ფალუნი

ფალუნი (შვედ. Falun) — შვედეთის ქალაქი დალარნას პროვინციაში (Dalarnas län). ეს ქალაქი არის მთავარი ადგილი ქვეყნის ამავე სახელწოდების თემისა. ფალუნი არის ცნობილი თავისი საბადოებით, რომელიც მუშათა დასახლებებითა და სამრეწველო ლანდშაფტით იუნესკოს მსოფლიო კულტურულ მემკვიდრეობას მიეკუთვნება.

ისტორია

ფალუნი დაახლ. 1700 წლისათვის (ერიკ დალბერგის გრავიურა (Erik Dahlberg))
საბადო ფალუნში.

ქალაქი ვითარდებოდა სპილენძის მთის საბადოს განვითარების კვალად, რომელიც ისტორიულად XI საუკუნეში ტისკასიებერგთან დასტურდება. ამ საბადოზე სამუშაოებს თავდაპირველად გლეხები ასრულებდნენ. XIV საუკუნეში მდინარე ფელუანის (შვედ. Faluån) ქვედა დინებასთან ალაგ-ალაგ, დროგამოშვებით სახელდახელოდ ეწყობოდა მცირე ვაჭრობები, რომლებიც მოგვიანებით სავაჭრო მოედნებად ჩამოყალიბდა, ხოლო ამ მოედნების ირგვლივ კი ნელ-ნელა პატარა დასახლებები ჩნდებოდა.

ფალუნის საბადოს სულ უფრო მზარდ მნიშვნელობასთან ერთად იზრდებოდა დასახლება ისე, რომ 1641 წელს ამ დასახლებული პუნქტს უკვე ქალაქის სტატუსი მიენიჭა. ქალაქი ფალუნი ამ დროსათვის 6 000 მცხოვრებს ითვლიდა და წარმოადგენდა შვედეთის ერთ-ერთ დიდ ქალაქს. აქ, ფალუნის მაღაროებიდან მსოფლიო პროდუქციის დაახლ. 2/3 იწარმოებოდა. წიაღისეულის სიმდიდრის მოპოვება დაუგეგმავად მიმდინარეობდა, რის გამოც 1687 წელს მაღაროს დიდი ნაწილი ჩაიქცა. ეს ნგრევა გახდა პირველი სიგნალი ფალუნის აყვავების დასასრულისა.

1761 წელს ხანძარმა ორჯერ გაანადგურა ძირათიდად ხისგან ნაშენები ქალაქის 2/3 ნაწილი. მოგვიანებით აღდგენილი იქნა ქვის მნიშვნელოვანი შენობები, მაგრამ მოსახლეობის რიცხვი დღითიდღე მცირდებოდა. 1850 წელს ქალაქში ცხოვრობდა მხოლოდ 4 000 კაცი.

რკინიგზის მშენებლობამ ახალი სიცოცხლე შესძინა ქალაქს. ფალუნს ორი სარკინიგზო ხაზი დაუკავშირდა. გაჩნდა ახალი ფაბრიკები. სამთო-სამადნო სეგმენტმა XX საუკუნეში მთლიანად ამოწურა თავისი შესაძლებლობები. 1992 დაიხურა ბოლო შახტი. გასულ საუკუნეში ქალაქი ფალუნი სულ უფრო იქცეოდა ქვეყნის ადმინისტრაციულ და სასკოლო-საგანმანათლებლო ცენტრად.

XX საუკუნის ნახევარში ქალაქის ცენტრს იერი შეუცვალეს, თუმცა ისტორიული მნიშვნელობის შენობები შენარჩუნებული იქნა. ქალაქის სამი მუშათა დასახლება, რომელიც XVII საუკუნეში ხანძარს გადაურჩა, ისევე როგორც მაღაროების ირგვლივ არსებული სამრეწველო და საყოფაცხოვრებო-კულტურული ლანდშაფტი 2001 წლიდან მსოფლიო მემკვიდრეობის საგანძურს მიაკუთვნეს.

ფალუნს ისტორიულად აქვს ზამთრის სპორტული სახეობების მდიდარი ტრადიცია.

ფალუნის საბადომ ასახვა ჰპოვა მრავალი მწერლის შემოქმედებაშიც.

პარტნიორი ქალაქები

ფალუნს განსაკუთრებული ეკონომიკური და კულტურული ურთიერთობები აკავშირებს ევროპის რამდენიმე ქალაქთან. ამ პარტნიორი, ანუ დაძმობილებული ქალაქები რიცხვშია ჰამინა (Hamina) ფინეთში, რეროსი (Röros) ნორვეგიაში, გიუტერსლო (Gütersloh) გერმანიაში, და გრუჯიონძი (Grudziądz) პოლონეთში.

იხილეთ აგრეთვე

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

Read other articles:

Kiswari Staf Khusus Kasad Informasi pribadiLahir0 Juni 1966 (umur 57)IndonesiaAlma materAkademi Militer (1992)Karier militerPihak IndonesiaDinas/cabang TNI Angkatan DaratMasa dinas1992—SekarangPangkat Brigadir Jenderal TNINRP1920020460666SatuanKorps Hukum (Chk)Sunting kotak info • L • B Brigadir Jenderal TNI Kiswari, S.H., M.H. (lahir Juni 1966) adalah seorang perwira tinggi TNI-AD yang sejak 26 Juni 2023 mengemban amanat sebagai Staf Khusus Kasad.[1] Ki...

 

al-MourabitounالمرابطونBendera JihadPemimpinAbubakr al-Masri †[1]Mokhtar Belmokhtar[2]Abu Walid Al-SahraouiWaktu operasiAgustus 2013 – 2 Maret 2017Wilayah operasi Algeria Burkina Faso Ivory Coast Libya Mali NigerIdeologiSalafi jihadBagian dari Al-Qaeda Jama'at Nasr al-Islam wal Muslimin[3]Lawan Mali Niger Pertempuran dan perangKonflik mali utaraIn Amenas hostage crisistembakan Bamako Maret 20152015 Bamako hotel ...

 

Strada statale 740del Porto di Reggio CalabriaLocalizzazioneStato Italia Regioni Calabria DatiClassificazioneStrada statale InizioA2 dir uscita Reggio Calabria porto FineReggio Calabria Lunghezza1,192[1] km GestoreANAS (2015-) Manuale La strada statale 740 del Porto di Reggio Calabria (SS 740) è una strada statale italiana che collega l'A2 diramazione Reggio Calabria alla città di Reggio Calabria. Percorso La strada ha origine in corrispondenza dello svincolo Reggio Calabr...

Хищные вещи века Обложка первого издания (художник Р. Авотин) Жанр научная фантастика Автор Братья Стругацкие Язык оригинала Русский Дата написания 2 февраля — 7 декабря 1964 Дата первой публикации 1965 Издательство «Молодая гвардия» Цитаты в Викицитатнике «Хи́щные ве́щ�...

 

Gunung MaligasKecamatanKantor Kecamatan Gunung MaligasPeta lokasi Kecamatan Gunung MaligasNegara IndonesiaProvinsiSumatera UtaraKabupatenSimalungunPemerintahan • Camat-Populasi • Total- jiwaKode Kemendagri12.08.03 Kode BPS1209162 Luas- km²Desa/kelurahan9 Gunung Maligas adalah sebuah kecamatan di Kabupaten Simalungun, Sumatera Utara, Indonesia. Pranala luar (Indonesia) Keputusan Menteri Dalam Negeri Nomor 050-145 Tahun 2022 tentang Pemberian dan Pemutakhiran Kode,...

 

Palazzo della Secessione UbicazioneStato Austria LocalitàInnere Stadt IndirizzoFriedrichstraße 12 Coordinate48°12′01.42″N 16°21′57.36″E / 48.200395°N 16.365934°E48.200395; 16.365934Coordinate: 48°12′01.42″N 16°21′57.36″E / 48.200395°N 16.365934°E48.200395; 16.365934 CaratteristicheIstituzione1897 Sito web Modifica dati su Wikidata · Manuale Il Palazzo della Secessione (in tedesco Secessionsgebäude) è un edificio di Vi...

Biografi ini tidak memiliki sumber tepercaya sehingga isinya tidak dapat dipastikan. Bantu memperbaiki artikel ini dengan menambahkan sumber tepercaya. Materi kontroversial atau trivial yang sumbernya tidak memadai atau tidak bisa dipercaya harus segera dihapus.Cari sumber: Fakhriyani Shafariyanti – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Fakhriyani ShafariyantiLahirFakhriyan...

 

1 Tawarikh 15Kitab Tawarikh (Kitab 1 & 2 Tawarikh) lengkap pada Kodeks Leningrad, dibuat tahun 1008.KitabKitab 1 TawarikhKategoriKetuvimBagian Alkitab KristenPerjanjian LamaUrutan dalamKitab Kristen13← pasal 14 pasal 16 → 1 Tawarikh 15 (atau I Tawarikh 15, disingkat 1Taw 15) adalah bagian dari Kitab 1 Tawarikh dalam Alkitab Ibrani dan Perjanjian Lama di Alkitab Kristen. Dalam Alkitab Ibrani termasuk dalam bagian Ketuvim (כְּתוּבִים, tulisan).[1][2] Te...

 

Европейская сардина Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеГруппа:Костные рыбыКласс:Лучепёрые рыбыПодкласс:Новопёры...

Wigan Athletic F.C. 2014–15 football seasonWigan Athletic F.C.2014–15 seasonOwnerDave WhelanChairmanDavid Sharpe[1]ManagerUwe Rösler(until 13 November 2014)Malky Mackay(from 19 November 2014) (Until 6 April 2015) Gary Caldwell (From 7 April 2015)StadiumDW StadiumChampionship23rd (Relegated)FA CupThird round (eliminated by Bolton Wanderers)League CupFirst round(eliminated by Burton Albion)Top goalscorerLeague: James McClean (6)All: James McClean (6)Highest home attendance16,347 (...

 

Rural locality in Chernihiv Oblast, Ukraine This article may be a rough translation from Ukrainian. It may have been generated, in whole or in part, by a computer or by a translator without dual proficiency. Please help to enhance the translation. The original article is under українська in the languages list. If you have just labeled this article as needing attention, please add{{subst:Needtrans|pg=Sedniv |language=Ukrainian |comments= }...

 

土库曼斯坦总统土库曼斯坦国徽土库曼斯坦总统旗現任谢尔达尔·别尔德穆哈梅多夫自2022年3月19日官邸阿什哈巴德总统府(Oguzkhan Presidential Palace)機關所在地阿什哈巴德任命者直接选举任期7年,可连选连任首任萨帕尔穆拉特·尼亚佐夫设立1991年10月27日 土库曼斯坦土库曼斯坦政府与政治 国家政府 土库曼斯坦宪法 国旗 国徽 国歌 立法機關(英语:National Council of Turkmenistan) ...

ماونت بليسانت     الإحداثيات 40°58′01″N 91°33′04″W / 40.966944444444°N 91.551111111111°W / 40.966944444444; -91.551111111111   [1] تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2][3]  التقسيم الأعلى مقاطعة هنري  عاصمة لـ مقاطعة هنري  خصائص جغرافية  المساحة 22.070279 كيلومتر مربع22.07...

 

Austrian Catholic priest and philosopher (1838–1917) The ReverendFranz BrentanoFranz Brentano in 1890BornFranz Clemens Honoratus Hermann Josef Brentano16 January 1838Marienberg am Rhein [de],Rhineland, Prussia, German ConfederationDied17 March 1917 (1917-03-18) (aged 79)Zürich, SwitzerlandEducationUniversity of MunichUniversity of BerlinUniversity of MünsterUniversity of Tübingen(PhD, 1862)University of Würzburg(Dr. phil. hab., 1866)Spouses Ida Lieben(m. 1880–18...

 

Ir. H.Irwan Ardi Hasman Anggota Dewan Perwakilan RakyatRepublik IndonesiaPetahanaMulai menjabat 21 Januari 2021Pengganti Antar WaktuPendahuluAhmad Riza PatriaPenggantiPetahanaDaerah pemilihanJawa Barat III Informasi pribadiLahir3 Desember 1959 (umur 64)Bogor, Jawa BaratPartai politikPartai Gerakan Indonesia RayaSuami/istriInda DeryanneAnak3Alma materUniversitas PadjadjaranSunting kotak info • L • B Irwan Ardi Hasman (lahir 3 Desember 1959) adalah seorang politikus Indon...

Teatro ColomboUbicazioneStato Italia LocalitàGenova IndirizzoVia Portoria 10,[1] Genova Dati tecniciCapienza600[2] posti RealizzazioneCostruzione1852 Inaugurazione1852 Demolizione1899 Modifica dati su Wikidata · Manuale Il Teatro Colombo è stato un teatro italiano, con sede a Genova. Inaugurato nel 1852, aveva sede nel quartiere di Portoria. Terminò le attività alla fine dell'Ottocento. Indice 1 Storia 2 Descrizione 3 Note 4 Bibliografia 5 Altri progetti 6 Colle...

 

Indian field hockey player Savita Punia Punia receiving the Arjuna Award, 2018Personal informationBorn (1990-07-11) 11 July 1990 (age 34)Jodhkan, Sirsa, Haryana, IndiaHeight 1.71 m (5 ft 7 in)Weight 60 kg (132 lb)Playing position GoalkeeperClub informationCurrent club National Centre Of Excellence, DelhiSenior careerYears Team Hockey Haryana National Centre Of Excellence, DelhiNational teamYears Team Apps (Gls)2008– India 279 (0) Medal record Women's field hock...

 

Final Destination 2 Título Destino final 2Ficha técnicaDirección David R. EllisProducción Craig PerryWarren ZideGuion J. Mackye GruberEric BressBasada en Personajes creados por Jeffrey ReddickMúsica Shirley WalkerMontaje Eric SearsProtagonistas Ali LarterA. J. CookMichael Landes Ver todos los créditos (IMDb)Datos y cifrasPaís Estados UnidosAño 2003Estreno 28 de enero de 2003Género TerrorThrillerSlasherGoreTeenDuración 90 minutosClasificación R +13 +13 +14 +18 C +14 +16 MA15+Idioma(...

City in Razavi Khorasan Province, Iran For other places with the same name, see Rivash. City in Razavi Khorasan, IranRivash Persian: ريوشCityRivash in 2022RivashCoordinates: 35°28′34″N 58°27′33″E / 35.47611°N 58.45917°E / 35.47611; 58.45917[1]CountryIranProvinceRazavi KhorasanCountyKuhsorkhDistrictCentralPopulation (2016)[2] • Total5,687Time zoneUTC+3:30 (IRST)Websiterivashi.irRivash, Iran at GEOnet Names Server Rivash (...

 

Pour les articles homonymes, voir République (homonymie). La République nourrit ses enfants et les instruit. Tableau d'Honoré Daumier, 1848. La république est un mode d'organisation d'un pays dans lequel le pouvoir est exercé par la population ou ses représentants, généralement élus, et où le chef d'État (s'il existe) n'est pas héréditaire et n'est pas le seul à détenir le pouvoir. Une république est le contraire d'une monarchie héréditaire, mais n'est pas toujours synonyme...