שמשון הנקדן

שמשון הנקדן
לידה 1230? עריכת הנתון בוויקינתונים
פטירה שנות ה־90 של המאה ה־13 עריכת הנתון בוויקינתונים
ענף מדעי דקדוק
תרומות עיקריות
חיבור הקונים (השמשוני)
לעריכה בוויקינתונים שמשמש מקור לחלק מהמידע בתבנית

שמשון הנקדן[1] (1230?-1295?) היה מדקדק יהודי אשכנזי ומחבר ספר חיבור הקונים (השמשוני).

ביוגרפיה

נולד בסביבות שנת 1230.[2] ככל הנראה פעל בזאנטא שבחבל קלן בצפון גרמניה.[3]

מת בין השנים 1297-1294.[2] נכדו היה הדקדקן יוסף מזאפטא בר קלונימוס.[3]

חיבורו

חיבורו עוסק בתורת הדקדוק וממזג בין פרקי דקדוק ותורת הקריאה.[4] עורך החיבור היה מרדכי יאיר, שחי ב-1297 בפרידברג והיה מתלמידי תלמידיו של שמשון הנקדן. לא ידוע מה שם הספר שהעניק לו מחברו, אם בכלל,[5] ומקובל כי עורכו נתן לו את השם "חיבור הקונים",[5] אך השם הנפוץ של החיבור הוא "השמשוני" (על שם מחברו).[6] הספר מצוטט רבות אצל מדקדקי ימי הביניים, למרות שלא נדפס.[7]

את החיבור חילקו החוקרים לשני חלקים מרכזיים:[8] חלק הדקדוק, הבנוי כדוגמת חיבורי דקדוק ספרדיים מהמאה ה־12, וחלק דקדוק המסורה (מפרק ה' להלן) ההולך בדרכו של ספר "טעמי המקרא".[4] פרקי הספר הם:

א. עשרת הקונים (כינויי הגוף הפרודים והחבורים)

ב. שער הפעלים (מערכת הפועל)

ג. שער השמות

ד. שער התנועות (זהו שמו בחלקים אחרים של הספר אך בראש הפרק אין לו שם)[4]

ה. שערי ניקוד:

  1. שער הקמץ
  2. שער פתח קמץ קטן
  3. שער חולם וחטף קמץ
  4. שער חטף פתח קטן וחטף פתח גדול

ו. שער יהו"א

ז. שער המתג

ח. שער למנצח בנגינות (טעמי המקרא)

ט. שער הדגש.[4]

ידועים ארבעה כתבי יד של הספר, שניים מהם (כ"י לייפציג וכ"י בריטיש מוזאום) מתוארכים לשנת 1300 בקירוב.[9] שלושה פרקים מחלקו הראשון של החיבור יצאו לאור: שניים (על כינויי הגוף ועל הפעלים) בעבודת הדוקטורט של דוד בן מנחם,[10] ואחד (על התנועות) על ידי אילן אלדר.[11]

מפתח הדקדוק

בסיום חלק מכתבי היד של "השמשוני", נוסף חיבור בשם "מפתח הדקדוק". היו חוקרים ששיערו כי הוא חיבור אחר מאת שמשון הנקדן,[12] אך מרביתם סבורים כי אין לייחסו למחבר "השמשוני"; יש שייחסו אותו לעורכו, מרדכי יאיר,[13] ויש שטענו כי אין בקביעה זו ממש ומדובר במחבר לא ידוע.[14]

לקריאה נוספת

קישורים חיצוניים

הערות שוליים

  1. ^ אלדר (1979, עמ' 102) כתב על כינויו: ""הנקדן" הוא כינוי שכיח בימי הביניים למדקדקים מהאסכולה האשכנזית ולמומחים בניקוד ובמסורה". עוד על אסכולת הנקדנים ומקומו של שמשון בה, ראו: Crawford Howell Toy, Caspar Levias, ‏"NAḲDANIM", במהדורת 1901–1906 של האנציקלופדיה היהודית (באנגלית) וכן אצל: יונתן הוארד, דקדוק על פרשת דרכים: משלם בן שמואל וחיבורו 'שום שכל' [MA Thesis], 2022, עמ' 16-13
  2. ^ 1 2 אילן אלדר, מכתבי אסכולת הדקדוק האשכנזית: "השמשוני": דברי מבוא והפרק על התנועות מתוכו, לשוננו מג, 1979, עמ' 105-104
  3. ^ 1 2 אלדר (1979), עמ' 104-103
  4. ^ 1 2 3 4 אילן אדלר, הבלשנות העברית בימי הביניים : טקסטים ומחקרים, ירושלים: מאגנס, 2016, עמ' 226
  5. ^ 1 2 אילן אדלר, הבלשנות העברית בימי הביניים : טקסטים ומחקרים, ירושלים: מאגנס, 2016, עמ' 200-197
  6. ^ דוד בן מנחם, "Hibbur Haqqonîm" by R. Shimshon Hannaqdan, Hebrew Annual Review 11, 1987, עמ' 14
  7. ^ אברהם גייגר, קבוצת מאמרים מאת א' גייגר, אגרת יא, כרם חמד ט, עמ' 61
  8. ^ אלדר (2016), עמ' 226. חלוקה זו איננה מופיעה בכתבי היד, ראו: יונתן האורד, Jonatan Howard, שיטת המבטלים - The System of Exceptions: לדרכי ארגון תורת הלשון באשכנז, Tarbiẕ / תרביץ פז, 2020, עמ' 297–336
  9. ^ אלדר (1979), עמ' 107–110, וראה להלן בפרק קישורים חיצוניים
  10. ^ D. Ben-Menachem, Hibbur ha-Qonim (ha-shimshoni) by R. Shimshon ha-naqdan, Diss., University of California 1987
  11. ^ אילן אדלר, הבלשנות העברית בימי הביניים : טקסטים ומחקרים, ירושלים: מאגנס, 2016, עמ' 236-222
  12. ^ ג. מרגליות, Catalogue of the Hebrew and Samaritan Manuscripts in the British Museum, British Museum Department of Oriental Printed Books and Manuscripts, 1915, עמ' 294
  13. ^ יצחק אייזיק בן יעקב, אוצר הספרים, עמ' 527-526, סימן 311, באתר היברובוקס
  14. ^ אילן אדלר, הבלשנות העברית בימי הביניים : טקסטים ומחקרים, ירושלים: מאגנס, 2016, עמ' 223

Read other articles:

Explorer 17

Explorer 17 (juga dikenal sebagai Atmosphere Explorer-A (AE-A) dan S6) adalah satelit Amerika Serikat, diluncurkan di Cape Canaveral dari LC-17B pada booster Delta-B, pada tanggal 3 April 1963, untuk mempelajari upper atmosphere bumi. Itu adalah satelit pertama dari lima Atmosphere Explorers. Referensi NASA's Explorer Missions Diarsipkan 2022-11-07 di Wayback Machine. Gunter's Space Page - information on Explorer 17 Diarsipkan 2022-12-09 di Wayback Machine. Space History Notes Diarsipkan 202...

 

Taman Wisata Alam Gunung Meja Manokwari

artikel ini tidak memiliki pranala ke artikel lain. Tidak ada alasan yang diberikan. Bantu kami untuk mengembangkannya dengan memberikan pranala ke artikel lain secukupnya. (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Februari 2023. Taman Wisa...

 

Science and technology in Uzbekistan

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Science and technology in Uzbekistan – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 201...

Chris Dodd

American lawyer and politician (born 1944) Senator Dodd redirects here. For other uses, see Senator Dodd (disambiguation). Chris DoddCEO of the Motion Picture AssociationIn officeMarch 17, 2011 – September 5, 2017Preceded byDan GlickmanSucceeded byCharles RivkinUnited States Senatorfrom ConnecticutIn officeJanuary 3, 1981 – January 3, 2011Preceded byAbraham RibicoffSucceeded byRichard BlumenthalChair of the Senate Banking CommitteeIn officeJanuary 3, 2007 – Ja...

 

Bosnien

Cet article concerne la langue bosnienne dite aussi langue bosniaque. Pour les articles homonymes, voir Bosnien (homonymie). Pour l'ethnonyme Bosniaque, voir Bosniaques. Pour les articles homonymes, voir Bosniaque. Bosnienbosanski Pays Bosnie-Herzégovine, Serbie, Kosovo, Croatie, Monténégro, Macédoine du Nord, Slovénie, Turquie Nombre de locuteurs 2,2 millions[1] Typologie SVO + ordre libre, flexionnelle, accusative, accentuelle, à accent de hauteur Écriture latin, arebica, cyrill...

 

Leher angsa (pelayaran)

Gooseneck berputar di tiang jigger kapal pelatihan layar Nippon Maru di pelabuhan Yokohama Leher angsa adalah sambungan kili-kili pada perahu layar yang digunakan untuk memasang pekaki ke tiang . Pekaki dapat berputar ke segala arah, dari sisi ke sisi atau ke atas dan ke bawah, dengan memutar pada leher angsa. [1] Leher-angsa dapat berupa putaran dua sumbu seperti pada gambar. Leher angsa pada sistem tali yang lebih tua dapat dibentuk oleh lingkaran yang dipasang pada ujung pekaki yan...

Erwin Triwanto

Artikel biografi ini ditulis menyerupai resume atau daftar riwayat hidup (Curriculum Vitae). Tolong bantu perbaiki agar netral dan ensiklopedis. Erwin Triwanto Kepala Kepolisian Daerah Kalimantan BaratMasa jabatan18 April 2017 – 16 November 2017PendahuluIrjen. Pol. MusyafakPenggantiBrigjen. Pol. Didi HaryonoKepala Kepolisian Daerah Kalimantan SelatanMasa jabatan14 April 2016 – 18 April 2017PendahuluBrigjen. Pol. Agung Budi MaryotoPenggantiBrigjen. Pol. Rachmat MulyanaKep...

 

Gempa bumi dan tsunami Jawa 2006

Gempa bumi dan tsunami Jawa 2006Pantai Pangandaran wilayah yang paling terdampak tsunami 2006JakartaPangandaranPameungpeukWaktu UTC2006-07-17 08:19:26ISC10699442USGS-ANSSComCatTanggal setempat17 Juli 2006 (2006-07-17)Waktu setempat15:19:26 WIBKekuatan7.7 Mw[1]Kedalaman16 km (9,9 mi)SesarSunda MegathrustJenisThurstWilayah bencanaIndonesia Jawa Barat Jawa Tengah Daerah Istimewa YogyakartaIntensitas maks.V (Sedang)TsunamiYa, setinggi 8–10 m (26–33&#...

 

哈萨克斯坦总统

此条目序言章节没有充分总结全文内容要点。 (2019年3月21日)请考虑扩充序言，清晰概述条目所有重點。请在条目的讨论页讨论此问题。 哈萨克斯坦總統哈薩克總統旗現任Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев卡瑟姆若马尔特·托卡耶夫自2019年3月20日在任任期7年首任努尔苏丹·纳扎尔巴耶夫设立1990年4月24日（哈薩克蘇維埃社會主義共和國總統） 哈萨克斯坦 哈萨克斯坦政府...

قرار الجمعية العامة للأمم المتحدة 36/3

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يناير 2017) قرار الجمعية العامة للأمم المتحدة التاريخ 25 سبتمبر 1981 الرمز A/RES/36/3  ([{{{document}}} الوثيقة]) الموضوع قبول بليز في الأمم المتحدة ملخص التصويت 144 مصوت لصالح1 مصوت ض�...

 

Aachen

AachenPanoraman kota Aachen terlihat Katedral Aachen BenderaLambang kebesaranLetak NegaraJermanNegara bagianNordrhein-WestfalenWilayahKolnKreisAachen Pemerintahan • Lord MayorSibylle Keupen (Independen) • Governing partiesGrüne / SPDLuas • Total160,83 km2 (6,210 sq mi)Ketinggian266 m (873 ft)Populasi (2008-06-30) • Total257.935 • Kepadatan16/km2 (42/sq mi)Zona waktuWET/WMPET (UTC+1/+2)Kode pos52062...

 

Benzylamine

Benzylamine Names Preferred IUPAC name Phenylmethanamine Other names α-AminotolueneBenzyl aminePhenylmethylamine Identifiers CAS Number 100-46-9 Y 3D model (JSmol) Interactive image Beilstein Reference 741984 ChEBI CHEBI:40538 Y ChEMBL ChEMBL522 Y ChemSpider 7223 Y DrugBank DB02464 Y ECHA InfoCard 100.002.595 EC Number 202-854-1 Gmelin Reference 49783 KEGG C15562 Y PubChem CID 7504 RTECS number DP1488500 UNII A1O31ROR09 Y UN number 2735 CompTox Dashboard (...

Cannon House Office Building

Congressional office building in Washington, D.C. Not to be confused with Burton Cannon House or George M. Cannon House. Cannon House Office BuildingThe Cannon House Office Building viewed from near Independence Avenue and New Jersey Avenue SE (2007)Location within Washington, D.C.Former namesHouse Office BuildingGeneral informationStatusCompletedArchitectural styleBeaux-ArtsLocationUnited States Capitol ComplexTown or cityWashington, D.C.CountryUnited StatesCoordinates38°53′13″N 77°00�...

 

Sofia Open 2023

Sofia Open 2023Sport Tennis Data6 – 11 novembre Edizione8ª CategoriaATP Tour 250 SuperficieCemento indoor Montepremi562 815 € LocalitàSofia, Bulgaria ImpiantoArena Armeec CampioniSingolare Adrian Mannarino Doppio Gonzalo Escobar / Oleksandr Nedovjesov 2022 Il Sofia Open 2023 è stato un torneo di tennis professionistico che si è giocato su campi di cemento indoor. È stata la 8ª edizione del torneo facente parte della categoria ATP Tour 250 nell'ambito dell'ATP Tour 2023. Si...

 

قائمة منتجات طبية ذات فعالية غير مثبتة لفيروس كورونا

هناك العديد من المنتجات الطبية المزيفة وغير المؤكدة التي تدعي تشخيص، أو منع، أوعلاج فيروس كورونا الذي يُسبب عداوَى في الجهاز التنفسي في الأشخاص. الأدوية المزيفة هي أدوية غير مصرح بها، يتم بيعها بذريعة تقديم علاج لـفيروس كورونا. قد تحتوي على مكونات خاطئة أو المكون الصحيح ب...

1919 Cincinnati Reds season

Major League Baseball season Major League Baseball team season 1919 Cincinnati RedsWorld Series Champions National League ChampionsLeagueNational LeagueBallparkRedland FieldCityCincinnati, OhioOwnersGarry HerrmannManagersPat Moran ← 1918 Seasons 1920 → The 1919 Cincinnati Reds season was a season in American baseball. The Reds won the National League pennant, then went on to win the 1919 World Series. The team's accomplishments were overshadowed by the subsequent Bl...

 

Battaglia di Ioppe

Battaglia di Ioppeparte della prima guerra giudaicaL'antica Giudea nel I secolo. In alto a sinistra la città di Ioppe, luogo della battagliaDatagiugno del 67 LuogoGiaffa in Giudea EsitoVittoria romana SchieramentiImpero romanoGiudei ComandantiVespasiano[1]? Effettivicavalieri e fanti[1]oltre 4.200[2] Perdite?4.200[2] Voci di battaglie presenti su Wikipedia Manuale V · D · MPrima guerra giudaicaAscalona (66),Gabara, Iotapata, Iafa, Monte G...

 

マンサ・ムーサ

この記事の正確性に疑問が呈されています。問題箇所に信頼できる情報源を示して、記事の改善にご協力ください。議論はノートを参照してください。（2016年3月）疑問点：既に問題点が指摘されて久しい、古すぎる研究に基づいて記事が書かれている。 マンサ・ムーサMansa Musa マリ帝国の王（マンサ） カタロニア地図（カタルーニャ語版）に記載された、金塊を手に�...

Sven Unterwaldt

Sven Unterwaldt (2. von links) Sven Unterwaldt (links) mit Otto Waalkes Sven Unterwaldt (* 21. April 1965 in Lübeck) ist ein deutscher Filmregisseur und Drehbuchautor. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Arbeiten fürs Fernsehen 3 Kinoproduktionen 4 Auszeichnungen 5 Weblinks 6 Einzelnachweise Leben Der in Timmendorfer Strand aufgewachsene Unterwaldt begann bereits im Alter von 14 Jahren erste Amateurfilme zu drehen. Hierzu gehören der an der Waldkirche von Timmendorfer Strand 1979 entstandene Film...

 

Royal Victoria Eye and Ear Hospital

For other hospitals with the same name (see list), see Victoria Hospital. Not to be confused with Royal Victorian Eye and Ear Hospital. Hospital in Dublin, IrelandRoyal Victoria Eye and Ear HospitalHealth Service ExecutiveRoyal Victoria Eye and Ear Hospital, Adelaide Road, Dublin D02Shown in DublinGeographyLocationAdelaide Road, Dublin, IrelandCoordinates53°19′58″N 6°15′22″W / 53.332762°N 6.256049°W / 53.332762; -6.256049OrganisationCare systemHSEFundingPub...