სიმების თეორია

კალაბი-იაუს მრავალსახოვნების პროექცია, სიმების თეორიის მიერ პოსტულირებული დამატებითი განზომილების წარმოდგენის ერთ-ერთი ხერხი.

სიმების თეორია — განვითარებადი თეორია ელემენტარული ნაწილაკების ფიზიკაში, რომელიც მიზნად ისახავს კვანტური მექანიკისა და ფარდობითობის ზოგადი თეორიის შერწყმას.[1] სიმების თეორია არის ერთ-ერთი კანდიდატი ე.წ. ყველაფრის თეორიის (TOE) ცნობილი ფუნდამენტური ძალებისა და მატერიის მათემატიკურად სრული სიტეტმით აღწერის მანერით. სიმების თეორიამ ჯერ უნდა იწინასწარმეტყველოს რაოდენობრივი ექსპერიმენტული შედეგი, რაც ზოგადად საჭიროა, რათა თეორია დადასტურდეს ან უარყოფილ იქნას.

სიმების თეორია მიიჩნევს, რომ ატომში ელექტრონები და კვარკები არიან არა ნულოვან — განზომილებიანი ობიექტები, არამედ წარმოადგენენ ერთ-განზომილებიან ოსცილირებად წრფეებს („სიმებს“). ადრეული სიმების მოდელით ბოზონური სიმი დაკავშირებული იყო მხოლოდ ბოზონებთან, თუმცა ეს შეხედულება განვითარდა სუპერსიმების თეორიამდე, რომელიც უშვებს კავშირის („სუპერსიმეტრიის“) არსებობას ბოზონებსა და ფერმიონებს შორის. სიმების თეორია აგრეთვე საჭიროებს რამდენიმე დაუკვირვებადი დამატებითი განზომილების არსებობას, გარდა ჩვეულებრივი ოთხ სივრცე-დროითი განზომილებისა.

თეორია სათავეს იღებს (1969 წ) დუალური რეზონანსის მოდელიდან. ამ დროიდან მოყოლებული ტერმინმა სიმების თეორია მოიცვა სუპერსიმების თეორიასთან დაკავშირებული ჯგუფებიც. ჩამოყალიბდა ხუთი მთავარი სიმების თეორია. მათ შორის მთავარი განსხვავება მდგომარეობდა განზომილებათა რაოდენობაში, სადაც ყალიბდებოდა სიმები და მათი მახასიათებლები. თუმცა ყოველი მათგანი იყო კორექტული. 90-იან წლეებში ჩამოყალიბდა ე. წ. M-თეორია, რომელიც წარმოადგენდა ყველა წინამორბედი სუპერსიმების თეორიის გაერთიანებას და ამტკიცებდა, რომ სიმები არის 11-განზომილებიან სივრცეში არსებული 2-განზომილებიანი მემბრანის ერთ-განზომოლებიანი რეალური ნაწილები.

ამ თეორიების შედეგად მიღებული მახასიათებლებისა და დამკვიდრებული პრინციპების (ჰოლოგრაფიული პრინციპი), მათი თანაზიარი ლოგიკური კონსისტენციებისა და იმ ფაქტის გამო, რომ ზოგიერთი მათგანი ბუნებრივად მოიცავს ნაწილაკების ფიზიკის სტანდარტულ მოდელს ზოგ ფიზიკოს-მათემატიკოსებს (მაგალითად ვიტენი, მალდასენა და სასკინდი) სჯერათ, რომ სიმების თეორია წარმოადგენს სამყაროს კორექტული ფუნდამენტური აღწერის ერთ-ერთ საფეხურს.[2][3][4][5] მეორე მხრივ სხვა გამოჩენილი ფიზიკოსები (მაგალითად ფეინმანი და გლეშოუ) აკრიტიკედნენ სიმების თეორიას, რადგანაც იგი ვერ იძლევა რაიმე რაოდენობრივ ექსპერიმენტულ წინასწარმეტყველებას.[6][7]

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

სქოლიო

  1. ↑ (ინგლისური) Sunil Mukhi (1999) "The Theory of Strings: A Detailed Introduction"
  2. ↑ Joseph Polchinski, "All Strung Out?", American Scientist, January-February 2007 Volume 95, Number 1. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-04-07. ციტირების თარიღი: 2010-10-03.
  3. ↑ "On the right track. Interview with Professor Edward Witten. ", Frontline, Volume 18 - Issue 03, Feb. 03 - 16, 2001. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2005-03-27. ციტირების თარიღი: 2010-10-03.
  4. ↑ Leonard Susskind, "Hold fire! This epic vessel has only just set sail...", Times Higher Education, 25 August 2006
  5. ↑ Geoff Brumfiel, "Our Universe: Outrageous fortune", Nature, Nature 439, 10-12 (5 January 2006) | doi:10.1038/439010a; Published online 4 January 2006
  6. ↑ "NOVA - The elegant Universe"
  7. ↑ Jim Holt, "Unstrung", The New Yorker, October 2, 2006

Read other articles:

العلاقات الإماراتية الكوبية

العلاقات الإماراتية الكوبية الإمارات العربية المتحدة كوبا   الإمارات العربية المتحدة   كوبا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الإماراتية الكوبية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين الإمارات العربية المتحدة وكوبا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين...

 

Limoges

Pavillion du Verdurier Limoges merupakan nama kota di Prancis. Letaknya di bagian tengah. Penduduknya berjumlah 133.968 jiwa (1999) dengan luas wilayah 77,45 km². Pranala luar Wikimedia Commons memiliki media mengenai Limoges. lbsKomune di departemen Haute-Vienne Aixe-sur-Vienne Ambazac Arnac-la-Poste Augne Aureil Azat-le-Ris Balledent La Bazeuge Beaumont-du-Lac Bellacsubpr Berneuil Bersac-sur-Rivalier Bessines-sur-Gartempe Beynac Les Billanges Blanzac Blond Boisseuil Bonnac-la-Côte Bo...

 

Luca Valzania

Luca Valzania Valzania con la maglia della SPAL nel 2022 Nazionalità  Italia Altezza 184 cm Peso 77 kg Calcio Ruolo Centrocampista Squadra  Ascoli CarrieraGiovanili 2011-2015 CesenaSquadre di club1 2013-2016 Cesena20 (0)[1]2016-2017→  Cittadella33 (1)[2]2017-2018→  Pescara33 (5)2018-2019 Atalanta2 (0)2019→  Frosinone13 (2)2019-2022 Cremonese96 (8)2022-2023→  SPAL21 (0)2023-2024 Cremonese0 (0)2024-→  Ascoli...

ヨハネス12世 (ローマ教皇)

ヨハネス12世 第130代 ローマ教皇 教皇就任 955年12月16日教皇離任 964年5月14日先代 アガペトゥス2世次代 レオ8世個人情報出生 937年スポレート公国（中部イタリア）スポレート死去 964年5月14日 教皇領、ローマ原国籍 スポレート公国親 父アルベリーコ2世（スポレート公）、母アルダその他のヨハネステンプレートを表示 ヨハネス12世（Ioannes XII、937年 - 964年5月14日）は、ロ...

 

Jean François Aimé Dejean

Jean François Aimé Dejean. Jean-François Aimé, Count of Dejean (1749–1824), was a French army officer and minister of state in the service of the First French Republic and the First French Empire. Biography Jean-François was born in 1749 in Castelnaudary, Languedoc. He entered the Royal French army as a second lieutenant in the engineering school of Mézières in 1766.[1] At the time of the French Revolution, Dejean embraced the principles of moderate reform. His talents in mil...

 

قيس بن الملوح

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (أغسطس 2023) قيس بن الملوح  قيس بن الملوح بريشة جبران خليل جبران    معلومات شخصية الميلاد 24 هـ - 645نجد الوفاة 68 هـ ...

Wilson Hungerford

Irish Unionist politician This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Wilson Hungerford – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2024) Wilson HungerfordMember of Parliament for Belfast OldparkIn office1925–1945Unionist Chief WhipIn office1944–1945 Personal detailsBorn1884 ...

 

Steve Chappell

American aerospace engineer Steve ChappellSteve Chappell climbing Mount Rainier.NationalityAmericanEducationB.S., Aerospace Engineering, University of Michigan; M.S., Aerospace Engineering, University of Colorado at Boulder; PhD, University of Colorado at BoulderOccupationAerospace engineerEmployerWyle LaboratoriesKnown forAquanautTitleTechnical Lead & Research Specialist Steven Patrick Chappell (born 1969/1970) is an American aerospace engineer. He is a Technical Lead & Research...

 

Theaetetus (dialogue)

Socratic dialogue by Plato concerning the nature of knowledge Part of a series onPlatonism Life Theory of forms Form of the Good Theory of soul Epistemology Political philosophy Euthyphro dilemma Demiurge Atlantis The Republic Allegory of the cave Analogy of the Sun Analogy of the divided line Philosopher king Ship of State Ring of Gyges Myth of Er The works of Plato Euthyphro Apology Crito Phaedo Cratylus Theaetetus Sophist Statesman Parmenides Philebus Symposium Phaedrus First Alcibiades Se...

National Historic Landmark

Designation by the US government Independence National Historical Park in Philadelphia, one of the nation's most visited National Historic Landmark Districts Navajo Nation Council Chamber, the seat of government for Navajo Nation in Window Rock, Arizona A National Historic Landmark (NHL) is a building, district, object, site, or structure that is officially recognized by the United States government for its outstanding historical significance. Only some 2,500, or roughly three percent, of ove...

 

Philips

Der Titel dieses Artikels ist mehrdeutig. Weitere Bedeutungen sind unter Philips (Begriffsklärung) aufgeführt. Koninklijke Philips N.V. Logo Rechtsform Naamloze vennootschap(Aktiengesellschaft) ISIN NL0000009538 Gründung 1891 Sitz Amsterdam, Niederlande Niederlande Leitung Jeroen van der Veer (Chairman)[1]Roy Jakobs (CEO) Mitarbeiterzahl 77.200 (2022)[2] Umsatz 17,8 Mrd. Euro (2022)[2] Branche Elektronik Website philips.de Stand: 2022 Philips-Radio, Typ 930A (...

 

عريفجان ساحوق

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (ديسمبر 2018) مركز عريفجان ساحوق عريفجان ساحوق عريفجان ساحوق اللقب عريفجان ساحوق لفخذ مخلف من حرب تاريخ التأسيس 1396 تقس...

Bron Studios

Canadian film production company Bron Media CorporationTrade nameBron StudiosIndustryMotion picturesFounded2010FounderAaron L. GilbertBrenda GilbertHeadquartersVancouver, British Columbia, CanadaKey peopleAaron L. Gilbert (CEO)Brenda Gilbert (Co-President)Joel Guralnick (CLO)Steven Thibault (COO)DivisionsBron AnimationBron Creative (JV)Bron StudiosBron ReleasingBron LifeBron DigitalSubsidiariesBron Venture I LLCMad SolarWebsitebronstudios.com Bron Studios (stylized as BRON) is a Canadian moti...

 

Samsung Life Insurance

Samsung Life삼성생명Nama asli삼성생명보험 (三星生命保險)JenisPublikKode emitenKRX: 032830IndustriAsuransiDidirikan1957; 67 tahun lalu (1957)KantorpusatSeoul, Korea SelatanTokohkunciJeon Young-muk (CEO)ProdukAsuransi jiwa, Asuransi kesehatan, AnuitasPendapatan US$ 25,7 milyar (2012)[1]Laba bersih US$ 0,85 milyar (2012)[1]Total aset US$ 195 milyar (2015)[2]Total ekuitas US$ 18,9 milyar (2012)[1]Karyawan6.266 (2010)IndukSamsungSitus webwww.sam...

 

100 Club

Music venue in London, England This article is about the music venue. For the Premier League 100 Club, see List of footballers with 100 or more Premier League goals. 100 ClubLink Quartet on stage at the 100 Club in 2011LocationOxford StreetLondon, W1Public transit Tottenham Court RoadCapacity350Opened1942; 82 years ago (1942)Websitethe100club.co.uk The 100 Club is a music venue located at 100 Oxford Street, London, England, where it has been hosting live music since 24 Octob...

Linda Sharp

American basketball coach (born 1950) Linda SharpSharp at the White House in 1984 following USC's national championship.Biographical detailsBorn (1950-03-14) March 14, 1950 (age 74)Okmulgee, Oklahoma, U.S.Playing career1968–1970Fullerton JC1970–1972Cal State Fullerton Position(s)GuardCoaching career (HC unless noted)1974–1977Mater Dei HS1976–1977USC (assistant)1977–1989USC1989–1997Southwest Texas State1997Los Angeles Sparks2000Phoenix Mercury (assistant)2001–2008Concordia (...

 

Fidelio

Only opera by Ludwig van Beethoven This article is about Beethoven's only opera. For other uses, see Fidelio (disambiguation). FidelioOpera by Ludwig van BeethovenFidelio, playbill of the third and finalized premiere at the Kärntnertortheater in Vienna, 23 May 1814LibrettistOriginally prepared by Joseph Sonnleithner, from the French of Jean-Nicolas Bouilly. Later shortened by Stephan von Breuning and edited by Georg Friedrich Treitschke.LanguageGermanPremiereOriginal premiere 20 Novembe...

 

Дауни, Элисса

В Википедии есть статьи о других людях с фамилией Дауни. Элисса Дауни Личная информация Пол женский Страна  Великобритания Специализация спортивная гимнастика Дата рождения 20 июля 1999(1999-07-20)[1] (25 лет) Место рождения Ноттингем, Ноттингемшир, Восточный Мидленд, Англи...

一条兼良

 凡例一条 兼良時代 室町時代 - 戦国時代初期生誕 応永9年5月7日（1402年6月7日）死没 文明13年4月2日（1481年4月30日）[1]改名 兼良→覚恵（法名）別名 桃華叟、三関老人、号：後成恩寺墓所 京都市東山区本町東福寺常楽院官位 従一位、摂政、関白、太政大臣主君 称光天皇→後花園天皇→後土御門天皇氏族 一条家父母 父：一条経嗣、母：東坊城秀長の娘兄弟 雲章�...

 

كعكة بنبري

هذه المقالة تحتاج للمزيد من الوصلات للمقالات الأخرى للمساعدة في ترابط مقالات الموسوعة. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة وصلات إلى المقالات المتعلقة بها الموجودة في النص الحالي. (مارس 2023) كعكة بنبريBanbury cake (بالإنجليزية) معلومات عامةالمنشأ المملكة المتحدة بلد المطبخ م�...