ბუნება

სამყაროს ყველაზე ღრმა შესამჩნევი სინათლის გამოსახულება, გადაღებული ჰაბლიდან, ნასა.
დედამიწის გამოსახულება მიღებული აპოლო 17-დან.
Aphthona flava.
წყალბადის ატომები.

ბუნება (ლათ. natura, ბერძ. φύσις) — მატერიალური სამყარო, მსოფლიო, მთელი მატერია და ენერგია მის საწყის ფორმაში, მეცნიერული შესწავლის ძირითადი საგანი. ტერმინი ხშირად გამოიყენება ადამიანის არსებობის ბუნებრივი გარემოს მნიშვნელობით (ყველაფერი რაც ჩვენს ირგვლივ გვაკრავს, ადამიანის ხელით შექმნილის გარდა).

ბუნების ლათინური ეკვივალენტი natura მნიშვნელობით ენათესავება „დაბადებას“, მაშინ როდესაც ბერძნული φύσις (ფიზის) უკავშირდება „ზრდას“. ბუნების სპექტრი მოიცავს ყველაფერს უნივერსალურიდან სუბატომურამდე. მასში შედის ყველაფერი ცხოველური, მცენარეული და მინერალური; ყველა ნატურალური რესურსი და მოვლენა (ქარიშხალი, ჭექა-ქუხილი, მიწისძვრა და მისთ.). ის ასევე მოიცავს ცხოველურ არსებათა ქცევასაც და უსულო საგნებთან დაკავშირებულ პროცესებსაც - თუ რა სახით იცვლება ეს საგნები.

ბუნების ნაწილები

ბუნება დედამიწისა და მისი ატმოსფეროს გარეთ

მოვლენები და ფენომენი დედამიწისა და მისი ატმოსფეროს გარეთ ასტრონომიის ნატურალური მეცნიერების შესწავლის საგანია.

სიცოცხლე

სიცოცხლე, ორგანიზმთა მახასიათებლები და მათი ქცევა, თუ როგორ ჩნდება ესა თუ ის ჯიში ან არსება, ურთიერთობა მათ შორის და გარემო რომელშიც ისინი არსებობენ არის ბიოლოგიის ნატურალური მეცნიერების შესწავლის საგანი. ბიოლოგიის განშტოება, რომელიც ორგანიზმთა ურთიერთქმედებას სწავლობს მათ გარემოზე ეკოლოგია ჰქვია.

ქიმიური ელემენტები

ქიმიური ელემენტებისა და შენაერთთა სტრუქტურა, მახასიათებლები, შემადგენლობა და რეაქციები ნატურალური მეცნიერება ქიმიის შესწავლის საგანია.

მატერია და ძალა

მატერიისა და ძალის ინტერაქცია და ქცევა არის ნატურალური მეცნიერება ფიზიკის შესწავლის საგანი.

დედამიწა

ყველაფერი რაც დაკავშირებულია პლანეტა დედამიწასთან გეოლოგიის შესწავლის საგანია.

ბუნების ფილოსოფია

მეტაფიზიკა

ფილოსოფიაში შეხედულებას, რომლის მიხედვით ატომთა, ცხოველთა, გრავიტაციის, ვარსკვლავთა, ქართა, მიკრობთა და ა.შ. მატერიალური სამყარო ფაქტობრივად არსებობს ჩვენი დაკვირვებისგან დამოუკიდებლად რეალიზმი ეწოდება; საწინააღმდეგო შეხედულებას კი - იდეალიზმი.

ბუნებრივი და ხელოვნური

ხშირად ანსხვავებენ ერთმანეთისგან „ბუნებრივსა“ და „ხელოვნურს“, თუმცა რამდენად მართებული მათი განცალკევება ხშირი დებატების საგანია. ერთ-ერთი შეხედულებით ყველაფერს გონებრივს ანცალკევებენ ნატურალური სამყაროსგან; მეორე მოსაზრებით ბუნებრივს უნდა გამოეყოს არა მარტო გონებრივი, არამედ ასევე ჰუმანური (ადამიანური) და მათი ზემოქმედება. ორივე შემთხვევაში საზღვარი ნატურალურსა და ხელოვნურს შორის რთული გასავლელია (იხ. გონება-სხეულის პრობლემა.) ზოგიერთი ადამიანი მიიჩნევს, რომ პრობლემისგან თავის არიდება შეიძლება იმის დაშვებით, რომ ყველაფერი ბუნებრივია, თუმცა ეს „ხელოვნურის“ კონცეფციის განსაზღვრებას არ აადვილებს. ნებისმიერ შემთხვევაში, გაურკვევლობა ნატურალურსა და ხელოვნურ ნამოქმედარს შორის არსებული ზღვარზე ოდითგანვე ხელოვნების, ლიტერატურისა და ფილოსოფიის აღმაფრენის წყარო ყოფილა.

კიდევ ერთი თვალსაზრისით უნდა გამოიყოს ნატურალური პროცესები და ხელოვნური პროცესები. ამ შეხედულებით, რაიმე პროცესი ან ადამიანის ზემოქმედებით ხდება ან არა. მაგ. ოთახი შესაძლოა ნუთურის ჩამრთველზე დაჭერით განადთეს, ან იგივე ოთახი შესაძლოა ფანჯრიდან შემოსულმა მზის შუქმა გაანათოს. ამ შეხედულებით, ხელოვნურობა მკაფიოდ ადამიანის ნებით განხორციელებული ქმედებაა.

ბუნებრივისა და ხელოვნურის ერთმანეთისგან განსხვავების პრობლემა ძველი ბერძნებისთვისაც აქტუალური იყო. თანამედროვე ფილოსოფოსები, მაგ. დევიდ ჰიუმი და ჯონ სტიუარტ მილი ხშირად აკრიტიკებენ ნებისმიერ მცდელობას რათა რაიმე მორალური მნიშვნელობა მიეცეს ამგვარ განსაზღვრებას.

ბუნების სილამაზე

მწერალს სტივენ ფრაის კომენტარით, თუ ირგვლივ მიმოვიხედავთ, ნებისმიერი სიუშნოვე ჩვენს ირგვლივ ადამიანის ხელით არის შექმნილი; ეს არგუმენტი ხელს უწყობს საყოველთაოდ გავრცელებულ აზრს იმაზე, რომ ბუნება განუსაზღვრელად ლამაზია. ის ფაქტი, რომ ბუნების სილამაზე ადამიანის ხელოვნების აღმაფრენის უდიდესი წყარო იყო ოდითგანვე კიდევ უფრო აძლიერებს ბუნებასა და სილამაზეს შორის ასოციაციას. ამ აზრს იზიარებს მრავალი მეცნიერიც; ფრანგ მათემატიკოს, ჟულს ანრი პოანკარეს (1854-1912) უთქვამს:

„მეცნიერი ბუნებას არ სწავლობს რადგან ეს მისთვის სასარგებლოა; მეცნიერი ბუნებას სწავლობს რადგან ის აღაფრთოვანებს მას, ის აღფთოვანებულია მით, რადგან ის ლამაზია. ბუნება ლამაზი რომ არ იყოს ის შესწავლის ღირსი არ იქნებოდა, და ბუნება შესწავლის ღირსი რომ არ იყოს, სიცოცხლე ცხოვრების ღირსი არ იქნებოდა. რა თქმა უნდა მე არ ვგულისხმობ სილამაზეს, რომელიც ჩვენს გრძნობებზე მოქმედებს - შემადგენლობისა და გარეგნობის სილამაზე; არც ამგვარი სილამაზის დაკნინება მსურს, თუმცა მას არავითარი კავშირი აქვს მეცნიერებასთან; მე ვგულისხმობ სილამაზეს, რომელიც მოდის ბუნების შემადგენელ ნაწილთა შორის ჰარმონიული წესრიგისგან, და რომლის შეცნობა წმინდა შემეცნებას ძალუძს“.

ლიტერატურა

Read other articles:

Ir.Aptripel TumimomorM.T. Bupati Morowali Utara ke-1Masa jabatan17 Februari 2016 – 2 April 2020PresidenJoko WidodoGubernurLongki DjanggolaWakil GubernurSudartoWakilAsrar Abdul Samad PendahuluHaris Rengga (Pj.)PenggantiAsrar Abdul Samad Informasi pribadiLahir(1966-04-03)3 April 1966Kolonodale, Sulawesi TengahMeninggal2 April 2020(2020-04-02) (umur 53)Makassar, Sulawesi SelatanSuami/istriHO LilianaAnakAndhyka HaryantoArlyn StevaniArfan IrvanoffOrang tuaHendrik Tumimomor (aya...

 

 

American legal decision This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: The T.J. Hooper – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2020) (Learn how and when to remove this template message) THE T. J. HOOPER; THE NORTHERN NO. 30 AND NO. 17; THE MONTROSE; In re EASTERN TRANSP. CO.; NEW ENGLAND COA...

 

 

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Limit sepihak – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR Fungsi f ( x ) = x 2 + sgn ⁡ ( x ) {\displaystyle f(x)=x^{2}+\operatorname {sgn}(x)} (dengan sgn merupakan fungsi signum atau fung...

Elections 2012 United States House of Representatives elections in Arkansas ← 2010 November 6, 2012 (2012-11-06) 2014 → All 4 Arkansas seats to the United States House of Representatives   Majority party Minority party Third party   Party Republican Democratic Green Last election 3 1 0 Seats won 4 0 0 Seat change 1 1 Popular vote 637,591 304,770 57,706 Percentage 61.42% 29.36% 5.56% Swing 5.17% 11.72% New Republican  ...

 

 

Alexander PayneLahirConstantine Alexander Payne10 Februari 1961 (umur 63)Omaha, NebraskaAmerika SerikatAlmamaterUniversitas StanfordUCLAPekerjaanSutradaraPenulis skenarioProduserTahun aktif1985–sekarangSuami/istriSandra Oh (nikah. 2003; cerai. 2006)Maria Kontos (nikah. 2015) Alexander Payne (nama lahir: Constantine Alexander Payne, lahir 10 Februari 1961) adalah seorang sutradara film, penulis skenario, dan produser asal Amerika Serikat, yang terkenal karena film-film seperti, Ci...

 

 

Ramadhan AlrasyidLahirAhmad Ramadhan Alrasyid4 JuniPekerjaanAktorTahun aktif2011 - sekarang Ahmad Ramadhan Alrasyid adalah seorang pemeran Indonesia yang sudah mengambil peran di beberapa film, termasuk diantaranya adalah Kadet 1947. Kehidupan pribadi Ahmad diketahui mempunyai dua orang anak bernama Zidane dan Syaqila Alrasyid yang lahir pada 2011. Filmografi Film 5 Elang (2011) The Raid (2012) Gending Sriwijaya (2013) The Raid 2: Berandal (2014) Jenderal Soedirman (2015) Jingga (2016) ...

Cet article est une ébauche concernant une commune du Puy-de-Dôme. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?). Le bandeau {{ébauche}} peut être enlevé et l’article évalué comme étant au stade « Bon début » quand il comporte assez de renseignements encyclopédiques concernant la commune. Si vous avez un doute, l’atelier de lecture du projet Communes de France est à votre disposition pour vous aider. Consultez également la page d’aid...

 

 

Canadian politician This article is about the Conservative Party of Canada politician. For the press secretary to Paul Martin, see Scott Reid (political advisor). For the Newfoundland and Labrador Member of the House of Assembly, see Scott Reid (Newfoundland and Labrador politician). Scott ReidMPOfficial Opposition Critic for Democratic InstitutionsIn officeNovember 20, 2015 – January 30, 2018LeaderRona Ambrose (interim)Andrew ScheerPreceded byCraig ScottSucceeded byBlake RichardsM...

 

 

Measurement of radiant electromagnetic power emitted by an object For other uses, see Luminosity (disambiguation). The Sun has an intrinsic luminosity of 3.83×1026 watts. In astronomy, this amount is equal to one solar luminosity, represented by the symbol L⊙. A star with four times the radiative power of the Sun has a luminosity of 4 L⊙. Luminosity is an absolute measure of radiated electromagnetic energy (light) per unit time, and is synonymous with the radiant power emitted ...

Man-portable recoilless rocket antitank weapon This article is about the weapon. For the namesake musical instrument, see Bazooka (instrument). For other uses, see Bazooka (disambiguation). Bazooka M1 bazookaTypeRecoilless rocket anti-tank weaponPlace of originUnited StatesService historyIn service1942–presentUsed bySee § UsersWars World War II Chinese Civil War First Indochina War Korean War Algerian War Vietnam War Operation Vantage[1] The Troubles Bay of...

 

 

この記事は検証可能な参考文献や出典が全く示されていないか、不十分です。出典を追加して記事の信頼性向上にご協力ください。(このテンプレートの使い方)出典検索?: コルク – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-STAGE · NDL · dlib.jp · ジャパンサーチ · TWL(2017年4月) コルクを打ち抜いて作った瓶の栓 コルク(木栓、�...

 

 

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (May 2013) (Learn how and when to remove this message) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding cita...

Teatro dell'Oceano Indianoparte della seconda guerra mondialePortaerei inglese HMS Hermes (95) affondata durante l'incursione giapponese nell'Oceano IndianoData1940 - 15 agosto 1945 LuogoOceano Indiano EsitoVittoria alleata SchieramentiAlleati  Impero britannico  India Britannica Sceiccato del Kuwait Kedah Stati della Tregua Abu Dhabi Qatar Nuova Zelanda Australia  Stati Uniti  Francia libera  Paesi BassiPotenze dell'Asse  Germania Impero giapponese Regno d'Itali...

 

 

هذه المقالة عن المجموعة العرقية الأتراك وليس عن من يحملون جنسية الجمهورية التركية أتراكTürkler (بالتركية) التعداد الكليالتعداد 70~83 مليون نسمةمناطق الوجود المميزةالبلد  القائمة ... تركياألمانياسورياالعراقبلغارياالولايات المتحدةفرنساالمملكة المتحدةهولنداالنمساأسترالي�...

 

 

Natural world heritage site in Queensland, Australia Wet Tropics of QueenslandUNESCO World Heritage SiteForest near Daintree. QueenslandLocationQueensland, AustraliaIncludescomponents: Main Malbon Thompson and Graham Range Curtain Fig Lake Barrine Lake Eacham Russell River Hugh Nelson Range Malaan Moresby Range Cowley Kurrimine Beach Mission Beach Girramay Paluma Range CriteriaNatural: (vii), (viii), (ix), (x)Reference486Inscription1988 (12th Session)Area893,453 ha (3,449.64 sq...

Keuskupan CliftonDioecesis CliftoniensisDiocese of CliftonKatolik Katedral St. Petrus dan Paulus, CliftonLokasiNegara Inggris, Britania RayaWilayahGloucestershire, Wiltshire, Somerset, dan Bristol RayaProvinsi gerejawiBirminghamDekanat13Kantor pusatBristol, Inggris, Britania RayaStatistikLuas10.916 km2 (4.215 sq mi)Populasi- Total- Katolik(per 2017)2.619.900170,077 (6,5%)Paroki104Imam130 (95 imam diosesan dan 35 imam religius)InformasiDenominasiKatolik ...

 

 

2020年夏季奥林匹克运动会波兰代表團波兰国旗IOC編碼POLNOC波蘭奧林匹克委員會網站olimpijski.pl(英文)(波兰文)2020年夏季奥林匹克运动会(東京)2021年7月23日至8月8日(受2019冠状病毒病疫情影响推迟,但仍保留原定名称)運動員206參賽項目24个大项旗手开幕式:帕维尔·科热尼奥夫斯基(游泳)和马娅·沃什乔夫斯卡(自行车)[1]闭幕式:卡罗利娜·纳亚(皮划艇)&#...

 

 

Catholic cathedral in Australia St Michael's Cathedral, Wagga WaggaChurch Street viewReligionAffiliationCatholic Church (Latin Church)DistrictDiocese of Wagga WaggaEcclesiastical or organizational statusCathedral[1]LeadershipMark Edwards OMIYear consecrated2 October 1887(as St Michael's Church)22 March 1925(as St Michael's Cathedral)LocationLocationWagga Wagga, AustraliaGeographic coordinates35°06′24″S 147°22′24″E / 35.10657440627998°S 147.3733233716473°E&#...

College in California, USA This article may rely excessively on sources too closely associated with the subject, potentially preventing the article from being verifiable and neutral. Please help improve it by replacing them with more appropriate citations to reliable, independent, third-party sources. (June 2017) (Learn how and when to remove this message) This article may have been created or edited in return for undisclosed payments, a violation of Wikipedia's terms of use. It may require c...

 

 

Cet article est une ébauche concernant la mer, le domaine militaire et l’aéronautique. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Torpille aérienne tirée depuis un Sopwith Cuckoo durant la première guerre mondiale Une torpille aérienne ou torpille légère est une torpille de lutte anti-sous-marine qui peut être lancée par la majorité des navires de guerre depuis un tube lance-torpilles, par un a...