Pèp amerendyen yo pat lèse okenn dokiman ekri. Bartolomé de las Casas, nan liv li, Brevísima relación de la destrucción de las Indias (1552) ak nan Historia de Indias (1527-1547)) denonse disparisyon Amerendyen yo, sou chans pou yo devlope yon lejann nwa panyòl.
19yèm syèk
Nan XVIIIe syèk, kolon yo te pibliye zèv literè deskriptif oubyen politik nan Frans (Moreau de Saint-Méry).
Se vrèman endepandans ki fèt literati ayisyèn.
Peryòd pyonye ou psedo-klasik (1804-1836)
An 1804, Fligneau (17..-1840),[1] fè jwe pyès teyat li L'Haïtien expatrié. Men, klas yo dominan ak elit entelektyèl nan Leta ayisyen an sòti, rete trè enpreye ak kilti franse a.
Fondamantalman, literati a devlope yon venn patriyotik ki retrase evènman enpòtan yo nan aksesyon endepandans.
Nan peryòd sa a nan efèvesans literè entans, jounal tankou Le Républicain pita, L'Union louvri premye womantik yo paj yo. L'Observateur, ki te kreye an 1819, pibliye pwezi galan. Li se vre pwezi a ki pral bay lèt nòb li yo nan literati ayisyèn pandan diznevyèm syèk la.
Lekòl 1836 ou senak ayisyen ou kòmansman womantis ayisyen (1836-1860)
Pwodiksyon teyat tou rich ak enpòtan, paralèl ak epidemi melodram an Frans. Tout estil yo reprezante : dram nan pwoz, trajedi, komedi ak travay yo reflete aktyalite ak evolisyon nan manyè.
Diznevyèm syèk la fini avèk yon literati anprent ak prestij la nan lang fransè ak prèske sèlman vire nan direksyon pou Pari. Li afekte sèlman minorite frankofòn alfabetize yo, li inyore sosyal chak jou a, malgre yon dimansyon patriyotik trè fò.
Oswald Durand
Massillon Coicou
Louis-Joseph Janvier
Joseph Anténor Firmin
20yèm syèk
Nan lane 1895, Pétion Jérôme kreye revi La Ronde. Referans lan rete Lafrans pou powèt lekòl entimis ak delika sa a (Etzer Vilaire, Georges Sylvain). Yon venn ki pral kontinye pandan premye pati nan ventyèm syèk la, avèk powèt tankou Dantès Bellegarde oswa Ida Faubert.
Rejim Duvalier a (1957-1986) te lakòz egzòd anpil entèlektyèl ayisyen. Ekriven dyaspora yo angaje nan yon literati militan ki evoke Ayiti nan memwa, soufrans, kilpabilite pou yo te lwen peyi yo. Kòm Jean Métellus (1937-2014), nan Louis Vortex (1992, reedisyon 2005), yo souvan dekri lavi chak jou Ayisyen ki ekzile nan peyi kote yo rete a. Men, egzil la gen konsekans enpòtan : mank nan nouvo tèm nasyonal oswa okontrè fòlkoris, pafwa nan lòd (an patikilye alantou vodou).
Berrou, F. Raphaël et Pradel Pompilus, Histoire de la littérature haïtienne, illustrée par les textes, Pari : Ed. Caraïbes, 1975 (vol. 1 ak 2), 1977 (vol. 3)