Van Ertvelde is opgegroeid 'in de coulissen'; haar ouders werkten allebei in het theater.[1][10] Haar moeder is Annick Segal.[10] Van Ertvelde studeerde geschiedenis aan de Universiteit Gent. Voor haar afstudeerscriptie 't Is nog niet in de sacoche : de vormelijke en inhoudelijke evolutie van de nationale vrouwendag 1972-2002, over Internationale Vrouwendag,[11][12] ontving zij in 2011 de Johanna Naberprijs.[13][14] Het jaar erop was ze lid van de jury van die prijs.[15] Ze vervolgde haar opleiding met genderstudies aan de Universiteit Utrecht, waar ze in 2012 afstudeerde.[16] Als historica onderzocht ze onder andere gender en seksualiteit in het Verzet (Tweede Wereldoorlog) en Castrum Peregrini.[16] Ze werkt mee aan een wetenschappelijk onderzoeksproject bij het Instituut voor Geschiedenis aan de Universiteit Leiden.[17][18] Haar promotie-onderzoek[3] is onderdeel van het project.[17][18] Hierin richt ze zich onder andere op het 'International Year of Disabled Persons' (Internationale jaar van de gehandicapten) dat in 1981 werd uitgeroepen door de Verenigde Naties.[3]
Van Ertvelde schrijft regelmatig opiniestukken en columns in onder andere De Morgen, de Volkskrant,[30]De Standaard, rekto:verso[31] en NRC.[24] Ze is intersectioneelfeminist, is actief in de queerbeweging en schrijft ook over haar biseksualiteit.[32] Met haar bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek naar handicap, haar opiniestukken én haar eigen ervaring met handicap[10] is ze deel van de gehandicaptenbeweging.[33] Ze maakt regelmatig gebruik van de term crip en legt uit dat dat een geuzennaam is voor mensen met een beperking: "Net als queer is het een term die oorspronkelijk een belediging was. Crip komt van het Engelse woord voor kreupele, maar de toe-eigening maakt de term onschadelijk."[34]
In juni 2021 was Van Ertvelde, samen met Nadia Hadad, Leni Van Goidsenhoven en Josefien Cornette, gastredacteur van CRIP, een themanummer over validisme in de kunst van rekto:verso.[8]
Haar boek Handicap - Een bevrijding (De Bezige Bij, ISBN 9789403174815, 19 januari 2024[35]) schreef ze als aanzet om "radicaal anders over het systeem na te denken".[36] Het gaat onder andere over hoe handicap onze ideeën beïnvloedt over thema's als burgerschap, verzet, werk, kunst, intimiteit en seksualiteit.[35] Ze betoogt dat met 'de samenleving' meestal wordt bedoeld: 'mensen zonder handicap', zodat 'integreren in de samenleving' betekent: je zoveel mogelijk aanpassen aan mensen zonder handicap en zo min mogelijk aandacht hebben en vragen voor je beperkingen.[36] Volgens Van Ertvelde geeft de druk om zoveel mogelijk aan de norm te voldoen mensen en kinderen met een beperking de boodschap dat ze niet goed genoeg zijn zoals ze zijn. [37] Ook bij erotiek worden beperkingen ofwel genegeerd ofwel als fetisj opgevat.[36] Margot Kennis roemde Van Ertveldes "tomeloze ambitie, woede, deskundigheid én gedrevenheid", noemde het boek in Humo "een pamflet, een persoonlijke zoektocht, een sociologisch en historisch essay"[38] en Humo plaatste het boek in de boeken-top-10.[39] Voor dit boek werd aan Van Ertvelde in 2024 de J. Greshoff-prijs toegekend, die zal worden uitgereikt op 25 januari 2025 door Saskia Bruines, wethouder in de gemeente Den Haag, tijdens het internationale literatuurfestival Writers Unlimited in de Koninklijke Schouwburg.[9]
In haar werk betoogt ze dat er maatschappelijk een idee over beperkingen en chronische ziekten bestaat als schrikbeeld van afhankelijkheid, terwijl absolute zelfvoorzienendheid (autarkie) voor vrijwel niemand realistisch is: "Onze relatie met handicaps zegt veel over onze kijk op autonomie. We doen alsof we zelfredzaam zijn, maar we zijn voor alles afhankelijk van anderen. De koekjes die hier voor ons liggen hebben we niet zelf gebakken, mijn huis is niet zelfgebouwd, de kleren die ik draag heb ik niet zelf genaaid want ik heb twee linkerhanden, wat zeg ik, ik heb er maar één."[7] Ze bepleit een maatschappelijke verandering, aangezien het lijden dat wordt verbonden aan beperkingen "niet eigen aan handicap, maar aan hoe we onze samenleving hebben ingericht."[7]
Tijdens het schrijven van het boek Handicap - Een bevrijding (gepubliceerd op 19 januari 2024[35]) kreeg Van Ertvelde een burn-out.[7][37]
Persoonlijk
Van Ertvelde heeft een relatie met Mari Sanders,[3] de Nederlandse regisseur van onder andere de speelfilm Rue Des Invalides (2012)[40] en de documentareseries Rolstoel Roadmovie (2019, NPO 2, over de ontoegankelijkheid van de maatschappij en de openbare ruimte in verschillende Europese landen en steden) en Mari staat op (2021, NPO 2, over de acceptatie van mensen met een beperking in Nederland).[41] In deze laatste serie komen ook Het Dorp, mytylscholen en seksualiteit aan bod, en spreekt Sanders onder andere met Jan Troost en met Van Ertvelde.[41][42]
Bibliografie
Jaar
Titel
Uitgever
ISBN
Notitie
2017
Vuile lakens - Een hedendaagse visie op seksualiteit
Essay in de bundel Wolf: Dertien essays over de vrouw, samenstelling door Maartje Laterveer, met essays door Van Ertvelde, Laterveer (1976), Marja Pruis (1959), Herien Wensink (1977), Emy Koopman (1985), Naema Tahir (1970), Basje Boer (1980), Merel Bem (1977), Nelleke Noordervliet (1945), Bo van Houwelingen (1987), Yaël Vinckx (1986), José Rozenbroek (1960) en Maral Noshad Sharifi (1989)
"Van Ertvelde onderzoekt 'handicap' als een politieke conditie. Ze (...) maakt duidelijk wat handicap ons over de wereld kan vertellen. Hoe handicap onze blik op kunst, seks, werk, intimiteit, burn-out, burgerschap, verzet en op wie we zelf zijn beïnvloedt – al hebben we dat zelden door."[35]
↑ abcdJoël De Ceulaer, Interview - Anaïs Van Ertvelde - ‘William Boeva sloeg spijkers met koppen’: Anaïs Van Ertvelde over leven met een beperking. De Morgen (13 september 2022). Gearchiveerd op 29 november 2022. Geraadpleegd op 29 augustus 2023. “Voor mijn doctoraat onderzoek ik onder meer wat er in 1981 gebeurde, dat door de Verenigde Naties werd uitgeroepen tot het Internationale Jaar van de Gehandicapten. Toen werd België als gevraagd om alle mensen met een beperking zo goed mogelijk te integreren in het normale onderwijs. Dat is veertig jaar geleden, en er is nog niet veel veranderd.”
↑ abcdeJantine Jongebloed, Interview - Schrijver Anaïs Van Ertvelde pleit voor een andere kijk op handicaps: ‘Ik moet altijd uitleg verschaffen’. de Volkskrant (15 februari 2024). Gearchiveerd op 16 februari 2024. Geraadpleegd op 16 februari 2024. “Er bestaat een Brits onderzoek waaruit blijkt dat minder dan de helft van de mensen met een beperking zich ook identificeert als iemand met een beperking. We hebben geleerd dat als je wilt meedraaien in de samenleving je je zo min mogelijk met je handicap moet identificeren. Dat stigma is hardnekkig. (...) Mijn burn-out werd een kantelpunt. Het werd de ware geboorte van mijn handicap. Vanaf daarna schreef ik wanneer het lukte, in plaats van een hoofdstuk per maand. Mijn burn-out leerde me om mijn eigen ritme te volgen, passend bij mijn lijf, in plaats van bij het tempo dat ons wordt voorgeschreven.”
↑ abLeni Van Goidsenhoven, Anaïs Van Ertvelde, Nadia Hadad en Josefien Cornette, Niets over ons zonder ons. rekto:verso (10 juni 2021). Geraadpleegd op 1 september 2023.
↑Anaïs Van Ertvelde (2012). Je ziet het al aan de sacoche. veertig jaar Vrouwendagen: over representatie gesproken. Brood & Rozen 17 (1). DOI:10.21825/br.v17i1.3481.
↑Vuile Lakens over Les Femmes Fontaines. LOVER (14 januari 2016). Gearchiveerd op 24 augustus 2023. Geraadpleegd op 29 augustus 2023. “De dames van Vuile Lakens worstelden zich door een ware berg literatuur over het onderwerp, waarna ze zuchtend tot de conclusie kwamen dat het onderzoek naar squirten nogal tekortschiet.”
↑ abcTammie Schoots, Schrijver Anaïs Van Ertvelde: ‘Gehandicapte lijven hebben een revolutionaire kracht’. OneWorld (16 januari 2024). Gearchiveerd op 17 januari 2024. Geraadpleegd op 18 januari 2024. “Anderzijds daagt handicap uit hoe we ons leven inrichten. Hoezo moeten we allemaal vijf dagen per week acht uur werken? En als je dat niet kan, doe je dan niet meer mee? Dat zijn confronterende vragen. Handicap biedt ruimte om radicaal anders over het systeem na te denken.”
↑ abYannick Dangre, Interview - ‘Veel geliefden vermeden tijdens de seks angstvallig mijn rechterarm’. De Morgen (20 januari 2024). Geraadpleegd op 23 januari 2024. “Er is veel woede, die binnengehouden wordt. Je kunt moeilijk boos worden op instanties die je nodig hebt om te overleven. (...) De druk om 'normaal' te zijn werkt averechts. Je zegt kinderen met een beperking dan vooral dat ze niet goed genoeg zijn zoals ze zijn.”
.svg){kind=small}
