Ecclesia cathedralis Wellensis est ecclesia cathedralis hodie Anglicana, sancto Andreae apostolo dicata, Wellis in Somersetensi comitatu sita, sedes episcopi Bathoniensis et Wellensis et dioecesis eius. Inter annos 1175 et 1490 in loco ecclesiae prioris anno 705 aedificatae exstructa est. Mediae est magnitudinis, nec tam magna quam ecclesiae Lincolniensis et Eboracensis, nec tam parva quam ecclesiae Oxoniensis et Carleolensis. Ecclesia Wellensis, fronte occidentali lato et medio turre excelsa, est maximum parvae urbis Wellis aedificium. Elegantia quasi poëtica praedita, una e pulcherrimis Angliae cathedralibus appellata est.^[1]

Ecclesia, plerumque saeculis XII et XIII constructa, architectura francigena, vel adeo gothica, prae se fert. Hoc modo Wellensis differt ab aliis Medii Aevi cathedralibus Anglicis, quarum partes opere romano, saeculo XI a Normannis per Angliam dispensum, constructae sunt. Constructio partis orientalis et chori circa annum 1175 coepit. Ioannes Harvey rerum gestarum scriptor eam primam structuram vero francigenam vel gothicam ducit, quae a romanam dissideret.^[2] Opus lapideum porticuum acutorum et pilarum striatarum beatur cymatiis eminentibus complicatisque et capitulis modo "foliorum rigidorum" insculptis. In parte orientali conservantur antiquae fenestrae vitri picti, quod in Anglica rarum est. In fronte eius, modo Anglico priore constructa, plus quam trecentae effigies monstrantur, quas Harvey appellat "supremum in Anglia facinus coniunctarum artium plasticarum". Hae effigies iam saeculo XV a Willelmo Worcestre in Itinerariis Latinitate sua referuntur:

Memorandum quod in occidentali et boriali parte ecclesie principalis sancti Andree sunt tres magne boterasses cum tribus ordinibus magnorum ymaginum de veteri lege. Et in plana occidentali ecclesie sunt sex magne et alte boterasses situate ad latitudines .6. pedum et densitudines circa trium virgarum cum tribus ordinibus magnarum ymaginum de nova lege sculptarum. Et in orientali et boriali parte dicte ecclesie sunt due maxime boterasses ad altitudines circa .lx. pedum cum tribus ordinibus ... cum magnis ymaginibus de nova lege.^[3]

Contra multas cathedrales monasticas Anglicas, ecclesia Wellensis possidet numerosa aedificia, cum capitulo canonicorum saecularium coniuncta, ut palatium episcopale et saeptum vicariorum, qui e saeculo quinto decimo integer mansit. Ecclesia Wellensis est aedificium in indicem descriptum^(en) gradus I.

Si plus cognoscere vis, vide etiam Ecclesiae cathedrales Angliae#Bibliographia.

De ecclesia cathedrali Wellensi

• Britton, John (1824). The history and antiquities of the Cathedral Church of Wells. Londinii: Longman Textus apud Internet Archive editio 1847
• Clarke, Alfred Alexander (1896). Monograph on the cathedral church of Wells. Wells: Arthur G. Young ; Londinii: W. H. Smith & Sons 
• Iconography of the West Front of Wells Cathedral last=Cockerell. J. H. Parker. 1851  Textus apud Internet Archive
• Colchester, L. S. (1987). Wells Cathedral. Unwin Hyman. ISBN 978-0-04-440015-8 
• Coldstream, N. et P. Draper, edd. 1979. Medieval art and architecture at Wells and Glastonbury
• Freeman, Edward A. (1870). History of the cathedral church of Wells as illustrating the history of the cathedral churches of the old foundation. Londinii: Macmillan Textus apud Internet Archive
• Hope, W. H. St. John, et W. R. Lethaby. 1904. "The imagery and sculptures on the west front of Wells Cathedral Church" in Archaeologia vol. 59.
• King, Richard John (1876). Handbook to the Cathedrals of England. Southern division, part 1: Winchester, Salisbury, Exeter, Wells. Londinii: John Murray. 2a ed. Textus apud Internet Archive
• Malden, Richard H. (1947). The Story of Wells Cathedral. Raphael Tuck & Sons 
• Matthews, Melvyn (2005). "The Meaning of Wells Cathedral". In Dunning, Robert. Wells Cathedral. Scala Publishers Ltd. ISBN 978-1-85759-370-9 
• Reid, R. D. (1963). Wells Cathedral. Friends of Wells Cathedral. ISBN 978-0-902321-11-3 
• Smith, John Colin Dinsdale (1975). Picture Book of Misericords of Wells Cathedral. Friends of Wells Cathedral. ISBN 978-0-902321-15-1 
• "Colleges: the cathedral of Wells" in Victoria History of the Counties of England (Londinii, 1901- ~) Somerset vol. 2 (1911) pp. 162-169

De cathedralibus

• Swaan, Wim (1984). The Gothic Cathedral. Omega. ISBN 978-0-907853-48-0 
• Tatton-Brown, Tim; Crook, John (2002). The English Cathedral. New Holland Publishers. ISBN 978-1-84330-120-2 

De ecclesiis

• Cave, Charles J. P. (1948). Roof Bosses in Medieval Churches: An Aspect of Gothic Sculpture. Cambridge University Press 
• Cox, J. Charles (2008). English Church Fittings, Furniture and Accessories. Jeremy Mills. ISBN 978-1-905217-93-9 
• Crossley, Frederick Herbert (1962). The English Abbey. Batsford 
• Remnant, George L.; Anderson, Mary Désirée (1969). A Catalogue of Misericords in Great Britain. Clarendon Press. ISBN 978-0-19-817164-5 
• Robinson, William J. (1916). West Country Churches. 4. Bristol Times and Mirror 

Vicimedia Communia plura habent quae ad Ecclesiam cathedralem Wellensem spectant.

• Situs interretialis ecclesiae (Anglice)