She caayr as aarheynn chonastagh jeh chooid y Roosh ee Caayr Pheddyr (Rooshish: Санкт-Петербург, Sankt-Peterburg, goll er fockley magh myr: [sankt pʲɪtʲɪrˈburk]). Ta'n balley ny lhie ec inver Awin Neva er Lhoob Finnlynn er y Vooir Valtagh. V'ad Petrograd (Петроград, 1914–1924) as Leningrad (Ленинград, 1924–1991) ny h-enmyn elley va currit er y chaayr. Ta'n far-ennym Piter (Питер) currit urree dy mennick.
Va'n chaayr bunnit ec TsarPeddyr I ny Roosh er 27 Boaldyn, 1703, as v'ee ny preeu-valley er Impiraght ny Roosh er feie ny smoo na daa chied dy vleeantyn (1713–1728, 1732–1918). Haink jerrey lesh y staydys preeu-valjagh ec Caayr Pheddyr 'sy vlein 1918 lurg Irree Magh ny Roosh.[1] T'ee ny nah chaayr smoo 'sy Roosh lurg Moscow lesh 4.8 millioonyn dy chummaltee, as ny chiarroo caayr smoo 'syn Oarpey lurg Istanbul, Lunnin as Moscow. Ta Caayr Pheddyr ny h-ynnyd cultooragh Oarpagh scanshoil, myrane lesh purt scanshoil er y Vooir Valtagh.
Dy mennick, ta Caayr Pheddyr enmyssit myr y chaayr smoo Eearagh mastey caayryn ny Roosh.[2] Mastey caayryn y theihll lesh ny smoo na un villioon dy chummaltee, ta Caayr Pheddyr coontit myr y chaayr smoo twoaieagh. Ta Çheshvean Shendeeagh Chaayr Pheddyr as Possanyn dy Lhiaghtyn Cooinaghtyn Mooinjeragh nyn Ynnyd Eiraght y Theihll jeh cooid UNESCO. Ta Thie Tashtee ny Bwaagaght, y thie tashtee ellyn smoo er y theihll, soit 'sy chaayr,[3] Ta'n chaayr enmyssit y "Preeu-valley Twoaieagh" ny keayrtyn er son e staydys myr ynnyd cultooragh as politickagh ny Roosh er feie 200 bleeaney. Ta sleih elley harrish ny bleeantyn enmyssey yn chaayr myr "Veneesh y Twoaie" as myr "Palmyra y Twoaie". Ta shiartanse dy chonsyllaghtyn joarree, cochorpyn eddyr-ashoonagh, bancyn as reagheydyssyn dellal elley ry-gheddyn ayns Caayr Pheddyr.
Rere y slattys conastagh va doltit 'sy vlein 2004, ta fir hoshee er aarheynnyn conastagh, goaill stiagh kiannoort Chaayr Pheddyr, enmyssit ec Eaghtyrane ny Roosh as doltit liorish quaiylyn ynnydagh. My t'ad jiooldey yn enmysaght ta'n whaiyl currit ass bree. Va'n kiannoort roie, Valentina Matviyenko, doltit fo conaantyn y chorys noa ayns Mee ny Nollick 2006. Cha nel ben-chiannoort elley er feie ny Roosh.
Ga dy vel Caayr Pheddyr as Queiggey Leningrad coontit myr daa aarheynn chonastagh, t'ad rheynn shiartanse dy rheynnyn dy yantyssyn as dy vingyn conastagh lheid as y Cooyrt Eddyr-Chiartaghey, ny poleenyn, yn FSB, y çhirveish phostagh, reirey jeeaney druggaghyn, y çhirveish phryssoonagh, a.r.e.