1643 : De openlijke oorlog tussen Frankrijk en Spanje kent zijn hoogtepunt in de Slag bij Rocroi, waarbij een relatief klein Frans leger onder leiding van de Hertog van Condé in de buurt van Rocroi aan de Franse noordgrens het grote en onoverwinnelijk geachte Spaanse leger onder leiding van Graaf de Melo vernietigend verslaat.
1648 : Beleg van Praag. De Zweden staan voor de poorten van de stad.
1648 : Vrede van Westfalen maakt een einde aan de Dertigjarige Oorlog. Het resultaat is machtsverlies voor de Duitse keizer en verregaande politieke versplintering van het Heilige Roomse Rijk. De verwoestingen, slachtpartijen, hongersnoden en epidemieën op Duits grondgebied zullen pas in de Tweede Wereldoorlog overtroffen worden. Hiermee is voor Frankrijk de weg vrij om zich te profileren als de grootste continentaal-Europese mogendheid. Zweden verwerft gebieden in Duitsland (o.a. Voor-Pommeren en Stettin, en beheerst voortaan de Oostzee.
1648 : La Fronde. In Frankrijk keert de rust niet terug. De leden van de parlementen en andere belangrijke bestuur instellingen reageren tegen de fiscale lasten die het de voorgaande jaren zijn opgelegd. De Frans-Spaanse Oorlog (1635-1659) wordt verdergezet.
1647 : Frederik Hendrik sterft, hij wordt opgevolgd door zijn zoon Willem II van Oranje.
1648 : In Münster arriveert een delegatie van acht Statenleden uit de Nederlanden onder leiding van Adriaan Pauw, om met de Spanjaarden te onderhandelen over vrede. De Vrede van Münster wordt getekend. Hiermee komt een einde aan de Tachtigjarige Oorlog.
Britse Rijk
1641 : Ierse Confederale Oorlogen. Bloedbad van Ulster. De katholieke Ieren doden bij een opstand duizenden protestanten, honderdduizenden volgens de pamfletten van het Engelse parlement.
1648 : Chmelnytsky-opstand. Bohdan Chmelnytsky begint een opstand om de Oekraïne te ontdoen van Poolse en Roetheense magnaten en joden. Binnen enkele maanden na het begin van de opstand zijn vrijwel alle Poolse edelen, beambten en priesters omgebracht of uit de Oekraïne verdreven. Vooral onder de joden zijn de verliezen zwaar want zij zijn van het szlachta-regime het talrijkst en het makkelijkst te vangen. Chmelnytsky vertelt dat de Polen hen als slaven 'in de handen van de vervloekte joden' hadden verkocht. Met die woorden als strijdkreet slachten de kozakken in de jaren 1648-1649 een enorm aantal joden af. De schattingen lopen uiteen van minimaal 50.000 tot honderdduizenden doden onder de joden. Driehonderd joodse gemeenschappen worden volkomen vernietigd. Het totale aantal doden in het Pools-Litouws Gemenebest als gevolg van de opstand bedraagt meer dan een miljoen. Bij represailles worden duizenden kozakken en hen steunende boeren vermoord.
1649 : Kozakken-Hetmanaat wordt opgericht en wordt op termijn een protectoraat van Rusland.
1641 : Het kunstmatig eiland Dejima wordt gecreëerd, het is een Nederlandse handelspost en het enige contact tussen de westerse wereld en het grotendeels afgesloten Japan.
1643-1645 : Oorlog van Kieft. In Nieuw Nederland worden zo'n 1600 Indianen door kolonisten uitgemoord. Gouverneur Willem Kieft maakt zich ook bij de burgers van Nieuw-Amsterdam onmogelijk, en in 1647 wordt hij vervangen door Peter Stuyvesant.
1644 : Johan Maurits van Nassau-Dietz keert teleurgesteld terug naar Den Haag, terwijl in Brazilië de Portugese planters in opstand komen tegen het Nederlands bestuur.
In zijn in 1640 postuum verschenen werk "De Augustine" concludeert Cornelius Jansenius dat de menselijke natuur slecht is en plaatst hij de vrije wil van de mens in het kader van de predestinatieleer. Door inzet van de jezuïeten wordt het boek van Jansenius al in 1642 veroordeeld. Desondanks blijven enige bisschoppen de stellingen in het boek verdedigen. Het Franse klooster Port-Royal-des-Champs wordt zelfs enige tijd een belangrijk theologisch centrum van de Jansenisten.
De Paters Kapucijnen besluiten in 1644 een processie in te richten om oorlog en pest te weren. Een veertigtal leden van de in 1637 gestichte 'Sodaliteit van de Gekruiste Zaligmaker' neemt deel aan deze processie. In 1646 besluit de Sodaliteit om de Boetprocessie van Veurne zelf te organiseren. De boetelingen zijn gekleed in een ruwe bruine boetepij en trekken met een zwaar kruis op de schouders door de straten van Veurne.
De Franse wiskundige Blaise Pascal werkt van 1642 tot 1645 aan de Pascaline, een voorloper van de rekenmachine.
De Historia Naturalis Brasiliae wordt samengesteld door Willem Piso, lijfarts van Johan Maurits, en Georg Markgraf, arts, cartograaf, astronoom en wiskundige. Ze bevat een uitgebreide beschrijving van de flora en fauna van Brazilië en eveneens van de tropische ziektes en de gewoonten en gebruiken van de inheemse bevolking.
Begin van de selenografie of kartografie van de maan, door de Zuid-Nederlander Michael van Langren, die in 1645 en de Pool Johannes Hevelius, die in 1647 met een wetenschappelijke kaart van de maan komt.
Stad en land
Als alternatief voor de Stadsweg werd het trekpad aan de noordkant van het Damsterdiep in de jaren 1647-1650 als een van de eerste wegen in de provincie Groningen met puin verhard. Er werd een wagenspoor met de uniforme spoorbreedte van 1.28 m - het zogenaamde Hollands spoor - aangelegd. Er mochten hier alleen postkoetsen en wagens van leden van het voerliedengilde passeren. Particuliere wagens, karren, sleden en vee moesten gebruik blijven maken van de Stadsweg.
Kunst en cultuur
In 1642 verbiedt het Engelse parlement alle toneeluitvoeringen, omdat de Puriteinse leider Oliver Cromwell alle toneel onzedelijk vindt. In 1649 wordt een illegale voorstelling in het Londense Cockpit theater afgebroken door soldaten, die alle acteurs gevangen nemen.
