გაგაუზური ენა (gagauz dili, gagauzça) — გაგაუზების ენა; განეკუთვნება თურქულ ენათა ოღუზურ (სამხრეთ-დასავლეთ) ჯგუფს ანატოლიურ თურქულ, აზერბაიჯანულ და თურქმენულთან ერთად. გავრცელებულია უმთავრესად მოლდოვასა და უკრაინაში, უმნიშვნელოდ ყაზახეთსა და უზბეკეთში. გაგაუზურ ენაზე ლაპარაკობს 170,000 ადამიანი. გაგაუზურმა ენამ განიცადა მეზობელი ენების — ბულგარული, უკრაინული, რუსული, მოლდავური და რუმინული ენების ძლიერი გავლენა. გაგაუზური ენის ფონეტიური სისტემა გამოირჩევა ხმოვანთა სიუხვით: დასტურდება 20 ხმოვანი ფონემა. ძლიერია როგორც ხმოვანთა, ისე თანხმოვანთა ჰარმონია. წინადადებაში სიტყვათა რიგი თავისუფალია. გაგაუზურ ენაში გამოიყოფა 2 ძირითადი დიალექტი: ჩადირლუნგურ-კომრატული (ცენტრალური) და ვულკანეშტური (სამხრული). დამწერლობა შემოიღეს 1957 წელს, ეფუძნება რუსულ გრაფიკას. სალიტერატურო ენის საფუძველია ცენტრალური დიალექტი. 2012 წელს იუნესკომ გაგაუზური ენა გამოაცხადა გაქრობად ენად.
ლათინური ანბანი
| А а
|
Ä ä
|
B b
|
C c
|
Ç ç
|
D d
|
Е е
|
Ê ê
|
| F f
|
G g
|
H h
|
I ı
|
İ i
|
J j
|
K k
|
L l
|
| M m
|
N n
|
O o
|
Ö ö
|
Р р
|
R r
|
S s
|
Ş ş
|
| T t
|
Ţ ţ
|
U u
|
Ü ü
|
V v
|
Y y
|
Z z
|
|
კირილური ანბანი (ისტორიული)
| А а
|
Ä ä
|
Б б
|
В в
|
Г г
|
Д д
|
Е е
|
Ё ё
|
| Ж ж
|
Ӂ ӂ
|
З з
|
И и
|
Й й
|
К к
|
Л л
|
М м
|
| Н н
|
О о
|
Ö ö
|
П п
|
Р р
|
С с
|
Т т
|
У у
|
| Ӱ ӱ
|
Ф ф
|
Х х
|
Ц ц
|
Ч ч
|
Ш ш
|
Щ щ
|
Ъ ъ
|
| Ы ы
|
Ь ь
|
Э э
|
Ю ю
|
Я я
|
|
|
|
ლიტერატურა
- ჯიქია ს., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, , 1977. — გვ. 610-611.
- Дмитриев Н. К., Строй тюркских языков, М., 1962, с. 202-84;
- Покровская Л. А., Грамматика гагаузского языка. Фонетика и морфология, М., 1964;
- Zajączkowski Wł., Język i folklor gagauzów z Bulgarii, Kraków, 1966.
