Floris Frits Sebastiaan van der Tak (Leiden, 16 november 1971) is een Nederlandse sterrenkundige. Hij is bijzonder hoogleraar Submillimeter-sterrenkunde aan het Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen en senior-onderzoeker bij SRON.[1][2]
Opleiding en carrière
Van der Tak deed van 1996 tot 2000 promotieonderzoek aan de Universiteit Leiden. Hij promoveerde bij Ewine van Dishoeck en Neal John Evans II op het proefschrift getiteld The embedded phase of high-mass star formation.[3] Na zijn promotie was hij tot 2006 postdoc aan het Max-Planck-Institut für Radioastronomie in Bonn, Duitsland. In 2006 kwam hij terug naar Nederland. Hij werd onderzoeker bij SRON en docent astrofysica aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 2013 werd hij bijzonder hoogleraar in Groningen.
Onderzoek
Van der Tak onderzoekt gaswolken tussen de sterren. Hij kijk hoe uit die wolken nieuwe sterren ontstaan. Hij gebruikt daarvoor telescopen op Hawaii, in Chili en in de ruimte. Daarnaast onderzoekt hij hoe leven op andere planeten kan ontstaan. Verder ontwikkelt hij computerprogramma's die helpen bij het interpreteren van spectroscopische waarnemingen.[1]
In 2008 ontdekte Van der Tak en collega's met de James Clerk Maxwell Telescope sterrenstelsels die rijk zijn aan zure watermoleculen.[4] In 2012 zag hij met een team met behulp van Ruimtetelescoop Herschel een groot waterreservoir in een wolk van gas en stof die bijna ineenstort tot een ster.[5][6] In 2017 nam Van der Tak met collega's met behulp van de Atacama Large Millimeter Array een raadselachtig stikstofgebied waar in een vlindervormige stervormingsschijf.[5][7] In 2021 zag het team van Van der Tak met behulp van Ruimtetelescoop Hubble een indicatie van chroomhydride in de atmosfeer van de hete exoplaneet WASP-31b.[8][9] Chroomhydride kan, bij de temperatuur en druk die bij WASP-31b heerst, voor een weerstysteem zorgen met wolken en regen.
In 2018 lieten Van der Tak en collega's met computersimulaties zien dat planetoïden en een veel belangrijkere leverancier zijn van organisch materiaal op Mars dan gedacht.[10][11] In 2022 toonden onderzoekers met daarbij Van der Tak in een simulatie aan dat al het water op Mercurius via ruimtestof, planetoïden en kometen kan zijn aangedragen. Er hoeven dus geen vulkanen of andere bronnen op Mercurius te zijn geweest.[12][13]
In 2021 leidde Van der Tak een werkgroep die berekende dat Nederlandse sterrenkundigen in 2019 5 ton CO2 uitstootten per onderzoeker. De voornaamste bronnen van CO2 waren vliegverkeer (42%), elektriciteitsgebruik (29%) en verwarming van gebouwen (15%).[14][15]
Overig
Van der Tak speelt cello in symfonieorkesten, strijkkwartetten en barokensembles. Hij schrijft blogs op wetenschap.nu waarin hij sterrenkundenieuws duidt.[16]
Externe links
Referenties
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ a b prof. dr. F.F.S. (Floris) van der Tak. Rijksuniversiteit Groningen (25 juni 2022). Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ Home page of Floris van der Tak. personal.sron.nl. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ van der Tak, Floris (1 november 2000). The Embedded Phase of Massive Star Formation.
- ↑ Verzuurde stofwolken buiten de Melkweg gevonden. www.astronomie.nl. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ a b Caselli, Paola, Keto, Eric, Bergin, Edwin A., Tafalla, Mario, Aikawa, Yuri (10 november 2012). First detection of water vapor in a pre-stellar core. The Astrophysical Journal 759 (2): L37. ISSN:2041-8205. DOI:10.1088/2041-8205/759/2/L37.
- ↑ Groot waterreservoir ontdekt in de wieg van een ster. www.astronomie.nl. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ Astronomen zien raadselachtig stikstofgebied in vlindervormige stervormingsschijf. www.astronomie.nl. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ Braam, Marrick, van der Tak, Floris F. S., Chubb, Katy L., Min, Michiel (2021-02). Evidence for chromium hydride in the atmosphere of Hot Jupiter WASP-31b. Astronomy & Astrophysics 646: A17. ISSN:0004-6361. DOI:10.1051/0004-6361/202039509.
- ↑ Hint gevonden van stof op grens tussen vloeistof en gas op exoplaneet WASP-31b. www.astronomie.nl. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ Frantseva, Kateryna, Mueller, Michael, Kate, Inge Loes ten, van der Tak, Floris F. S., Greenstreet, Sarah (2018-07). Delivery of organics to Mars through asteroid and comet impacts. Icarus 309: 125–133. DOI:10.1016/j.icarus.2018.03.006.
- ↑ Planetoïden en kometen overspoelen Mars met organisch materiaal. www.astronomie.nl. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ Frantseva, Kateryna, Nesvorný, David, Mueller, Michael, van der Tak, Floris F. S., Kate, Inge Loes ten (2022-09). Exogenous delivery of water to Mercury. Icarus 383: 114980. DOI:10.1016/j.icarus.2022.114980.
- ↑ Ruimtestof, planetoïden en kometen volstaan voor al het water op Mercurius. www.astronomie.nl. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ (en) van der Tak, Floris, Burtscher, Leo, Zwart, Simon Portegies, Tabone, Benoît, Nelemans, Gijs (2021-12). The carbon footprint of astronomy research in the Netherlands. Nature Astronomy 5 (12): 1195–1198. ISSN:2397-3366. DOI:10.1038/s41550-021-01552-4.
- ↑ Eerste meting CO2-voetafdruk Nederlandse sterrenkunde. www.astronomie.nl. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
- ↑ Floris van der Tak. Wetenschap.nu. Geraadpleegd op 17 juli 2023.
