„მზეთუნახავი და ურჩხული“
ჩრდილოეთ ამერიკული პოსტერი[1]
ჟანრი	ზღაპარი
ფილმის ტიპი	ნახატი ანიმაციური ფილმი
რეჟისორი	გერი ტრუსდეილი კირკ უაიზი
პროდიუსერი	დონ ჰენი
ეფუძნება	მზეთუნახავი და ურჩხული — ჟან-მარი ლეპრინს დე ბომონი
ისტორია	როჯერ ალერსი ბრენდა ჩეპმენი კრის სანდერსი ბარნი მეტინსონი კევინ ჰარკი ბრაიან პიმენტალი ბრიუს ვუდსაიდი ჯო რენფტი ტომ ელერი კელი ესბერი რობერტ ლენსი
მთხრობელი	დევიდ ოგდენ სტირსი (პროლოგი)
როლებში	პეიჯ ო'ჰარა რობი ბენსონი რიჩარდ უაიტი ჯერი ორბახი დევიდ ოგდენ სტირსი ანჯელა ლენსბერი რექს ევერჰარტი ჯესი კორტი
მუსიკა	ალან მენკენი
მონტაჟი	ჯონ კერნოხენი
მწარმოებელი კომპანია	Walt Disney Pictures[2] Walt Disney Feature Animation[3] Silver Screen Partners IV[2]
დისტრიბუტორი	Buena Vista Pictures[2]
პრემიერა	29 სექტემბერი, 1991 (1991-09-29) (ნიუ-იორკის კინოფესტივალი) 22 ნოემბერი, 1991 (1991-11-22) (აშშ)
ხანგრძლივობა	84 წთ.[4]
ქვეყანა	აშშ
ენა	ინგლისური
ბიუჯეტი	25 მილიონი აშშ დოლარი[5]
შემოსავალი	425 მილიონი აშშ დოლარი[5]

მზეთუნახავი და ურჩხული (ინგლ. Beauty and the Beast) — Walt Disney Feature Animation-ის 1991 წლის ანიმაციური ფილმი, რომლის დისტრიბუტორია Buena Vista Pictures. ეს არის უოლტ დისნეის სტუდიების რიგით 30-ე სრულმეტრაჟიანი ფილმი. იგი ეფუძნება ჟან-მარი ლეპრინს დე ბომონის^[6] ამავე სახელწოდების ფრანგულ ზღაპარს და ჟან კოქტოს მიერ გადაღებულ 1946 წლის ფილმს^[7]. ფილმის სიუჟეტით უფლისწული გადაქცეულია მხეცად^[8] (რობი ბენსონი) თავისი ქედმაღლობის გამო, ხოლო ბელი (პეიჯ ო'ჰარა^[8]) მის სასახლეში აღმოჩნდება და დროთა განმავლობაში უყვარდება ურჩხული. იმისთვის, რომ კვლავ იქცეს ადამიანად, მხეცსაც უნდა შეუყვარდეს გოგონა. ფილმში როლებს აგრეთვე ახმოვანებენ რიჩარდ უაიტი, ჯერი ორბახი, დევიდ ოგდენ სტირსი და ანჯელა ლენსბერი.

უოლტ დისნეიმ წარუმატებლად სცადა ზღაპრის ადაპტირება 1930-იან და 1950-იან წლებში. „პატარა ქალთევზას“ (1989) წარმატების შემდეგ Walt Disney Pictures-ში გადაწყვიტეს, კვლავ აღედგინათ პროექტი, რომელიც რიჩარდ პერდემის წარმოდგენაში თავდაპირველად მიუზიკლი არ უნდა ყოფილიყო. დისნეის თავმჯდომარემ ჯეფრი კაცენბერგმა პერდემის იდეაზე უარი თქვა და ითხოვა, ახალი ნამუშევარი შექმნილიყო ქალთევზას სტილში. ფილმის რეჟისორები არიან გერი ტრუსდეილი და კირკ უაიზი, ხოლო სცენარი, რომელზეც თავდაპირველად როჯერ ალერსი მუშაობდა, ლინდა ვულვერტონის მიერ დაიწერა.^[8] ტექსტების ავტორია ჰოვარდ ეშმენი, ხოლო მუსიკის - ალან მენკენი. ეშმენი, თავდაპირველად ფილმის აღმასრულებელი პროდიუსერი, მასზე მუშაობის დროს აივ-ით გარდაიცვალა - პრემიერამდე რვა თვით ადრე, ამიტომ ფილმი მის ხსოვნას მიუძღვნეს.

მზეთუნახავი და ურჩხული დაუსრულებელი სახით აჩვენეს ნიუ-იორკის კინოფესტივალის ფარგლებში, 1991 წლის 29 სექტემბერს. დასრულებული ფილმი 13 ნოემბერს გამოვიდა. მას დიდი კომერციული წარმატება ხვდა წილად, მსოფლიო მასშტაბით 425 მილიონი აშშ დოლარის შემოსავლით, 25 მილიონიანი ბიუჯეტით. კრიტიკოსებმაც იგი დადებითად შეაფასეს. ფილმმა მიიღო ოქროს გლობუსი საუკეთესო მიუზიკლის ან კომედიის კატეგორიაში და იქცა პირველ ფილმად, რომელიც ოსკარზე ნომინირებული იყო საუკეთესო ფილმის კატეგორიაში. მან მიიღო ოსკარი საუკეთესო ორიგინალური მუსიკისთვის და საუკეთესო ორიგინალური სიმღერისთვის („Beauty and the Beast“). 1994 წლის აპრილში მზეთუნახავი და ურჩხული გახდა დისნეის პირველი ანიმაციური ფილმი, რომელიც ბროდვეის მიუზიკლად გადამუშავდა. წარმატების გამო მას აგრეთვე მოჰყვა ორი ფილმი პირდაპირ ვიდეოზე - „მზეთუნახავი და ურჩხული: მოჯადოებული შობა“ (1997) და „ბელის ჯადოსნური სამყარო“ (1998). აგრეთვე გამოვიდა ტელესერიალი „Sing Me a Story with Belle“. 2002 წელს გამოვიდა ფილმის ვერსია IMAX-ისთვის, ახალი ხუთწუთიანი სეგმენტით „კვლავ ადამიანი“. „მეფე ლომის“ 3D ფორმატში წარმატების შემდეგ, მზეთუნახავი და ურჩხული 2012 წელს ასეთივე სახით გამოვიდა.^[9] 2002 წელს ფილმების ეროვნულმა რეესტრმა მზეთუნახავი და ურჩხული აირჩია კონგრესის ბიბლიოთეკაში შესატანად, როგორც „კულტურულად, ისტორიულად ან ესთეტიკურად მნიშვნელოვანი ნამუშევარი“. 2017 წლის 17 მარტს გამოვიდა ანიმაციური ფილმის მხატვრული ფილმის სახით ადაპტირებული ვარიანტი.

პროლოგში მოთხრობილია, თუ როგორ შეეცვალათ გარაგნობა პრინცმა და მისმა მოახლეებმა. გადის წლები. გოგონა სახელად ბელი ცხოვრობს პატარა ქალაქში, სადაც მას და მის გამომგონებელ მამას ყველა უცნაურ ადამიანებად თვლის. მაგრამ ქალაქში არის კაცი სახელად გასტონი, რომელიც ოცნებობს მასზე დაქორწინებაზე.

სხვა ქალაქში მგზავრობისას ბელის მამა მორისი მოულოდნელად მოხვდება მოჯადოვებულ სასახლეში, სადაც მოლაპარაკე ნივთებია. მაგრამ მის სტუმრობას ხელს უშლის დიდი ურჩხული, რომელიც მას საპყრობილეში აგდებს. გადის დრო და ბელი, მამის ძიებისას, თავად მიაგნებს სასახლეს. ურჩხული თანახმაა, გაუშვას მორისი, მაგრამ მხოლოდ ბელის სანაცვლოდ. გოგონა რჩება მასთან. ურჩხული მას ძალიან უხეშად ექცევა, მაგრამ ბელის ზრუნვით, იგი იცვლება და უყვარდება გოგონა.

მორისს სოფელში არავინ უჯერებს, მხოლოდ გასტონია დარწმუნებული, რომ მთელი ამ ისტორიიდან შეუძლია სარგებელი ჰპოვოს. ურჩხული დროებით უშვებს ბელს შინ, მამის სანახავად. გოგონა მოულოდნელად ბრუნდება, როდესაც მორისს აკითხავენ საგიჟეთიდან. არავის სჯერავს, რომ ურჩხული მართლაც არსებობს. მაშინ ბელი ყველას უჩვენებს სარკეს, სადაც ურჩხული გამოჩნდება. გასტონი იყენებს ამ საბაბს და მთელ სოფელს ააჯანყებს, რათა სასახლე დაიპყრონ.

სასახლეში დიდი ბრძოლა იმართება, ნივთებსა და ადამიანებს შორის. გასტონი სასიკვდილოდ დაჭრის მხეცს, მაგრამ თავად გადმოვარდება მაღალი კოშკიდან. ბელი სასოწარკვეთაშია. მაგრამ ურჩხული უეცრად იქცევა ლამაზ პრინცად. სასახლე ძველ გარეგნობას იბრუნებს, ნივთები კი ადამიანებად იქცევიან.

მთავარი სტატია: მზეთუნახავი და ურჩხული (საუნდტრეკი) და მზეთუნახავი და ურჩხული (მიუზიკლი).

ისევე, როგორც დისნეის ბევრ სხვა ანიმაციურ ფილმში, ამ ფილმშიც ბევრი სიმღერა ჟღერს, თუმცა აქ მათი რაოდენობა ფილმს პრაქტიკულად მიუზიკლად გარდაქმნის. ამან შემქმნელებს უბიძგა, ოფიციალური მიუზიკლი ბროდვეის სცენაზეც დაედგათ.

• შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „მზეთუნახავი და ურჩხული“ ვიკისაწყობში.
• ოფიციალური საიტი
• „მზეთუნახავი და ურჩხული“ — კინოფილმების ინტერნეტ-მონაცემთა ბაზა (ინგლისური)
• „მზეთუნახავი და ურჩხული“ — Allmovie-ზე
• „მზეთუნახავი და ურჩხული“ — Rotten Tomatoes
• „მზეთუნახავი და ურჩხული“ — Metacritic-ზე
• „მზეთუნახავი და ურჩხული“ — Box Office Mojo-ზე
• „მზეთუნახავი და ურჩხული“ — TCM-ის მონაცემთა ბაზაში
• „მზეთუნახავი და ურჩხული“ — ანიმაციური ფილმების მონაცემთა დიდ ბაზაში

ეს სტატია უოლტ დისნეის შესახებ ჯერჯერობით ესკიზია. თქვენ შეგიძლიათ დაგვეხმაროთ მის შევსებაში.