2015.LahirWilliam Stevens28 Juni 1991 (umur 32)Rochford, Essex, InggrisKarier Kejuaraan Dunia Formula SatuKebangsaan InggrisTahun aktif2014-2015TimCaterham, MarussiaNomor mobil28Jumlah lomba20 (18 start)Juara Dunia0Menang0Podium0Total poin0Posisi pole0Lap tercepat0Lomba pertamaGrand Prix Abu Dhabi 2014Lomba terakhirGrand Prix Abu Dhabi 2015Klasemen 2015Posisi Ke-21 (0 Poin)Ajang sebelumnya201620162014–20152012–1420102009–112009–102008–...

 

Live at Montreux 2006

Live at Montreux 2006: They All Came Down to MontreuxLive album by Deep PurpleReleased12 June 2007Recorded15 July 2006 in MontreuxGenreHard rock, heavy metalLength67:33LabelEagleDeep Purple live albums chronology Live in Denmark 1972(2007) Live at Montreux 2006: They All Came Down to Montreux(2007) Live at Montreux 2011(2011) Live at Montreux 2006: They All Came Down to MontreuxVideo by Deep PurpleReleased12 July 2007Recorded15 July 2006 in MontreuxGenreHard rockLength102:14 58:45Lab...

箫

  提示：此条目页的主题不是萧。 簫琴簫與洞簫木管樂器樂器別名豎吹、豎篴、通洞分類管樂器相關樂器 尺八 东汉时期的陶制箫奏者人像，出土於彭山江口汉崖墓，藏於南京博物院 箫又稱洞簫、簫管，是中國古老的吹管樂器，特徵為單管、豎吹、開管、邊稜音發聲[1]。「簫」字在唐代以前本指排簫，唐宋以來，由於單管豎吹的簫日漸流行，便稱編管簫爲排簫�...

 

Wind power in Tennessee

Electricity from wind in one U.S. state Wind power in Tennessee has most potential in East Tennessee along the North Carolina border.[1] The state has not passed renewable portfolio standard legislation and there is just one utility-scale wind farm with 15 operating turbines[2] and previously 3 test turbines.[3] The Tennessee Valley Authority (TVA), based in Knoxville, imports wind-generated electricity into its service area which includes Tennessee. US Senator Lamar A...