ColsjaalOpgevouwen Buff-colsjaalFleece colsjaal met koord met stopper
Een colsjaal, ook wel nekwarmer, ski col, sportcol, sportsjaal, motorkol of buff[noot 1] genoemd, is een dubbellaags sjaal met open uiteinden die ook te gebruiken is als col (rolkraag). Korte uitvoeringen worden ‘nekwarmer’ genoemd.
Beschrijving
Een colsjaal is een ‘buis’ of ‘koker’ van elastischtextiel, die aan beide uiteinden open is. Hij kan als sjaal gedragen worden, of als een col (rolkraag). over het hoofd om hals en nek kan worden getrokken.
Hij kan op verschillende manieren gemaakt zijn. Uit één rechthoekig stuk stof dat dubbelgevouwen is waarna de tegenoverliggende zijde dichtgenaaid is. Of uit twee rechthoekige stukken stof op elkaar, waarvan twee tegenoverliggende zijden aan elkaar genaaid zijn. Tegenwoordig worden ze vaak naadloos rond gebreid.
Op de stof kan een patroon aangebracht zijn.
Er zijn ook ‘gevoerde’ colsjaals, met een extra laag stof aan de binnenkant, en colsjaals gemaakt van ademende waterdichte stof.
Motorkols zijn soms voorzien van brede borst- en rugflappen, voor extra bescherming tegen inwaaien.
Capuchon met nekwarmer
Twee colsjaals en een muts met nekwarmer (blauw)
Toepassing
De colsjaal kan op veel verschillende manieren gedragen worden. Als sjaal of colkraag, maar ook als halsdoek. Als colkraag kan hij, door de achterkant en/of voorkant over het hoofd of voor de onderste helft van het gezicht te trekken, veranderd worden in een masker, ‘balaclava’ (bivakmuts) of capuchon.[2][3] Een andere mogelijkheid is hem op te rollen tot bandana of zweetband. Hij kan op verschillende manieren gevouwen worden om hem als muts te dragen. Soms is één uiteinde voorzien van een elastiek of koord met stopper. Daarmee kan dat uiteinde afgesloten worden, en is de nekwarmer veranderd in een muts.[4][5]
De colsjaal kan gemakkelijk opgeborgen worden in een zak of rugzak.
Colsjaals worden ook gedragen door militairen en politie, bv door arrestatieteams en beveiligingseenheden. Ze raken niet los en kunnen uitstekend onder een helm gedragen worden. Ook kunnen ze snel voor het gelaat worden getrokken, als bescherming tegen stof of als camouflage. Tegenwoordig worden ze ook vaak voor het gelaat getrokken zodat de drager onherkenbaar is.
Eind jaren ‘60[15][bron?] werd in het Nederlandse leger de gebreidewollen colsjaal ingevoerd ter vervanging van de mutsdas. De officiële benaming bij de landmacht is Colsjaal KL NSN 872-2660-76635-11; Shawl, Winter, KL. Dit type colsjaal is erg lang, en is slechts over de halve lengte dichtgenaaid. De andere helft vormt daardoor twee loshangende flappen, die voor de borst en op de rug omlaag hangen. Doordat hij zo lang is kan hij beter als sjaal gedragen worden dan kortere modellen.[16]
Andere talen
In het Engels wordt de colsjaal ‘headover’, ‘warmer’, ‘snood’,[6] ‘headover warmer’,[13][14] ‘neck gaiter’, neckwarmer’,[7] of ‘open ended comforter’[4] genoemd. In het Duits wordt de colsjaal ‘Schlauchtuch’, ‘Schlauschal’, ‘Kopfschützer’ of ‘Oma’[noot 2] genoemd. In het Frans wordt de colsjaal ‘cache-cou’ of ‘cache-col’ genoemd.
↑Hoffenaar, J., Schoenmaker, B. (1994). Met de blik naar het Oosten, de Koninklijke Landmacht 1945-1990, 1e ed. SDU / Sectie Militaire Geschiedenis Koninklijke Landmacht, Den Haag, pp334,394,441. ISBN 90-12-080452.
Voetnoten
↑Buff is de naam die internationaal veel gebruikt wordt voor colsjaals en nekwarmers. De naam komt van het SpaansebedrijfOriginal Buff SA in Igualada, dat sinds 1992 populaire colsjaals produceert.[1]
↑ abOma is een naam die sinds de Tweede Wereldoorlog in het Duitse leger gebruikt wordt voor de colsjaal, hoewel de naam ‘Kopfschützer’ gebruikelijker is. Hij kreeg de naam ‘Oma’ (nl: Grootmoeder) waarschijnlijk omdat het leek alsof men een hoofddoek droeg zoals de dikke wollen winterhoofddoeken die oudere vrouwen vroeger droegen.[11]
![FC Twente met colsjaals en hoofdbanden voor de Europa League wedstrijd tegen Rubin Kazan in Moskou bij -18°C.[10] (17 feb 2011)](Bestand:Twente.JPG)
.jpg)
.svg){kind=small}
