Sebuah gempa bumi berkekuatan Mw 6.9 melanda kawasan Marrakesh-Safi di Maghribi pada 8 September 2023, jam 23:11 waktu tempatan (22:11 UTC). Pusat gempa berkedudukan di 71.8 km (44.6 bt) barat daya Marrakesh, berdekatan pekan Ighil di Pergunungan Atlas.[1] Ia berlaku akibat gerakan sesar-tujah di bawah pergunungan. Sekurang-kurangnya 2,497 kematian dilaporkan, kebanyakannya di luar Marrakesh. Kerosakan terjadi di merata-rata tempat, banyak bangunan dan tapak sejarah Marrakesh rosak. Gempa bumi juga dapat dirasai di Sepanyol, Portugal dan Algeria.[2][3]
Pergunungan Atlas ialah tali pinggang gunung antara benua yang menjangkau dari Maghribi ke Tunisia selama 2,000 km (1,200 bt). Pergunungan ini terbentuk daripada perlanggaran bermula pada zaman Senozoik. Banjaran gunung mencapai ketinggian tertinggi di barat, di Maghribi.[6] Aktiviti seismik Maghribi tertumpu di wilayah utara negara dan Laut Alboran. Di selatan Rif, aktiviti seismik jarang berlaku, tetapi merebak di kawasan Atlas Tengah, Tinggi dan Anti. Aktiviti seismik Atlas Sahara adalah terhad, dan tiada di wilayah Sahara di selatan jalur; ia juga kurang aktif ke arah timur di Algeria dan Tunisia. Sebelum ini, gempa bumi terbesar yang direkodkan di Pergunungan Atlas ialah gempa bumi magnitud 5.9 yang melanda Agadir pada tahun 1960. Gempa bumi di Pergunungan Atlas memaparkan mekanisme fokus sesar-gelincir, tujahan atau gabungan kedua-duanya (serong-gelincir).[7]
Gempa bumi
Gempa bumi ini ialah gempa bumi terkuat yang pernah direkodkan dalam sejarah moden Maghribi,[8] hanya diatasi aggaran atasan gempa bumi Meknes 1755, di magnitud 6.5–7.0.[9] Global Centroid Moment Tensor (GCMT) melaporkan magnitud Mw 6.9.[10] Ia tercetus di kedalaman 18.5 km (11.5 bt) dengan magnitud Mww 6.8 mengikut Pemantauan Geologi Amerika Syarikat (USGS),[11] sementara agensi seismik negara melaporkan kedalaman 8 km (5.0 bt)[12] dan magnitud 7.2.[13] Menurut Pusat Seismologi Eropah-Mediterranean, ia juga dirasai di Portugal, Spain, Mauritania, Algeria, Sahara Barat dan pesisiran Selat Gibraltar.[14] Gegaran dapat dikesan oleh stesen pemantauan sehingga sejauh Mesir.[15] Mereka yang terkesan melaporkan gegaran bertahan kira-kira 20 saat.[16] Gempa susulan bermagnitud 4.9 terbit 19 minit selepas gempa utama.[12]
Menurut USGS, gempa bumi mempunyai mekanisme fokus yang menunjukkan sesar tujahan serong di bawah Atlas Tinggi. Pecah berlaku pada sesar serong-terbalik curam-mencelup yang melanda barat laut atau sesar serong-terbalik cetek-mencelup yang melanda timur. Ia juga menganggarkan kawasan pecah sesar ialah 30 km (19 bt) sebanyak 20 km (12 bt). Banyak sesar geseran dan tujah timur-barat dan timur laut-barat daya berlaku di Atlas Tinggi. Sejak tahun 1900, tidak ada gempa bumi bermagnitud 6.0 atau lebih dalam 500 km (310 bt) pusat gempa bumi baru-baru ini; tetapi sembilan peristiwa magnitud 5.0 dan lebih telah berlaku di sebelah timurnya.[11]
Kesan
Menurut televisyen kendalian kerajaan, memetik Kementerian Dalam Negeri Maghribi,[17] sekurang-kurangnya 1,037 orang terbunuh dan 1,204 yang lain cedera;[18][19] Sekurang-kurangnya 721 daripada mereka yang cedera berada dalam keadaan serius.[18][20] Banyak kematian berlaku di lokasi terpencil di selatan Marrakesh,[21][22] yang majoritinya berlaku di wilayah Al-Haouz dan Taroudant. Kematian juga dilaporkan di Chichaoua, Ouarzazate, Azilal dan Youssoufia, serta di bandar Agadir dan Casablanca.[23] Di Moulay Brahim, penduduk terperangkap di bawah bangunan runtuh dan sukarelawan membuat percubaan menyelamat.[24]
Beberapa rumah di bahagian lama Marrakesh, dan sebahagian tembok bandar runtuh,[25] menyebabkan keluarga terperangkap di bawah runtuhan.[26] Di Jemaa el-Fnaa, sebuah menara Masjid Kharboush dan sebahagian dindingnya runtuh, menghancurkan kenderaan di bawahnya.[27]Masjid Koutoubia juga dilaporkan rosak.[12] Kamera litar tertutup dan rakaman telefon pintar[28] gempa bumi dan kesannya tidak lama kemudian muncul dan diedarkan di media sosial.[29] Beberapa bangunan di Madinah Marrakesh, Tapak Warisan Dunia UNESCO sejak abad ke-12, turut runtuh.[16][22] Akses Internet terganggu kerana bekalan elektrik terputus.[30]
Kementerian Dalam Negeri berkata majoriti kerosakan berlaku di luar bandar dan pekan.[12] Berhampiran pusat gempa Atlas Tinggi, saluran televisyen awam Al Aoula melaporkan banyak bangunan runtuh.[31] Di pusat gempa bumi di bandar Al-Haouz, sebuah rumah runtuh memerangkap penduduknya di bawah runtuhan.[32] Kebanyakan kediaman di Asni dilaporkan rosak.[16] Rumah tambahan di bandar berhampiran pusat gempa runtuh sebahagian atau sepenuhnya. Bekalan elektrik dan jalan raya turut terputus di beberapa kawasan.[33] Di Essaouira, sebahagian fasad dilaporkan jatuh.[30]
Kesudahan
Orang ramai di Marrakesh mengalihkan runtuhan menggunakan tangan sementara menunggu peralatan berat. Ramai penduduk yang panik berada di luar rumah kerana takut akan gempa bumi lagi. Media yang disiarkan di media sosial menunjukkan orang ramai mengosongkan pusat beli-belah, restoran dan bangunan pangsapuri.[34] Di ibu negara Rabat, 350 km (220 bt) di utara pusat gempa, dan di Imsouane, sebuah bandar pantai, penduduk juga meninggalkan rumah mereka.[35]
Setiausaha Agung Direktorat Besar Hal Ehwal Dalam Negeri berkata pegawai termasuk pasukan keselamatan sedang mengumpulkan sumber untuk membekalkan bantuan dan menilai kerosakan.[36] Di Salé, trak membawa selimut, katil kem dan alat pencahayaan ke kawasan yang terjejas. Semitreler juga membawa bekalan untuk sampai ke kawasan ini.[37] Agensi berita tempatan 2M berkongsi video kenderaan kecemasan yang bergerak di sepanjang jalan tanah.[38] Misi menyelamat tergendala kerana jalan raya di kawasan pergunungan itu sesak dengan kenderaan dan batu tumbang.[17] Di Wilayah Al-Haouz, batu telah dialihkan dari jalan raya untuk membolehkan ambulans dan bantuan sampai ke kawasan yang terjejas.[17]
Terdapat lonjakan orang yang cedera dimasukkan ke hospital di Marrakesh.[39] Rayuan dibuat kepada penduduk bandar untuk menderma darah.[40] Pada pagi 9 September, kira-kira 200 orang, termasuk pelancong, melawat hospital untuk menderma darah. Penilaian kerosakan di Marrakesh mendedahkan kebanyakan bandar itu secara relatifnya tidak rosak.[41]
Operasi di Lapangan Terbang Marrakesh kekal normal, tetapi dua penerbangan Ryanair dari Marrakesh ke Brussel dan Beauvais, Perancis, yang dijadualkan pada 9 September, telah dibatalkan. British Airways menggantikan pesawat biasanya ke Marrakesh dengan yang lebih besar untuk membawa warga Britain yang meminta penghantaran pulang.[44]
India,[46] Algeria,[47] Perancis,[48][49] Portugal,[50] Romania,[51] Thailand,[52] Turki,[53] United Kingdom,[54] Amerika Syarikat,[55][56] Kesatuan Eropah,[57] dan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu[58] menawarkan bantuan dan sokongan kepada Maghribi.
Di Perancis, datuk bandar kembar Marrakesh, Marseille, Benoît Payan, mengumumkan di X bahawa beliau menghantar anggota bomba ke Maghribi untuk membantu operasi menyelamat.[59][60] Kedutaan Perancis membuka talian unit krisis khas.[61]
Piagam Antarabangsa mengenai Angkasa Lepas dan Bencana Besar telah diaktifkan oleh Institut Latihan dan Penyelidikan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNITAR) bagi pihak Persekutuan Persatuan Palang Merah dan Bulan Sabit Merah Antarabangsa (IFRC) untuk menyediakan liputan satelit kemanusiaan yang luas walaupun bersifat kontinjen.[69]
^Timoulali, Youssef; Nacer, Jabour; Youssef, Hahou; Mimoun, Chourak (2015). "Lithospheric structure in NW of Africa: Case of the Moroccan Atlas Mountains". Geodesy and Geodynamics. 6 (6): 397–408. Bibcode:2015G&G.....6..397T. doi:10.1016/j.geog.2015.12.003.
^Poujol, A.; Ritz, J.-F.; Vernant, P.; Huot, S.; Maate, S.; Tahayt, A. (2017). "Which fault destroyed Fes city (Morocco) in 1755? A new insight from the Holocene deformations observed along the southern border of Gibraltar arc". Tectonophysics. 712–713: 303–311. Bibcode:2017Tectp.712..303P. doi:10.1016/j.tecto.2017.05.036.
^ abNational Earthquake Information Center (8 September 2023). "M 6.8 - 56 km W of Oukaïmedene, Morocco". United States Geological Survey. Diarkibkan daripada yang asal pada 8 September 2023. Dicapai pada 8 September 2023.
^"انهيار مباني بينها صومعة مسجد في مراكش إثر الهزة الأرضية (صور)" [Buildings collapse, including the minaret of a mosque, in Marrakesh following the earthquake (photos)] (dalam bahasa Arab). Alyaoum24. 9 September 2023. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 September 2023. Dicapai pada 9 September 2023.
^"انهيار صومعة مسجد بمراكش بفعل الهزة الأرضية القوية (صور)" [The Collapse Of The Minaret Of A Mosque In Marrakesh Due To The Strong Earthquake (Photos)] (dalam bahasa Arab). Rue20. 9 September 2023. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 September 2023. Dicapai pada 9 September 2023.