Sikhisme

Sikhisme (basa Punjabi: ਸਿੱਖੀ) punika salah satunggil agami paling ageng ing donya. Agami punika ngrembaka mliginipun nalika abad kaping-16 lan 17 ing India. Tembung Sikhisme asalipun saking tembung Sikh, ingkang tegesipun "murid" utawi "pelajar".

Kapitadosan-kapitadosan utami salebetipun Sikhisme inggih punika:

  • Pitados salebetipun satunggil Gusti ingkang pantheistik. Ukara pambuka salebetipun naskah-naskah Sikh namung panjangipun kalih tembung, lan nyerminaken kapitadosan dhasar sadaya umat ingkang tangat dhumateng ajaran-ajaran salebetipun Sikhisme: Ek Onkar (Setunggil Gusti).
  • Ajaran Sedasa Guru Sikh (sarta para cendekiawan Muslim lan Hindhu ingkang dipuntampi) saged dipunpanggihi salebetipun Guru Granth Sahib.

Sikhisme dipunpangaruhi pagerakan éwah-éwahan salebetipun agami Hindhu (tuladhanipun Bhakti, monisme, metafisika Weda, guru idhéal, lan bhajan) sarta Islam Sufi. Agami punika mlampah saking adat-adat sosial lan struktur salebetipun agami Hindhu lan Islam (tuladhanipun sistem kasta lan purdah). Filsafat salebetipun Sikhisme gadhah tetenger logika, sadaya (asifat komprehensif), lan panyaketan ingkang prasaja dhumateng masalah-masalah spiritual ugi material. Teologinipun penuh kaprasajan. Salebetipun etika Sikh, boten wonten konflik antawisipun tugas pribadi dhumateng dhiri piyambak kaliyan masarakat.

Sikhisme asalipun saking laladan Punjab ing India, nanging sapunika pendhèrèkipun ugi saged dipunpanggihi ing manéka papan ing donya ingkang gadhah komunitas India. Ing Asia Kidul-wétan, umat Sikh kathah dipunpanggihi ing Malaysia lan Singapura. Umat Sikh saged dipuntepangi liwat namanipun ingkang kathah-kathahipun dipunpungkasi Singh kanggé kakung lan Kaur kanggé pawèstri.

Sedasa Guru Sikh

Kessedasa Guru salebetipun Sikhisme inggih punika:

# Nami Dados Guru nalika Miyos Tilar donya Yuswa Bapa Ibu
1 Guru Nanak Dev 20 Agustus 1507 15 April 1469 22 September 1539 69 Mehta Kalu Mata Tripta
2 Guru Angad Dev 7 September 1539 31 Maret 1504 29 Maret 1552 48 Baba Pheru Mata Ramo
3 Guru Amar Das 25 Maret 1552 5 Mèi 1479 1 September 1574 95 Tej Bhan Bhalla Bakht Kaur
4 Guru Ram Das 30 Agustus 1574 24 September 1534 1 September 1581 47 Baba Hari Das Mata Daya Kaur
5 Guru Arjan Dev 28 Agustus 1581 15 April 1563 30 Mèi 1606 43 Guru Ram Das Mata Bhani
6 Guru Har Gobind 30 Mèi 1606 19 Juni 1595 3 Maret 1644 49 Guru Arjan Mata Ganga
7 Guru Har Rai 28 Fèbruari 1644 26 Fèbruari 1630 6 Oktober 1661 31 Baba Gurditta Mata Nihal Kaur
8 Guru Har Krishan 6 Oktober 1661 7 Juli 1656 30 Maret 1664 8 Guru Har Rai Mata Krishan Kaur
9 Guru Tegh Bahadur 20 Maret 1665 1 April 1621 11 November 1675 54 Guru Har Gobind Mata Nanki
10 Guru Gobind Singh 11 November 1675 22 Dhésèmber 1666 7 Oktober 1708 42 Guru Tegh Bahadur Mata Gujri

Guru Granth Sahib punika tèks suci ingkang dipunanggep déning para pendhèrèk Sikhisme minangka Guru kesewelasipun.