UNESCO

Il-logo tal-UNESCO

L-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Edukazzjoni, ix-Xjenza u l-Kultura (UNESCO)[1] hija aġenzija speċjalizzata tan-Nazzjonijiet Uniti (NU) bl-għan li tippromwovi l-paċi u s-sigurtà fid-dinja permezz tal-kooperazzjoni internazzjonali fl-edukazzjoni, fix-xjenzi u fil-kultura.[2][3] Fiha 193 Stat Membru u 11-il Membru Assoċjat[4], kif ukoll sħab fis-settur mhux governattiv, dak intergovernattiv u dak privat.[5] L-UNESCO għandha l-kwartieri ġenerali f’Pariġi, Franza, kif ukoll 53 uffiċju reġjonali[6] u 199 kummissjoni nazzjonali[7] madwar id-dinja li jiffaċilitaw il-mandat globali tagħha.

L-UNESCO ġiet imwaqqfa fl-1945 bħala suċċessur tal-Kumitat Internazzjonali għall-Kooperazzjoni Internazzjonali tal-Lega tan-Nazzjonijiet.[8] Il-kostituzzjoni tagħha tistabbilixxi l-għanijiet tal-aġenzija, l-istruttura tal-governanza, u l-qafas tal-ħidma tagħha. Il-missjoni tat-twaqqif tal-UNESCO, li ssawret mit-Tieni Gwerra Dinjija, hi l-promozzjoni tal-paċi, tal-iżvilupp sostenibbli u tad-drittijiet tal-bniedem billi jiġu ffaċilitati l-kollaborazzjoni u d-djalogu fost in-nazzjonijiet.[9] Tipprova tilħaq dan l-objettiv permezz ta’ ħames oqsma ta’ programmi ewlenin: l-edukazzjoni, ix-xjenzi naturali, ix-xjenzi soċjali/umani, il-kultura u l-komunikazzjoni/informazzjoni. L-UNESCO tisponsorja proġetti li jtejbu l-litteriżmu, li jipprovdu t-taħriġ tekniku u l-edukazzjoni, li jmexxu x-xjenza ’l quddiem, li jipproteġu l-mezzi tax-xandir indipendenti u l-libertà tal-istampa, li jippreservaw l-istorja reġjonali u kulturali, u li jippromwovu d-diversità kulturali.

Il-bandiera tal-UNESCO

Bħala punt fokali għall-kultura u għax-xjenza dinjin, l-attivitajiet tal-UNESCO ġew imwessgħin matul is-snin biex jinkludu l-assistenza fit-traduzzjoni u fid-disseminazzjoni tal-letteratura dinjija, l-istabbiliment ta’ ftehimiet ta’ kooperazzjoni internazzjonali biex jitħarsu s-Siti ta’ Wirt Dinji li jkollhom importanza kulturali u naturali, id-difiża tad-drittijiet tal-bniedem, it-tnaqqis tad-distakk diġitali madwar id-dinja, u l-ħolqien ta’ soċjetajiet inklużivi tal-għarfien permezz tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni.[10] L-UNESCO nediet diversi inizjattivi u movimenti globali, fosthom l-Edukazzjoni Għal Kulħadd, sabiex tkompli tilħaq l-objettivi ewlenin tagħha.

Il-governanza tal-UNESCO titmexxa permezz tal-Konferenza Ġenerali, li hija magħmula minn Stati Membri u minn Membri Assoċjati. Din il-Konferenza titlaqqa’ darbtejn fis-sena sabiex jiġu stabbiliti l-programmi u l-baġit tal-aġenzija. Teleġġi wkoll il-membri tal-Bord Eżekuttiv, li jiġġestixxi l-ħidma tal-UNESCO, u kull erba’ snin taħtar Direttur Ġenerali, li jaqdi r-rwol tal-kap amministratur tal-UNESCO. L-UNESCO hija membru tal-Grupp tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Iżvilupp[11], li huwa koalizzjoni ta’ aġenziji u ta’ organizzazzjonijiet tan-NU bit-tir li jilħqu l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli.

Storja

Oriġini

L-UNESCO u l-mandat tagħha għall-kooperazzjoni internazzjonali jmorru lura għal riżoluzzjoni tal-Lega tan-Nazzjonijiet tal-21 ta’ Settembru 1921, li riedet taħtar Kummissjoni bl-għan li tistudja l-fattibbiltà li n-nazzjonijiet jikkondividu b’mod ħieles il-kultura, l-edukazzjoni u l-kisbiet xjentifiċi.[12][13] Dan il-korp ġdid, il-Kumitat Internazzjonali għall-Kooperazzjoni Intellettwali (ICIC) inħoloq fl-1922[14] u kellu esponenti ta’ stoffa bħal Henri Bergson, Albert Einstein, Marie Curie, Robert A. Millikan, u Gonzague de Reynold fost il-membri tiegħu (peress li kien kummissjoni żgħira tal-Lega tan-Nazzjonijiet iċċentrata essenzjalment fuq il-Punent tal-Ewropa).[15] Il-pass li jmiss kien il-ħolqien tal-Istitut Internazzjonali għall-Kooperazzjoni Intellettwali (IIIC) f’Pariġi fid-9 ta’ Awwissu 1925, li kellu jaġixxi bħala aġenzija eżekuttiva għall-ICIC. Madankollu, malli faqqgħet it-Tieni Gwerra Dinjija, din ħarbtet il-ħidma ta’ dawn l-organizzazzjonijiet predeċessuri.[16] Bħala inizjattivi privati, l-Uffiċċju Internazzjonali għall-Edukazzjoni (IBE) beda jaħdam bħala organizzazzjoni mhux governattiva għas-servizz tal-iżvilupp edukattiv internazzjonali minn Diċembru 1925 u ssieħeb mal-UNESCO fl-1969, wara li ġiet stabbilita kummissjoni konġunta fl-1952.[13]

Ħolqien

Wara li ġiet iffirmata l-Karta Atlantika u d-Dikjarazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti, il-Konferenza tal-Ministri Alleati tal-Edukazzjoni (CAME) bdiet tiltaqa’ f’Londra. Dawn il-laqgħat komplew mis-16 ta’ Novembru 1942 sal-5 ta’ Diċembru 1945. Fit-30 ta’ Ottubru 1943, il-ħtieġa ta’ organizzazzjoni internazzjonali ġiet espressa fid-Dikjarazzjoni ta’ Moska, bi qbil bejn iċ-Ċina, ir-Renju Unit, l-Istati Uniti u l-Unjoni Sovjetika. Din ġiet segwita mill-proposti tal-Konferenza ta’ Dumbarton Oaks tad-9 ta’ Ottubru 1944. Fuq proposta tas-CAME u f’konformità mar-rakkomandazzjonijiet tal-Konferenza tan-Nazzjonijiet Uniti dwar l-Organizzazzjoni Internazzjonali (UNCIO), li saret f’San Francisco f’April-Ġunju 1945, tlaqqgħet Konferenza tan-Nazzjonijiet Uniti għall-istabbiliment ta’ organizzazzjoni edukattiva u kulturali (ECO/CONF) f’Londra mill-1 sas-16 ta’ Novembru 1945 b’44 gvern rappreżentat. L-idea tal-UNESCO ġiet żviluppata l-iktar minn Rab Butler, il-Ministru tal-Edukazzjoni għar-Renju Unit, li kellu influwenza pjuttost kbira fl-iżvilupp tagħha.[17] Fl-ECO/CONF, il-Kostituzzjoni tal-UNESCO ġiet introdotta u ffirmata minn 37 pajjiż, u ġiet stabbilita Kummissjoni Preparatorja. Din il-Kummissjoni Preparatorja operat bejn is-16 ta’ Novembru 1945 u l-4 ta’ Novembru 1946 — id-data meta daħlet fis-seħħ il-Kostituzzjoni tal-UNESCO malli waslet l-għoxrin ratifika minn Stat Membru.[18]

L-ewwel Konferenza Ġenerali seħħet mid-19 ta’ Novembru sal-10 ta’ Diċembru 1946, u fiha Dr. Julian Huxley ġie elett bħala Direttur Ġenerali.[19] Il-Kostituzzjoni ġiet emendata f’Novembru 1954 meta l-Konferenza Ġenerali ddeċidiet li l-membri tal-Bord Eżekuttiv kellhom ikunu rappreżentanti tal-gvernijiet tal-Istati taċ-ċittadinanza tagħhom, u għad-differenza ta’ dak li kien jiġri qabel, ma kellhomx jaġixxu iktar f’isimhom stess.[20] Din il-bidla fil-governanza ddistingwiet lill-UNESCO mill-predeċessur tagħha, l-ICIC, u stabbiliet kif l-Istati Membri kellhom jaħdmu flimkien fl-oqsma ta’ kompetenza tal-organizzazzjoni. Filwaqt li l-Istati Membri ħadmu flimkien tul iż-żmien biex iwettqu l-mandat tal-UNESCO, fatturi politiċi u storiċi sawru l-operazzjonijiet tal-organizzazzjoni, b’mod partikolari matul il-Gwerra Bierda, il-proċess tad-dekolonjalizzazzjoni, u x-xoljiment tal-Unjoni Sovjetika.[21][22]

Żvilupp

Fost l-ikbar kisbiet tal-organizzazzjoni hemm il-ħidma tagħha kontra r-razziżmu, pereżempju permezz ta’ stqarrijiet ta’ ċertu portata dwar ir-razza, l-ewwel u qabel kollox id-dikjarazzjoni tal-antropologi (fosthom kien hemm Claude Lévi-Strauss) u ta’ xjentisti oħra fl-1950[23] u l-aħħar iżda mhux l-inqas id-Dikjarazzjoni tal-1978 dwar ir-Razza u l-Preġudizzju Razzjali.[24] Fl-1956, ir-Repubblika tal-Afrika t’Isfel irtirat mill-UNESCO peress li kienet tal-fehma li uħud mill-pubblikazzjonijiet tal-organizzazzjoni kienu “interferenza” fil-“problemi razzjali” tal-pajjiż.[25] L-Afrika t’Isfel reġgħet issieħbet fl-organizzazzjoni fl-1994 taħt it-tmexxija ta’ Nelson Mandela.[26][27]

Il-ħidma bikrija tal-UNESCO fil-qasam tal-edukazzjoni kienet tinkludi proġett pilota dwar l-edukazzjoni fundamentali fil-Wied ta’ Marbial, fil-Haiti, li beda fl-1947.[28] Dan il-proġett ġie segwit minn missjonijiet ta’ esperti f’pajjiżi oħra, fosthom, pereżempju, missjoni fl-Afganistan fl-1949.[29] Fl-1948, l-UNESCO rrakkomandat li l-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-edukazzjoni primarja b’xejn tkun obbligatorja u universali.[30] Fl-1990, il-Konferenza Dinjija dwar l-Edukazzjoni għal Kulħadd, li saret f’Jomtien, fit-Tajlandja, nediet moviment globali biex l-edukazzjoni bażika tiġi pprovduta lit-tfal, liż-żgħażagħ u lill-adulti kollha.[31] Għaxar snin wara, il-Forum Dinji dwar l-Edukazzjoni tas-sena 2000 li sar f’Dakar, is-Senegal, wassal biex il-gvernijiet li kienu membri jimpenjaw ruħhom biex l-edukazzjoni bażika għal kulħadd tinkiseb sal-2015.[32]

L-attivitajiet bikrin tal-UNESCO fil-kultura kienu jinkludu l-Kampanja tan-Nubja, li tnediet fl-1960.[33] L-iskop tal-kampanja kien li t-Tempju l-Kbir ta’ Abu Simbel jiġi mċaqlaq sabiex ma jisfax mgħerreq min-Nil wara l-kostruzzjoni tad-Diga ta’ Aswan. Matul din il-kampanja ta’ għoxrin sena, 22 monument u kumpless arkitetturali ġew rilokati. Din kienet l-ewwel u l-ikbar kampanja minn sensiela ta’ kampanji, fosthom dawk ta’ Mohenjo-daro, il-Pakistan, Fes, il-Marokk, Kathmandu, in-Nepal, Borobudur, l-Indoneżja u l-Akropoli, il-Greċja.[34] Il-ħidma tal-organizzazzjoni fil-qasam tal-wirt kulturali u naturali wasslet għall-adozzjoni, fl-1972, tal-Konvenzjoni dwar il-Protezzjoni tal-Wirt Kulturali u Naturali Dinji.[35] Il-Kumitat tal-Wirt Dinji ġie stabbilit fl-1976 u l-ewwel Siti ta’ Wirt Dinji ġew iskritti fil-Lista tal-Wirt Dinji fl-1978.[36] Minn dak iż-żmien ’l hawn, ġew adottati strumenti legali importanti dwar il-wirt u d-diversità kulturali mill-Istati Membri tal-UNESCO fl-2003 (il-Konvenzjoni għas-Salvagwardja tal-Wirt Kulturali Intanġibbli[37]) u fl-2005 (il-Konvenzjoni dwar il-Protezzjoni u l-Promozzjoni tad-Diversità tal-Espressjonijiet Kulturali[38]).

Laqgħa intergovernattiva tal-UNESCO li saret f’Pariġi f’Diċembru 1951 wasslet għall-ħolqien tal-Kunsill Ewropew għar-Riċerka Nukleari, li kien responsabbli għall-istabbiliment tal-Organizzazzjoni Ewropea għar-Riċerka Nukleari (CERN) fl-1954.[39]

L-ipprogrammar taż-Żoni Aridi, fl-1948-1966, huwa eżempju ieħor ta’ proġett kbir bikri tal-UNESCO fil-qasam tax-xjenzi naturali.[40] Fl-1968, l-UNESCO organizzat l-ewwel konferenza intergovernattiva bl-għan li jiġu rrikonċiljati l-ambjent u l-iżvilupp, li hija problema li għadha qed tiġ indirizzata fil-qasam tal-iżvilupp sostenibbli. L-eżitu ewlieni tal-Konferenza tal-1968 kien il-ħolqien tal-programm tal-UNESCO msejjaħ il-Programm tal-Bniedem u l-Bijosfera.[41]

Fil-qasam tal-komunikazzjoni, il-“fluss ħieles ta’ ideat permezz tal-kelma u l-immaġnijiet” ilha fil-kostituzzjoni tal-UNESCO mill-bidu nett, wara l-esperjenza tat-Tieni Gwerra Dinjija meta l-kontroll tal-informazzjoni kien fattur ta’ indottrinazzjoni tal-popolazzjonijiet għall-aggressjonijiet.[42] Fis-snin eżatt wara t-Tieni Gwerra Dinjija, l-isforzi ġew ikkonċentrati fuq ir-rikostruzzjoni u fuq l-identifikazzjoni tal-ħtiġijiet għall-mezzi tal-komunikazzjoni tal-massa madwar id-dinja. L-UNESCO bdiet torganizza t-taħriġ u l-edukazzjoni għall-ġurnalisti fil-Ħamsinijiet tas-seklu 20.[43] B’rispons għas-sejħiet għal “Ordni Ġdida fil-Komunikazzjoni u l-Informazzjoni tad-Dinja” lejn l-aħħar tas-Sebgħinijiet tas-seklu 20, l-UNESCO stabbiliet il-Kummissjoni Internazzjonali għall-Istudju tal-Problemi tal-Komunikazzjoni[44], li fasslet ir-rapport MacBride tal-1980 (f’isem il-President tal-Kummissjoni, ir-rebbieħ tal-Premju Nobel għall-Paċi Seán MacBride).[45] Fl-istess sena, l-UNESCO ħolqot il-Programm Internazzjonali għall-Iżvilupp tal-Komunikazzjoni (IPDC), forum multilaterali maħsub biex jippromwovi l-iżvilupp tal-midja fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw.[46] Fl-1991, il-Konferenza Ġenerali tal-UNESCO approvat id-Dikjarazzjoni ta’ Windhoek dwar l-indipendenza u l-pluraliżmu tal-midja, li wasslet biex l-Assemblea Ġenerali tan-NU tiddikjara d-data tal-adozzjoni tagħha, it-3 ta’ Mejju, bħala l-Jum Dinji tal-Libertà tal-Istampa.[47] Mill-1997 ’l hawn, fit-3 ta’ Mejju ta’ kull sena, l-UNESCO tat il-Premju Dinji tal-UNESCO / ta’ Guillermo Cano għal-Libertà tal-Istampa. Bħala parti mill-ħidma għas-Samit Dinji dwar is-Soċjetà tal-Informazzjoni li sar f’Ġinevra fl-2003 u f’Tunis fl-2005, l-UNESCO introduċiet il-Programm Informazzjoni għal Kulħadd.[48]

Seklu 21

L-UNESCO aċċettat lill-Palestina bħala Membru fl-2011.[49][50] Il-liġijiet li għaddew fl-Istati Uniti wara li l-Palestina applikat għal sħubija fil-UNESCO u fid-WHO f’April 1989[51][52] ifissru li l-Istati Uniti ma tistax tikkontribwixxi finanzjarjament għal xi organizzazzjoni tan-NU li taċċetta lill-Palestina bħala Membru sħiħ.[53] Minħabba f’hekk, l-Istati Uniti rtiraw il-finanzjament tagħhom, li kien jammonta għal 22 % tal-baġit tal-UNESCO.[54] Iżrael irreaġixxa wkoll għad-deċiżjoni tal-UNESCO li taċċetta lill-Palestina bħala Membru billi ffriża l-pagamenti tiegħu lill-UNESCO kif ukoll billi impona sanzjonijiet fir-rigward tal-Awtorità Palestinjana[55], u ddikjara li din id-deċiżjoni tal-UNESCO kienet se tkun ta’ detriment għat-“taħditiet potenzjali għall-paċi”.[56] Fl-2013, sentejn wara li l-Istati Uniti u l-Iżrael ma baqgħux iħallsu sehemhom lill-UNESCO, iż-żewġ pajjiżi tilfu d-drittijiet tal-vot tagħhom fil-UNESCO għalkemm ma tilfux id-dritt li jiġu eletti. Fid-dawl ta’ dan, l-Istati Uniti ġew eletti bħala membru tal-Bord Eżekuttiv għall-perjodu mill-2016 sal-2019.[57] Fl-2019, wara 69 sena ta’ sħubija, Iżrael ma baqax membru tal-UNESCO u leħħen kritika qawwija fir-rigward tal-UNESCO.[58]

Referenzi

  1. ^ "UNESCO". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  2. ^ ""Introducing UNESCO"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  3. ^ ""UNESCO's history"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  4. ^ ""List of UNESCO members and associates"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  5. ^ ""Partnerships"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  6. ^ ""Field Office"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  7. ^ ""National Commissions"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  8. ^ Grandjean, Martin (2018). Les réseaux de la coopération intellectuelle. La Société des Nations comme actrice des échanges scientifiques et culturels dans l'entre-deux-guerres [In-Networks tal-Kooperazzjoni Intellettwali. Il-Lega tan-Nazzjonijiet bħala Attur tal-Iskambji Xjentifiċi u Kulturali fil-Perjodu bejn iż-Żewġ Gwerer Dinjin]. https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-01853903/documentLausanne: Université de Lausanne.
  9. ^ ""UNESCO. General Conference, 39th, 2017 [892]"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  10. ^ ""UNESCO • General Conference; 34th; Medium-term Strategy, 2008-2013; 2007"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  11. ^ ""UNDG Members"". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-05-11. Miġbur 2021-01-24. Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |aċċess= u |koawturi= (għajnuna)
  12. ^ Plenary Meetings, Records of the Second Assembly, Geneva: League of Nations, 5 September – 5 October 1921
  13. ^ a b "A Chronology of UNESCO: 1945–1987, UNESDOC database, Paris, December 1987, LAD.85/WS/4 Rev". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  14. ^ "Grandjean, Martin (2018). Les réseaux de la coopération intellectuelle. La Société des Nations comme actrice des échanges scientifiques et culturels dans l'entre-deux-guerres". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  15. ^ "Grandjean, Martin (2020). "A Representative Organization? Ibero-American Networks in the Committee on Intellectual Cooperation of the League of Nations (1922–1939)". Cultural Organizations, Networks and Mediators in Contemporary Ibero-America: 65–89". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  16. ^ Hamen, Susan E., author. The Great Depression and World War II : 1929–1945. ISBN 978-1-62403-178-6.
  17. ^ "The work of U.N.E.S.C.O. (Hansard, 26 January 1949)". Arkivjat minn l-oriġinal fl-19 October 2017. Miġbur 2 February 2021. Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |aċċess= u |koawturi= (għajnuna)
  18. ^ ""United Nations Conference for the Establishment of an Educational and Cultural Organisation. Conference for the Establishment of an Educational and Cultural Organisation" (PDF). UNESDOC database". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  19. ^ ""General Conference, First Session". UNESDOC database". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  20. ^ ""Records of the General Conference, Eighth Session" (PDF). unesdoc.unesco.org". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  21. ^ "Schmidt, Christopher. (2010). Into the heart of darkness : cosmopolitanism vs. realism and the Democratic Republic of Congo". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  22. ^ "Peacekeeping in the Cold War/Post-Cold War", UNITED NATIONS PEACEKEEPING IN THE POST-COLD WAR ERA, Abingdon, UK: Taylor & Francis, pp. 23–45, 2005, ISBN 978-0-203-30743-4
  23. ^ ""UNESCO. (1950). Statement by experts on race problems. Paris, 20 July 1950. UNESCO/SS/1. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  24. ^ ""UNESCO. General Conference, 20th Session. (1979). Records of the General Conference, Twentieth Session, Paris, 24 October to 28 November 1978. 20 C/Resolutions. (Paris.) Resolution 3/1.1/2, p. 61. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  25. ^ UNESCO. Executive Board, 42nd Session. (1955). Report of the Director-General on the Activities of the Organization (March–November 1955). Paris, 9 November 1955. 42 EX/43. Part I Relations with Member States, paragraph 3.
  26. ^ Thompson, Leonard Monteath (January 2001). A history of South Africa (Third ed.). New Haven. ISBN 978-0-300-12806-2.
  27. ^ Nygren, Thomas (2016), "UNESCO Teaches History: Implementing International Understanding in Sweden", A History of UNESCO, London: Palgrave Macmillan UK, pp. 201–230, ISBN 978-1-349-84528-6
  28. ^ The Haiti pilot project: phase one, 1947–1949. (1951). Monographs on Fundamental Education IV. UNESCO: Paris.
  29. ^ ""Debiesse, J., Benjamin, H. and Abbot, W. (1952). Report of the mission to Afghanistan. Educational Missions IV. ED.51/VIII.A. (Paris.) UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  30. ^ ""UNESCO. General Conference, 2nd Session. (1948). Resolutions adopted by the General Conference during its second session, Mexico, November–December 1947. 2 C/Resolutions. (Paris.) Resolution 3.4.1, p. 17. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  31. ^ ""UNDP, UNESCO, UNICEF, and The World Bank. (1990). Final Report. World Conference on Education for All: Meeting Basic Education Needs. 5–9 March 1990, Jomtien, Thailand. (WCEFA Inter-agency Commission: New York). UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  32. ^ ""UNESCO. (2000). The Dakar Framework for Action. Education for All: meeting our collective commitments (including six regional frameworks for action). World Education Forum, Dakar, Senegal, 26–28 April 2000. ED.2000/WS/27. (Paris). UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  33. ^ ""UNESCO. General Conference, 21st Session. (1980). International Campaign to Save the Monuments of Nubia: Report of the Executive Committee of the Campaign and of the Director-General. 26 August 1980. 21 C/82. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  34. ^ Nagaoka, Masanori, author. (2016). Cultural landscape management at Borobudur, Indonesia. Springer. ISBN 978-3-319-42046-2.
  35. ^ ""Convention concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. Paris, 16 November 1972. UNESCO. General Conference, 17th Session. Records of the General Conference, Seventeenth Session, Paris, 17 October to 21 November 1972. Volume I: Resolutions, Recommendations. 17 C/Resolution 29. Chapter IX Conventions and Recommendations, p. 135. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  36. ^ ""UNESCO. Intergovernmental Committee for the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, Second Session. Final Report. Washington, DC, 5–8 September 1978. CC-78/CONF.010/10 Rev. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  37. ^ ""Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage. Paris, 17 October 2003. UNESCO. General Conference, 32nd Session. Records of the General Conference, Thirty-second Session, Paris, 29 September to 17 October 2003. Volume I: Resolutions. 32 C/Resolution 32. Chapter IV Programme for 2004–2005, Major Programme IV – Culture, p. 53. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  38. ^ ""Convention on the Protection and Promotion of the Diversity of Cultural Expressions. Paris, 20 October 2005. UNESCO. General Conference, 33rd Session. Records of the General Conference. Thirty-third Session, Paris, 3–21 October 2005. Volume I: Resolutions. 33 C/Resolution 41. Chapter V Programme for 2006–2007, p. 83. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  39. ^ ""UNESCO. Executive Board, 26th Session. Resolutions and decisions adopted by the Executive Board at its twenty-sixth session. (7 June to 9 July 1951). Paris, 27 July 1951. 26 EX/Decisions. Item 7 Programme, Resolution 7.2.2.1, p. 9. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  40. ^ ""UNESCO. General Conference, 3rd Session. (1949). Records of the General Conference of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. Third Session. Beirut, 1948. Volume II: Resolutions. (UNESCO: Paris). 2 C/Resolution 3.7, page 23. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  41. ^ ""Use and conservation of the biosphere: Proceedings of the intergovernmental conference of experts on the scientific basis for rational use and conservation of the resources of the biosphere. Paris, 4–13 September 1968." (1970.) In Natural Resources Research, Volume X. SC.69/XIL.16/A. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  42. ^ ""Constitution of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  43. ^ ""UNESCO. (1955). International Expert Meeting on Professional Training for Journalism. Unesco House, 9–13 April 1956. Purpose and Scope. Paris, 18 November 1955. UNESCO/MC/PT.1. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  44. ^ ""UNESCO. General Conference, 19th Session. (1977). Approved Programme and budget for 1977–1978. Paris, February 1977. 19 C/5, p. 332, paragraphs 4154 and 4155. UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  45. ^ ""MacBride, S. (1980). Many voices, one world: towards a new, more just, and more efficient world information and communication order. (UNESCO: Paris). UNESDOC database"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  46. ^ ""International Programme for the Development of Communication". UNESCO". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  47. ^ ""World Press Freedom Day 2016". UNESCO". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  48. ^ ""World Summit on the Information Society (WSIS)". UNESCO". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  49. ^ ""General Conference admits Palestine as UNESCO Member". Arkivjat 14-12-2011". Arkivjat mill-oriġinal fl-2011-12-14. Miġbur 2021-02-02. Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |aċċess= u |koawturi= (għajnuna)Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  50. ^ "Blomfield, Adrian. "US withdraws Unesco funding after it accepts Palestinian membership". The Telegraph". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  51. ^ Shadi Sakran (26 November 2019). The Legal Consequences of Limited Statehood: Palestine in Multilateral Frameworks. Taylor & Francis. pp. 64–. ISBN 978-1-00-076357-7.
  52. ^ "Request for the admission of the State of Palestine to UNESCO as a Member State, UNESCO Executive Board, 131st, 1989". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  53. ^ ""U.S. stops UNESCO funding over Palestinian vote". Reuters". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  54. ^ "Erlanger, Steven; Sayare, Scott (31 October 2011). "Unesco Approves Full Membership for Palestinians". The New York Times". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  55. ^ ""After UNESCO vote, Israeli sanctions on Palestinian Authority anger U.S." Haaretz". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
  56. ^ ""Israel freezes UNESCO funds". CNN. Arkivjat 06-11-2011". Arkivjat mill-oriġinal fl-2011-11-06. Miġbur 2021-02-02. Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |aċċess= u |koawturi= (għajnuna)Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  57. ^ ""U.S., Israel lose voting rights at UNESCO over Palestine row". Reuters. Arkivjat 09-07-2014". Arkivjat mill-oriġinal fl-2014-07-09. Miġbur 2021-02-02. Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |aċċess= u |koawturi= (għajnuna)Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  58. ^ ""69 years after joining, Israel formally leaves UNESCO; so, too, does the US" - The Times of Israel". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)