Maquette van het project, met in het midden het vernieuwde Julianaplein en daarboven de verdiepte ligging onder het nieuwe Zuiderplantsoen
Aanpak Ring Zuid is een meerjaars stedenbouwkundig renovatieproject van het zuidelijke deel van de ringweg van Groningen. Het gehele project had als doel om de capaciteit van een 12 kilometer lang traject van de ringweg te verhogen.
Geschiedenis
De eerste plannen voor de aanpak dateren uit de jaren 1990. In 1998 werd door minister Netelenbos een deel van de Langmangelden (naar het Plan van een commissie onder leiding van Harrie Langman uit 1997) in het Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport bestemd voor infrastructuur in het noorden, waaronder een nieuwe zuidelijke ringweg. De analyses voor het verbeteren van de capaciteit van de ringweg dateren naar 2002. Tussen 2006 en 2009 vonden er diverse verkenningen plaats voor de uitvoering van een renovatieproject. Met het afblazen van de Zuiderzeelijn in 2007 kwamen er meer gelden beschikbaar voor de ringweg ter compensatie voor de investeringen die met de spoorlijn gemoeid waren. Het projectplan werd uiteindelijk gepubliceerd in 2010. Destijds was de planning om te beginnen met de bouw in 2015.[1]
De werkzaamheden begonnen in 2017, in 2024 werd de nieuwe Ring Zuid geopend.
Omschrijving
Gedurende het project vinden er ingrijpende wijzigingen plaats aan de zuidelijke ringweg. Bepaalde delen van de ringweg worden ondergronds en het Julianaplein wordt ongelijkvloers gemaakt, waardoor daar de huidige verkeerslichten kunnen verdwijnen. Bovendien worden alle viaducten op het traject vernieuwd en verbreed. Bepaalde viaducten zullen helemaal verdwijnen op de stukken waar de ringweg ondergronds komt te liggen.
De aanbesteding voor het project werd in 2016 gedaan aan twee Duitse en vier noordelijke bouwbedrijven. Deze zes bedrijven werken gedurende het project samen onder de naam Combinate Herepoort, vernoemd naar de voormalige stadspoort Herepoort.[2]
Het project werd in 2021 gebudgetteerd op 624 miljoen euro.[3]
Huidige/oude situatie
Viaduct van de oude ringweg met rechts de tijdelijke aanbouw. Helemaal links was het nu gesloopte deel van de ringweg. Foto genomen vanaf de Verlengde Lodewijkstraat.
In de oude situatie is de ringweg over het gehele zuidelijke deel verhoogd. De ringweg kruist diverse wegen en een spoor over viaducten.
Om ruimte te maken voor de bouw van de nieuwe ringweg moest de rechter rijbaan verdwijnen (rijbaan richting Hoogezand, ook wel de 'zuidbaan' genoemd). Delen van de viaducten werden afgebroken en de verhoging van de ringweg werd versmald. Om te zorgen dat het verkeer alsnog in beide richtingen gebruik kan maken van de ringweg, is de linkerbaan uitgebreid door de verhoging en de viaducten te verbreden met tijdelijke stalen constructies.
Nieuwe situatie
Julianaplein
Het Julianaplein, de kruising van de Rijksweg 7 en Rijksweg 28, zal een grote metamorfose ondergaan. Verkeer hoeft straks niet meer te wachten voor verkeerslichten, maar kan via tunnels zonder onderbreking doorrijden. Voor verkeer dat richting het centrum van Groningen wil, worden nieuwe op- en afritten gerealiseerd. Ook wordt het straks mogelijk om vanuit Drachten naar de binnenstad te rijden, wat nu nog niet kan. De Julianabrug over het Noord-Willemskanaal direct naast de kruising wordt vervangen door een vaste brug. De brug is nu nog beweegbaar.[4]
Het Julianaplein zal tijdens het project gesloopt worden. Tijdens de sloop maakt het verkeer gebruik van een tijdelijke kruising die rechts van de huidige kruising gebouwd wordt. Die kruising zal in mei 2022 volledig in gebruik genomen worden.
Om de beweegbare brug over het Noord-Willemskanaal te verwijderen, wordt een tijdelijk viaduct gebouwd waar vanaf mei 2022 het verkeer gebruik van moet maken tot 2024.[5]
Verdiepte ligging en Zuiderplantsoen
Tussen het Julianaplein en de afslag bij de Europaweg komt de ringweg ondergronds te liggen. Bovenop deze verdiepte ligging komt een nieuw park: het Zuiderplantsoen.
Vrijheidsplein
Het Vrijheidsplein in aanbouw gezien vanaf het gebouw La Liberté (Leonardo Hotel) in 2023
Het Vrijheidsplein vormt de verbinding tussen de westelijke ringweg en de zuidelijke ringweg. Deze kruising wordt ongelijkvloers gemaakt en het viaduct wordt verbreed.[6]
Helperzoomtunnel en Esperantotunnel
De Helperzoomtunnel is een tunnel geopend in 2019 onder het spoor ten zuiden van Station Groningen Europapark. De tunnel is niet onderdeel van de ringweg, maar is er wel gekomen vanwege de renovatie van de ringweg. De tunnel dient namelijk ter vervanging van de overweg bij de Esperantostraat, welke aangrenzend aan de ringweg lag. Die overweg verdween voor de komst van het Zuiderplantsoen en doordat het aantal sporen uitgebreid werd, wat de kruising onveiliger zou maken. De kruising sloot op 4 april 2020.[7]
Nabij de locatie van de voormalige spoorkruising komt in de toekomst de Esperantotunnel te liggen, een fietstunnel. Een deel van de tunnel is in augustus 2017 al aangelegd onder het spoor. De rest van de tunnel gaat aangelegd worden zodra de verdiepte ligging voltooid is en de oude ringweg gesloopt is. De tunnel zal tot dan toe ontoegankelijk blijven.[8][9]
Tijdlijn
Bouw spoordek over de verdiepte liggingTijdelijk viaduct over het Noord-Willemskanaal bij het Julianaplein. Dit viaduct is geplaatst om het huidige viaduct te kunnen slopen.Afbraak van de oude zuidelijke ringweg juni 2024
Een overzicht van de belangrijke gebeurtenissen tijdens Aanpak Ring Zuid:
Augustus 2017: Aanleg Esperantotunnel.
Juni-juli 2017: Sluiting op- en afrit ringweg aan straat Oosterpoort.[10]
November 2017: Begin bomenkap rondom de ringweg om ruimte te maken voor afgravingen.[11]
Januari 2018: Start verplaatsing oude ringweg ter hoogte van Esperantostraat.[12]
26 maart 2018: Sluiting fietstunnel tussen Meeuwerderweg en H.L. Wichersstraat.
Juli 2018: Opening eerste deel van tijdelijke ringweg.[13]
