Pilihan raya umum diadakan pada tarikh 14 May 2023 bagi menunjuk 500 ahli Dewan Rakyat.[3]Parti Langkah Jauh, pimpinan Pita Limjaroenrat, mengejutkan ahli-ahli analisis kerana berjaya memenangi kerusi majoriti. Pheu Thai yang masih bahagian pakatan bersama Parti Langkah Jauh, berada di peringkat kedua. Pada pilihan raya yang sebelum ini, Pheu Thai berjaya memenangi kerusi terbanyak pada pilihan raya 2011 dan 2019. Pilihan raya ini melampaui rekod kedatangan pengundi sebanyak 75.22%.[4][5]
Enam puluh-tujuh parti bersaing mendapatkan kerusi. Pakatan pemerintah yang konservatif terdiri daripada mejar Palang Pracharath, Bhumjai Thai, dan Parti Demokrasi, dan beberapa parti yang lebih kecil termasuk parti baharu Parti Kesatuan Kebangsaan Thai, yang menyokong pencalonan semula pimpinan Junta dan bekas Perdana Menteri, Prayut Chan-o-cha selepas pemadaman perkongsiannya dengan Palang Pracharath. Pakatan parti yang lebih liberal dipimpin Pheu Thai and Parti Langkah Jauh, banyak yang memiliki pandangan bahawa Parti Langkah Jauh ialah penerus daripada the Parti Masa Depan Baharu yang telah bersurai, meskipun parti itu mampu memenangi banyak kerusi pada Pilihan raya 2019. Kempen politik pakatan itu ialah isu mengenai ekonomi Thailand, terutama selepas terjejas Pandemik Covid-19. Parti Langkah Jauh, ialah parti yang paling mahsyur menyokong idea-idea liberal,[6] dan mencabar etika sederum piawai lama di Thailand.
Parti yang dipimpin Pita itu pada awalnya menubuhkan pakatan bersama parti penyokong demokrasi dan penentang ketenteraan, yang mempunyai kuasa majoriti pada tingkatan dewan, tetapi kemudian terjadi pecah kongsi selepas mengetahui bahawa pemimpin pakatan itu, Parti Langkah Jauh hendak memadamkan monarki dan menukarnya dengan bentuk pentadbiran Republik. Kelancangan itu memunculkan kemarahan anggota parti pakatan lain. Pheu Thai kemudian menendang rakannya dalam pemilihan raya itu, kemudian berkongsi dengan parti yang lebih moderat. Selepas kecoh dalam pakatan itu, Pheu Thai menunjuk seorang Zamindar Thailand, Srettha Thavisin sebagai calon perdana menteri. Dia ditunjuk rasmi oleh Perhimpunan pada 22 Ogos.[7]
Pada 2019, selepas banyak kelewatan, junta akhirnya mengadakan pilihan raya umum pada 24 Mac. Pilihan raya itu dilihat sebagai berat sebelah, di mana Prayut mempunyai kelebihan yang tidak adil, dengan senat dilantik sepenuhnya oleh junta dan kawasan pilihan raya direka semula pada saat akhir.[10][11] Selepas pilihan raya, parti projunta Palang Pracharath membentuk kerajaan campuran, dengan Prayut dipilih oleh parlimen untuk satu penggal lagi sebagai Perdana Menteri.
Prayut memulakan penggal kedua sebagai Perdana Menteri pada 9 Julai 2019.[12] Mengikut perlembagaan semasa, seorang Perdana Menteri hanya boleh berkhidmat selama maksimum lapan tahun. Bagaimanapun, tamat tempoh Prayut sebagai perdana menteri Thailand dipertikaikan, kerana terdapat banyak tafsiran mengenai permulaan penggalnya.[13][14][15] Pada 30 September 2022, Mahkamah Perlembagaan akhirnya memutuskan bahawa penggal Prayut bermula pada 2017 bersama-sama perlembagaan baharu, bermakna beliau boleh berkhidmat sebagai perdana menteri sehingga 2025, jika dipilih semula oleh parlimen.
Pada penghujung tahun 2022, berlaku perpecahan dalam Parti Palang Pracharath yang memerintah antara Prayut dan rakan rapatnya Prawit Wongsuwan, selepas yang terakhir menunjukkan kesesuaian terhadap pembangkang utama Parti Pheu Thai. Prayut dijangka menyertai Parti Negara Thai Bersatu yang baharu bersama penyokong setianya dalam Palang Pracharath.[16] 40 ahli politik, termasuk 34 penyandang ahli parlimen dari kedua-dua kem gabungan dan pembangkang, juga meletakkan jawatan daripada parti mereka untuk menyertai Parti Bhumjaithai bagi meningkatkan peluang kemenangan mereka dalam pilihan raya ini.[17] Pada 23 Disember 2022, Prayut mengumumkan hasratnya untuk memohon keahlian Parti Bangsa Thai Bersatu, serta menjadi calon perdana menteri tunggal parti itu.[18]
Walaupun pilihan raya diberi mandat oleh perlembagaan, banyak pilihan raya Thailand telah ditangguhkan atau dibatalkan pada masa lalu. Menjelang pilihan raya sebelumnya pada 2019, junta pemerintah ketika itu menangguhkan pengumuman pilihan raya beberapa kali sebelum menetapkan tarikh akhir. Pada September 2022, menteri kabinet Chaiwut Thanakamanusorn, memberi amaran kepada penunjuk perasaan, berkata, "jika anda banyak membantah, berhati-hati, anda mungkin tidak mendapat pilihan raya anda."[19]
Daripada 500 ahli Dewan Perwakilan yang akan dipilih, 400 kerusi dipilih daripada kawasan pilihan raya ahli tunggal melalui pengundian undi terbanyak (peningkatan 50), dan 100 kerusi senarai parti—diisi secara berasingan dan tidak lagi bertindak sebagai kerusi perata—diundi dalam undi berasingan (tidak seperti dalam pilihan raya 2019, di mana hanya satu undi dibuang oleh setiap pengundi untuk menentukan kedua-dua kawasan pilihan raya dan kerusi perata).[20] Perubahan itu dikritik oleh parti-parti kecil kerana sistem ini memberi manfaat kepada parti yang lebih besar—terutamanya pemerintah Parti Palang Pracharath dan parti pembangkang utama Pheu Thai, yang kedua-duanya menyokong pindaan itu—dengan mengorbankan yang lebih kecil, termasuk Parti Langkah Jauh yang progresif menggantikan Parti Masa Depan Baharu berjaya mencapai prestasi pada tahun 2019 dengan sistem perwakilan berkadar.[21]
Calon perdana menteri
Lazimnya dalam sistem parlimen, perdana menteri boleh menjadi daripada mana-mana ahli parlimen. Bagaimanapun, di bawah perlembagaan Thailand 2017, perdana menteri hanya boleh dipilih daripada senarai calon yang telah diisytiharkan terlebih dahulu. Setiap parti boleh mengemukakan sehingga tiga nama dan mesti mempunyai sekurang-kurangnya 25 ahli dalam Dewan Rakyat untuk menerima kelayakan. Calon tidak perlu menjadi ahli parlimen.
Undian Parlimen untuk melantik Perdana Menteri akan berlangsung dalam sesi bersama dengan senat 250 kerusi yang dilantik oleh junta, mengikut syarat-syarat sementara perlembagaan. Pada 2019, semua senator sebulat suara mengundi pemimpin junta ketika itu, Prayut Chan-o-cha.[22] Memandangkan tempoh senat yang dilantik NCPO berlangsung sehingga 2024, Prayut dijangka akan memberi pengaruh dalam pilihan raya ini juga.[23]
Agihan semula kerusi
Disebabkan pertambahan bilangan ahli Dewan Perwakilan yang dipilih daripada kawasan pilihan raya tunggal daripada 350 kepada 400, pengagihan semula kerusi dan persempadanan semula pilihan raya diperlukan. Pada 1 Februari 2022, Suruhanjaya Pilihan Raya mengumumkan pengiraannya bahawa, daripada jumlah penduduk berdaftar sebanyak 66,171,439 setakat 31 Disember 2021, mesti ada 1 ahli bagi setiap 165,429 orang. Pengagihan ini tertakluk kepada kelulusan rang undang-undang organik yang sedang dipertimbangkan oleh Dewan Negara.[24]
Bilangan sementara ahli Dewan Perwakilan yang akan dipilih daripada kawasan pilihan raya tunggal di setiap wilayah adalah seperti berikut:
Wilayah
Ahli Parlimen per wilayah
Bangkok
33
Nakhon Ratchasima
16
Khon Kaen, Ubon Ratchathani
11
Chiang Mai, Chon Buri, Buriram, Nakhon Si Thammarat, Udon Thani
10
Sisaket, Songkhla
9
Nonthaburi, Roi Et, Samut Prakan, Surin
8
Chaiyaphum, Chiang Rai, Pathum Thani, Sakon Nakhon, Surat Thani
7
Kalasin, Nakhon Pathom, Nakhon Sawan, Phetchabun, Maha Sarakham
