שמואל בן יהודה אבן תיבון

שמואל בן יהודה אבן תיבון
Samuel ibn Tibbon
לידה 1150
לוניל, צרפת עריכת הנתון בוויקינתונים
פטירה 1230? (בגיל 80 בערך)
מרסיי עריכת הנתון בוויקינתונים
מקום קבורה בית הקברות היהודי העתיק בטבריה
מדינה צרפת עריכת הנתון בוויקינתונים
מקום מגורים מרסיי עריכת הנתון בוויקינתונים
תקופת הפעילות ?–1230 עריכת הנתון בוויקינתונים
אב יהודה אבן תיבון עריכת הנתון בוויקינתונים
לעריכה בוויקינתונים שמשמש מקור לחלק מהמידע בתבנית

שמואל בן יהודה אבן תיבון (11501230) היה פילוסוף יהודי ומתרגם. נולד וגדל בדרום צרפת. בנו של המתרגם הידוע יהודה בן שאול אבן תיבון. כמו אביו, גם הוא עסק ברפואה, וגם הוא נודע כמתרגם מצוין של יצירות חכמי ישראל בימי הביניים.

אבן תיבון נולד בלוניל שבפרובאנס, בדרום צרפת. הוא העריץ מאוד את הרמב"ם, ותירגם את ספרו "מורה הנבוכים" מערבית לעברית עוד בחייו של הרמב"ם, שעודד אותו לכך. בנו היה משה אבן תיבון. חתנו היה רבי יעקב אנטולי.

ישנה דעה כי נפטר במרסיי בגיל 80. על פי עדות משנת 1450[1] ומשנת 1537[2] קברו שכן באזור בית הקברות היהודי העתיק בטבריה.

תרגומיו

כתבי הרמב"ם: מורה נבוכים, שמונה פרקים לרמב"ם, פירוש למסכת אבות, איגרת תימן ומאמר תחיית המתים.

בחלק מכתבי היד יוחס לו גם התרגום לאיגרת לרבי יוסף בן יהודה אבן שמעון[3], אך חוקרים חשובים (ד"צ בנעט, אביעזר רביצקי) מטילים בכך ספק. בנוסף, רבי שלמה בן עכסאי מתרגם פירוש הרמב"ם לסדר נשים כותב בהקדמתו לתרגומו[4] כי רבי שמואל אבן תיבון תרגם גם את פירוש הרמב"ם לפרק חלק, אבל לפי הידוע אין תרגום של אבן תיבון לפרק חלק[5].

ספרי מדע ופילוסופיה: פירוש עלי אבן רצואן על ספר הרפואה ("Ars Parva") לגלנוס, שלושה מאמרים של אבן רושד, התרגום של יחיא אבן בטריק לאותות השמים או אותות עליונות ("מטאורולוגיקה") לאריסטו. עיסוקו בתרגום המטאורולוגיקה ('ספר אותות השמים') של אריסטו, קשור גם באופן הבנתו את סודו של מורה הנבוכים, כי שמואל אבן תיבון ייחס לרמב"ם הסכמה עם העמדה האריסטוטלית המוצגת שם.

ספריו

  • מאמר יקוו המים - עוסק בחכמת הטבע ובפילוסופיה, ובפרט בשאלת חידוש העולם. חיבור זה יצא לאור ב-2002 במהדורה מדעית, על ידי רבקה קנלר.
  • פירוש לקהלת - עוסק בתורת הנפש ותורת השכל
  • איגרת על ההשגחה (1199) - אחת האיגרות שרשב"ת כתב לרמב"ם. תשובת הרמב"ם לא הגיעה לידינו.
  • פירוש המילים הזרות (1213) - הלקסיקון הפילוסופי העברי הראשון.
  • טעם השולחן והמנורה - חיבור על טעמי המצוות.

בשני הספרים נזכרו שני חיבורים נוספים שלו שאינם מצויים בידינו: פירוש על שיר השירים, ו"נר החופש" שנועד לפרש פסוקים בתורה על דרך הרמז. ייתכן כי אבן תיבון לא השלים את כתיבתם.

הערכה

מלבד היותו המתרגם של מורה הנבוכים, היה אבן תיבון במובנים רבים גם הפרשן הראשון שלו, במיוחד בכתביו המאוחרים. בנושאים מסוימים אף נקט עמדה יותר אריסטוטלית מהרמב"ם עצמו.

הרד"ק, בהקשר לספיקותיו במורה הנבוכים, כתב [דרוש מקור] כי "מעת אשר נאסף אל אבותיו אחינו החכם הגדול רבי שמואל אבן תיבון ז"ל, לא מצאתי עם מי אדבר בזה". גם רבי אברהם בן הרמב"ם סיפר [דרוש מקור] כי בסוף ימיו של אביו הגיעו אליו אגרותיו (המוקדמות) של ר' שמואל אבן תיבון, "והעיד עליו הצדיק אבא מארי זצ"ל כי הוא ירד עד עומק סודות ספר מורה הנבוכים ושאר חיבוריו והבין כוונתו".

מן העבר השני, ר' שלמה מן ההר יצא במסע נרחב של התכתבות ושכנוע נגד הספר מורה נבוכים ותרגום זה בפרט, על כך שלדבריו [דרוש מקור] אבן תיבון גילה ברבים סודות שהסתיר הרמב"ם, וכן תקף את שמואל אבן תיבון עצמו על פירושיו האלגוריים למקרא. שנים מועטות לאחר מתקפה זו, חיבר ר' יעקב בן ששת גם הוא ספר [דרושה הבהרה] ביקורת קשה נגד "מאמר יקוו המים", ובפרט נגד פרשנותו הרדיקלית של אבן תיבון למורה הנבוכים. המאבק הוביל לחרמות הדדיים בין מצדדי הרמב"ם ומתנגדיו, ובשנת 1233 שלוש שנים לאחר מות אבן תיבון, הובילו ככל הנראה מאבקים אלו לשריפת הספר או החרמתו בידי הנוצרים[6].


תקופת חייו של הרב שמואל בן יהודה אבן תיבון על ציר הזמן
ציר הזמןתקופת הזוגותתנאיםאמוראיםסבוראיםגאוניםראשוניםאחרונים
ציר הזמן

לקריאה נוספת

  • קרלוס פרנקל, מן הרמב"ם לשמואל אבן תיבון, הוצאת מאגנס 2007.
  • אביעזר רביצקי, ר' שמואל אבן תיבון וסודו של מורה נבוכים, דעת: כתב-עת לפילוסופיה יהודית וקבלה מס' 10 (חורף תשמ"ג), ע' 46-19.
  • יהודה הלפר, בין דעת הרמב"ם לדעת שמואל אבן תיבון: תרגומי המונח 'דעת' ויחסם לשאלות המרכזיות של משנה תורה ומורה נבוכים, דעת מס' 83 (תשע"ז), ע' 68-47.

קישורים חיצוניים

הערות שוליים

  1. ^ רשימת אילן ה', (אלה מסעי בני ישראל)
  2. ^ "איגרת יחוס האבות (והנביאים)"
  3. ^ איגרת ו' במהדורת בנעט; איגרת כ' במהדורת שילת
  4. ^ הקדמת המתרגם לסדר נשים
  5. ^ ראו ב'הקדמות הרמב"ם למשנה' מהדורת שילת, עמ' קכז, כי התרגום הנפוץ הוא של רבי שלמה ב"ר יוסף, ויש תרגום נוסף קדום המיוחס ברוב כתבי היד לרבי יהודה אלחריזי, ובאחד מכתבי היד לרבי שמואל אבן תיבון, ושילת שם מפקפק בשני הייחוסים הנ"ל
  6. ^ הניסיונות להטיל חרם על ספר מורה נבוכים לרמב"ם הרצאת החוקר פרופסור אברהם גרוסמן (קובץ קולי על רקע דף מספרו, ערוץ האקדמיה הישראלית למדעים, אתר יוטיוב)


Read other articles:

Abraham AttahAbraham Attah tahun 2015Lahir02 Juli 2001 (umur 22)GhanaPekerjaanAktorTahun aktif2015–sekarang Abraham Nii Attah (lahir 2 Juli 2001) adalah aktor cilik Ghana.[1] Ia berasal dari suku GaDangme di provinsi Accra Raya. Film pertama yang melibatkannya adalah Beasts of No Nation (2015). Atas perannya sebagai tentara anak bernama Agu, Attah dianugerahi Marcello Mastroianni's Best Young Actor Award pada Festival Film Internasional Venesia ke-72.[2] Pada Nove...

 

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Mei 2016. R. Ng. Atmokesowo atau dikenal dengan nama Atmokesowo (lahir tahun 1909 - meninggal 1972; pada usia 63 tahun) adalah seniman berkebangsaan Indonesia. Namanya dikenal melalui karya-karyanya berupa koreografi tari yang dipentaskan di berbagai panggung pertun...

 

Switchgear tegangan tinggi Switchgear adalah panel distribusi yang mendistribusikan beban kepanel-panel yang lebih kecil kapasitasnya. Dalam bahasa Indonesia artinya Panel Tegangan Menengah (PTM) atau juga disebut MVMDB (Medium Voltage Main distribution Board) dan sedangkan untuk tegangan rendah disebut LVMDB (Low Voltage Main Distribution Board). Pada pelaksanaannya banyak pelaku dilapangan menggunakan istilah yang berbeda-beda, kadang ada yang menyebut Distribution Board, Switchgear, MCC, P...

قرية أوكفيلد   الإحداثيات 43°04′00″N 78°16′13″W / 43.0667°N 78.2703°W / 43.0667; -78.2703   [1] تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2]  التقسيم الأعلى مقاطعة جينيسي  خصائص جغرافية  المساحة 1.710712 كيلومتر مربع1.710711 كيلومتر مربع (1 أبريل 2010)  ارتفاع 230 متر  عدد ا...

 

العلاقات الغامبية المالية غامبيا مالي   غامبيا   مالي تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الغامبية المالية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين غامبيا ومالي.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارنة غامبيا مالي �...

 

Sony's video gaming brand This article is about the brand. For the original 1994 console, see PlayStation (console). For other uses, see PlayStation (disambiguation). PlayStationProduct type Video game console(home, handheld and microconsole) Production company(PlayStation Productions; films and TV series) OwnerSony Interactive EntertainmentCountryMinami-Aoyama, Minato, Tokyo, JapanIntroducedDecember 3, 1994; 29 years ago (1994-12-03)MarketsWorldwideTaglinePlay has no limits...

Restaurant in Manhattan, New York Not to be confused with Sardi or Sardis. 40°45′28.48″N 73°59′15.12″W / 40.7579111°N 73.9875333°W / 40.7579111; -73.9875333 Sardi'sSardi's entrance: rows of caricatures are visible through the upstairs windowsRestaurant informationEstablishedMarch 5, 1927Owner(s)Max KlimaviciusPrevious owner(s)Vincent Sardi Sr. Vincent Sardi Jr.Food typeContinentalStreet address234 West 44th Street (between Broadway and Eighth Avenue)CityNew...

 

Indonesian footballer (born 2002) Elkan Baggott A digitally altered zoomed-in image of Baggott in 2021Personal informationFull name Elkan William Tio BaggottDate of birth (2002-10-23) 23 October 2002 (age 21)Place of birth Bangkok, ThailandHeight 6 ft 5 in (1.96 m)[1]Position(s) Centre-backTeam informationCurrent team Bristol Rovers (on loan from Ipswich Town)Number 26Youth career2016–2022 Ipswich TownSenior career*Years Team Apps (Gls)2020– Ipswich Town 2 (0)2...

 

Chronologies Paris quartier latin novembre 1986 Extrait du documentaire « Devaquet si tu savais » de Franck Schneider et Francis Kandel.Données clés 1983 1984 1985  1986  1987 1988 1989Décennies :1950 1960 1970  1980  1990 2000 2010Siècles :XVIIIe XIXe  XXe  XXIe XXIIe Chronologies thématiques Art Animation asiatique, Architecture, Arts plastiques (Dessin, Gravure, Lithographie, Peinture et Sculpture), Bande dessinée, Cinéma, Danse, ...

Ibnu Sakdan Informasi pribadiKebangsaan IndonesiaPartai politikPartai Aceh (2007—2012)PNA (2012—)Karier militerPihak Gerakan Aceh MerdekaPertempuran/perangPemberontakan di AcehSunting kotak info • L • B Tgk. Ibnu Sakdan,[1] lebih dikenal dengan nama Sapu Arang adalah tokoh pejuang Gerakan Aceh Merdeka. Dia pernah menjabat sebagai Panglima Gerakan Aceh Merdeka wilayah Linge. Riwayat Organisasi Anggota Pasukan Gerakan Aceh Merdeka Panglima Gerakan Aceh Merdeka wil...

 

البازار (کردي/فارسي: بازار < بهلوي: بهاچار مكان الأسعار) محل، أو سوق أو شارع فيهِ متاجرة دائمة، حيث تبادل السلع والخدمات.[1][2][3] قائمة بازارات جمهورية إيران تحتوي هذه القائمة على أسماء البازارات في جمهورية إيران. اسم موقع صورة ملاحظات بازار آراك آراك بازار أرومي...

 

2017 STP 500 Race details[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10] Race 6 of 36 in the 2017 Monster Energy NASCAR Cup Series Martinsville SpeedwayDate April 2, 2017 (2017-04-02)Location Martinsville Speedway in Ridgeway, VirginiaCourse Permanent racing facility0.526 mi (0.847 km)Distance 500 laps, 263 mi (423.5 km)Average speed 70.139 miles per hour (112.878 km/h)Pole positionDriver Kyle Larson Chip Gana...

American political commentator (born 2001) This article may rely excessively on sources too closely associated with the subject, potentially preventing the article from being verifiable and neutral. Please help improve it by replacing them with more appropriate citations to reliable, independent, third-party sources. (July 2023) (Learn how and when to remove this message) Brett CooperPersonal informationBorn (2001-10-12) October 12, 2001 (age 22)Bellingham, Washington, U.S.EducationUnive...

 

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (مارس 2019) ترافيس ألين (بالإنجليزية: Travis Allen)‏    معلومات شخصية الميلاد 14 سبتمبر 1973 (51 سنة)  الولايات المتحدة  الإقامة شاطئ هنتنغتون  مواطنة الولايات المتحدة&#...

 

Politics of Nigeria Constitution Human rights Government President (list) Bola Tinubu Vice President Kashim Shettima Cabinet Federal Parastatals Legislature National Assembly of Nigeria Senate President Godswill Akpabio (APC) Deputy President Barau Jibrin (APC) (List of members of the Senate) House of Representatives Speaker Abbas Tajudeen (APC) Deputy Speaker Benjamin Okezie Kalu (APC) (List of members of the House) State delegations Abia Adamawa Akwa Ibom Anambra Bauchi Bayelsa Benue Borno...

Indian central public sector undertaking This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article contains content that is written like an advertisement. Please help improve it by removing promotional content and inappropriate external links, and by adding encyclopedic content written from a neutral point of view. (April 2017) (Learn how and when to remove this message) A major contri...

 

Roman Catholic diocese in Italy Diocese of BresciaDioecesis BrixiensisBrescia CathedralLocationCountry ItalyEcclesiastical provinceMilanStatisticsArea4,538 km2 (1,752 sq mi)Population- Total- Catholics(as of 2015)1,152,107960,000 (est.) (83.3%)Parishes473InformationDenominationCatholicSui iuris churchLatin ChurchRiteRoman RiteEstablished1st CenturyCathedralCattedrale di S. Maria Assunta e Ss. Pietro e Paolo (Duomo Nuovo)Secular priests735 (diocesan)199 (Reli...

 

Russian politician In this name that follows Eastern Slavic naming customs, the patronymic is Borisovich and the family name is Kidyayev. Viktor KidyayevMPВиктор КидяевMember of the State Duma (Party List Seat)IncumbentAssumed office 29 May 2009Chairman of the State Duma Committee on the Federal Structure and Local GovernmentIn officeDecember 2011 – September 2016Preceded byVyacheslav TimchenkoSucceeded byAlexei Didenko Personal detailsBorn (1956-07-09) 9 July 1...

日本の政治家伊藤 公介いとう こうすけ 内閣広報室より公表された肖像(1996年 撮影)生年月日 (1941-10-23) 1941年10月23日(82歳)出生地 日本 長野県上伊那郡高遠町(現・伊那市)出身校 法政大学法学部卒業所属政党 (無所属→)(新自由クラブ→)(自由民主党(町村派)→)日本維新の会称号 旭日大綬章法学士(法政大学・1964年)子女 三男・伊藤俊輔(衆議院議員�...

 

Daniel 5Kitab Daniel lengkap pada Kodeks Leningrad, dibuat tahun 1008.KitabKitab DanielKategoriNabi-nabi besarBagian Alkitab KristenPerjanjian LamaUrutan dalamKitab Kristen27← pasal 4 pasal 6 → Daniel 5 (disingkat Dan 5) adalah pasal kelima Kitab Daniel dalam Alkitab Ibrani dan Perjanjian Lama di Alkitab Kristen. Berisi riwayat Daniel yang berada di Babel pada abad ke-6 SM.[1][2] Teks Pasal ini dibagi atas 30 ayat. Dalam Alkitab bahasa Inggris pasal ini terdiri dar...