22e Infanteriedivisie

22e Infanteriedivisie
22e Luchtlandingsdivisie
22e Volksgrenadierdivisie
Embleem 22e Infanteriedivisie
Embleem 22e Infanteriedivisie
Oprichting 15 oktober 1935
Ontbinding 11 mei 1945
Land Vlag van nazi-Duitsland nazi-Duitsland
Krijgsmacht­onderdeel Wehrmacht
Organisatie Heer
Specialisatie Infanterie
Garnizoen Bremen
Motto Stolz – Stark – Treu
Veldslagen Tweede Wereldoorlog
Fall Gelb
Operatie Barbarossa
Belegering van Sebastopol (1941-1942)
Duitse terugtrekking uit Griekenland
Commandanten zie commandanten
Vernietigde Duitse Junkers Ju 52 vliegtuigen bij Valkenburg

De Duitse 22e Infanteriedivisie (Duits: 22. Infanterie-Division) was een Duitse infanteriedivisie tijdens de Tweede Wereldoorlog. De divisie werd gedurende bepaalde periodes ook 22e Luchtlandingsdivisie (22. Luftlande-Division) genoemd en vanaf maart 1945 tot 22e Volksgrenadierdivisie (22. Volksgrenadier-Division) hernoemd.

Geschiedenis

1935-1939 - Oprichting en mobilisatie

De divisie werd opgericht op 15 oktober 1935 in de Stader Strassekazerne in Bremen door omdopen van Infanterieführer VI en werd gemobiliseerd op 15 augustus 1939 als onderdeel van de 1e Welle en werd ingezet in de Westwall tussen Monschau en Prüm. Alleen Infanterieregiment 16 werd in september ingezet bij de aanval op Polen.

1939-1940 - Deelname aan de veldtocht in het westen

Eind oktober 1939 werd de divisie verplaatst naar Oefenterrein Sennelager, om daar getraind te worden voor luchtlandingsoperaties samen met parachutisten van de 7e Fliegerdivisie. In mei 1940 nam de divisie deel aan luchtlandingen in Rotterdam en Den Haag (Operatie “Festung”) als onderdeel van het Luftlandekorps. Het Infanterie-Regiment 16 landde bij Rotterdam, Infanterie-Regiment 47 rond Katwijk-Valkenburg en Infanterie-Regiment 65 rond Ypenburg. Bij deze operatie leed de divisie zware verliezen. In juni 1940 werd de divisie naar St. Quentin verplaatst en in juli naar het gebied ten noorden van Antwerpen ter opfrissing. Hier bleef de divisie tot december en werd toen overgeplaatst naar het gebied Stendal-Maagdenburg. In april 1941 werd de divisie naar Roemenië verplaatst, ter bescherming van de olievelden van Ploiești.

1941-1942 - Operaties aan het oostfront

De haven van Sebastopol na de slag

In juni 1941 betrok de divisie uitgangsstellingen noordwestelijk van Iași. Als onderdeel van Operatie Barbarossa, de Duitse aanval op de Sovjet-Unie, maakte de 22e Infanteriedivisie deel uit van het 11e Leger en opereerde van juli 1941 tot juli 1942 in het zuidelijke deel van het oostfront.

De divisie stak de Proet over, medio juli de Dnjestr en de Dnjepr bij Berislav. Hier bouwden de pioniers tegen 1 september 1941 een pontonbrug voor de doortocht van het 11e Leger. Daarna marcheerde de divisie richting Zee van Azov en veroverde op 17/18 oktober in zware gevechten de toegang tot de Landengte van Perekop. Daarna rukte de divisie op over de Krim en probeerde stormenderhand de vesting Sebastopol te nemen, hetgeen niet gelukte. Van januari tot juni 1942 lag de divisie in stelling voor Sebastopol. In juni 1942 volgde dan de uiteindelijke bestorming van de vesting Sebastopol. Op 9 juni mislukte de eerste poging om Fort Stalin te veroveren. Het experiment werd op 13 juni herhaald door de IR 16. De Sovjet-bunkerposities in de tweede verdedigingslinie werden tot 17 juni stuk voor stuk, met de hulp van genisten en vlammenwerpers, genomen in man-tegen-mangevechten. Later veroverde de IR 65 het fort "Siberië" en de IR 16 de forten "Oeral" en "Wolga" als laatste obstakels, zodat de divisie de eerste Duitse eenheid was die de Severnaja Baai bereikte.

Naar Griekenland/Noord-Afrika

Na deelname aan de Krimveldtocht en de verovering van Sebastopol werd de divisie naar Griekenland getransporteerd en werd opgefrist rond Athene en Thessaloniki. Hier kreeg de divisie vanaf 29 juli 1942 weer de luchtlandingsstatus (achtervoegsel "L.L. mot.trop" = Luchtlandings, gemotoriseerd, tropen), omdat het de bedoeling was de divisie naar Noord-Afrika te verplaatsen, maar het plan veranderde. De divisie verloor op 1 oktober zijn luchtlandingstatus opnieuw en werd in november 1942 naar Kreta overgebracht. Wel werd Grenadier Regiment 47 en het II./AR 22 als "Kampfgruppe Buhse" in oktober naar Noord-Afrika overgebracht, waar het in mei 1943 vernietigd werd.

1942-1944 - Kreta en Dodekanesos

De divisie werd nu tot september 1944 gebruikt op Kreta en de Dodekanesos. Delen van de divisie veroverden de Egeïsche eilanden Kalymnos, Leros, Kos (allemaal in de Dodekanesos) en Samos in oktober 1943 in de zogenaamde Dodekanesos-campagne, vechtend tegen Italiaanse en Britse troepen.

De ontvoerders van Generaal-majoor Heinrich Kreipe

Op 26 april 1944 werd generaal-majoor Heinrich Kreipe, de divisiecommandant, ontvoerd door een speciaal commando van de Britse SOE en naar Groot-Brittannië gebracht.

De divisie bleef op Kreta tot september 1944, toen het tijdens de Duitse terugtrekking uit Griekenland werd geëvacueerd. De divisie werd per schip, trein en vliegtuig vervoerd naar noordelijk van Thessaloniki.

1944–1945 - Deelname aan terugtochtgevechten in de Balkan en Oostenrijk

Van september 1944 tot maart 1945 nam de divisie deel aan de Duitse terugtrekkingsgevechten in de Balkan en Oostenrijk. Vanuit Noord-Griekenland trok de divisie verder naar het noorden en nam het deel aan de gevechten in Macedonië tegen Bulgaren en partizanen. Een belangrijke taak was de succesvolle ontzettingspoging richting het ingesloten 21e Bergkorps in december 1944. Na de verder terugtocht, stootte de divisie langs de Drina naar Zvornik. Hier werd de divisie omsingeld en kon met verliezen uitbreken.

22e Volksgrenadierdivisie

In maart 1945 werd de divisie omgedoopt tot de 22e Volksgrenadierdivisie. Op dat moment trok de divisie zich terug naar de Drau. Het grootste deel van de divisie kwam pas na de wapenstilstand rond Celje in Joegoslavische gevangenschap op 11 mei 1945. De ondersteunende delen van de divisie gaven zich bij Klagenfurt over aan de Britten.  

Bovenliggende bevelslagen

Legerkorps Leger Legergroep Plaats/regio Begin Eind
direct onder bevel 5. Armee Heeresgruppe C Westwall september 1939 30 september 1939
9e Legerkorps 1. Armee Heeresgruppe C Saarpfalz 30 september 1939
direct onder bevel direct onder bevel OKH Duitsland december 1939 voorjaar 1940
Luftlandekorps 18. Armee Heeresgruppe B West-Nederland mei 1940 mei 1940
direct onder bevel direct onder bevel OKH Nederland, Noord-Frankrijk juni 1940 juni 1940
4e Legerkorps 9. Armee Heeresgruppe A Nederland juli 1940
4e Legerkorps 16. Armee Heeresgruppe A Nederland augustus 1940
direct onder bevel direct onder bevel Heeresgruppe A Nederland september 1940
5e Legerkorps 16. Armee Heeresgruppe A Nederland november 1940 15 december 1940
11e Fliegerkorps direct onder bevel Heeresgruppe A Stendal-Maagdenburg 15 december 1940 april 1941
direct onder bevel direct onder bevel Okdo. d. dt. Heeres-Mission i. Rumänien Roemenië 10 juni 1941 22 juni 1941
11e Legerkorps 11. Armee Heeresgruppe Süd Roemenië, Oekraïne 22 juni 1941 17 augustus 1941
direct onder bevel 11. Armee Heeresgruppe Süd Zuid-Oekraïne 17 augustus 1941 18 augustus 1941
30e Legerkorps 11. Armee Heeresgruppe Süd Berislav 18 augustus 1941 13 september 1941
direct onder bevel 11. Armee Heeresgruppe Süd Perekop 13 september 1941 4 oktober 1941
54e Legerkorps 11. Armee Heeresgruppe Süd Krim 4 oktober 1941 21 oktober 1941
30e Legerkorps 11. Armee Heeresgruppe Süd Krim 21 oktober 1941 10 november 1941
54e Legerkorps 11. Armee Heeresgruppe Süd Sebastopol 10 november 1941 1 augustus 1942
direct onder bevel 12. Armee -- Griekenland 1 augustus 1942 november 1942
Kreta 12. Armee -- Kreta november 1942 maart 1943
Kreta direct onder bevel Heeresgruppe E Kreta maart 1943 september 1943
Kreta Heeresgruppe E Heeresgruppe F Kreta, Dodekanesos september 1943 september 1944
Macedonië Heeresgruppe E Heeresgruppe F Griekenland, Macedonië oktober 1944 november 1944
22e Bergkorps Heeresgruppe E Heeresgruppe F Servië november 1944 december 1944
91e Legerkorps z.b.V. Heeresgruppe E Heeresgruppe F Servië, Kroatië december 1944 februari 1945
21e Bergkorps Heeresgruppe E Heeresgruppe F Kroatië februari 1945 maart 1945
34e Legerkorps z.b.V. direct onder bevel Heeresgruppe E Stiermarken april 1945
XV SS Kozakken Cavaleriekorps direct onder bevel Heeresgruppe E Stiermarken mei 1945 11 mei 1945

Commandanten

General Hans von Sponeck
Rang Naam Begin Eind
Generalleutnant Adolf Strauß 15 oktober 1935 10 november 1938
Generalmajor
Generalleutnant (vanaf 1 februari 1940)
Hans von Sponeck 10 november 1938 10 oktober 1941
Generalmajor Ludwig Wolff 10 oktober 1941 1 augustus 1942
Generalmajor Friedrich-Wilhelm Müller 1 augustus 1942 28 september 1942
Oberst Hans Baethmann 28 september 1942 5 oktober 1942
Generalleutnant Friedrich-Wilhelm Müller 5 oktober 1942 20 oktober 1943
Oberst Hans Baethmann 20 oktober 1943 1 februari 1944
Generalleutnant Friedrich-Wilhelm Müller 1 februari 1944 15 februari 1944
Generalmajor Heinrich Kreipe 15 februari 1944 26 april 1944
Generalleutnant Helmut Friebe 1 mei 1944 15 april 1945
Generalmajor Gerhard Kühne 15 april 1945 11 mei 1945

Oberst Hans Baethmann (commandantvan IR/GR 65) was tijdelijk een aantal keren commandant, in Duits: m.st.F.b. mit der stellvertretende Führung beauftragt


Slagorde

Veranderingen in de slagorde van de 22e Infanteriedivisie van 1939 tot 1945

1939 1942 1943–1945
Infanterie-Regiment 16 Grenadier-Regiment 16
Infanterie-Regiment 47 Grenadier-Regiment 47
Infanterie-Regiment 65 Grenadier-Regiment 65
Artillerie-Regiment 22
Pionier-Bataillon 22
Panzerabwehr-Abteilung 22 Panzerjäger-Abteilung 22
Nachrichten-Abteilung 22
Aufklärungs-Abteilung 22 Panzer-Aufklärungs-Abteilung 122
Beobachtungs-Abteilung 22
Fla-Bataillon (mot) 22
Feldersatz-Bataillon 22
Infanterie-Divisions-Nachschubführer 22