Sosyaldemokrasî

Sosyaldemokrasî di nav sosyalîzmê de felsefeya siyasî, civakî û aborî ye[1] ku piştgiriya demokrasiya siyasî û aborî dike.[2] Ev sîstema siyasetê, li gorî akademîsyenan destwerdanên aborî û civakî diparêze. Armanca wê, di çarçoveya polîtîkaya lîberal-demokratîk û aboriyeke tevlihev a sermayedar de, pêşxistina dadmendiya civakî ye.[3][4]

Protokol û normên ku ji bo pêkanîna vê yekê têne bikar anîn ev in: pabendbûna bi demokrasiya temsîlî û beşdar, tedbîrên ji bo ji nû ve dabeşkirina dahatê, rêziknameya aboriyê di berjewendiya giştî de, û şertên refaha civakî. Di dema lihevhatina piştî şerê cîhanî yê duyem de, gelek rêveberiyên demdirêj ên partiyên sosyaldemokrat pêk hatin, û bandora wan a li ser siyaseta sosyo-aborî ya li Ewropaya Bakur û Rojavayê bû sedema paradîgmaya sosyal-lîberal. Bi vî rengî demokrasiya sosyal di dawiya sedsala 20an de bi keynesianîzm, modela Welatên Bakur (Nordic Model) a paradîgmaya sosyal-lîberal û dewletên refahê re hate girêdan.

Sosyaldemokrasî wekî forma herî berbelav ya sosyalîzma rojavayî,[5] û her weha baskê reformxwaz ê sosyalîzma demokratîk hatiye binavkirin.[6][7]

Çavkanî

  1. ^ "There is no left-wing case for Brexit: 21st century socialism requires transnational organization". British Politics and Policy at LSE. 22 çiriya paşîn 2018. Roja gihiştinê 5 adar 2023.
  2. ^ Archer, Robin (1995). Economic democracy : the politics of feasible socialism. Internet Archive. Oxford : Clarendon Press ; New York : Oxford University Press. ISBN 978-0-19-827891-7.
  3. ^ "Democratic Socialism Isn't Social Democracy". jacobin.com (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 5 adar 2023.
  4. ^ Berman, Sheri. "Can Social Democrats Save the World (Again)?". Foreign Policy (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 5 adar 2023.
  5. ^ Pruitt, Sarah (22 çiriya pêşîn 2019). "History.com: "How Are Socialism and Communism Different?"". www.history.com (bi îngilîzî).
  6. ^ Williams, Raymond (1985). Keywords : a vocabulary of culture and society. Internet Archive. New York : Oxford University Press. ISBN 978-0-19-520469-8.
  7. ^ Lyman Tower Sargent (2009). Contemporary political ideologies. Internet Archive. Wadsworth. ISBN 978-0-495-56939-8.