PROFILPELAJAR.COM

Poboado de Cala Morell
Tipo	xacemento arqueolóxico
Localización
División administrativa	Ciutadella de Menorca, España
	40°03′29″N 3°52′59″L / 40.058, 3.883
Características
Ben de interese cultural
Data	10 de setembro de 1966
Identificador	RI-51-0003363

O asentamento de Cala Morell é un xacemento arqueolóxico pretalaiótico menorquín que se atopa na Ciutadella de Menorca. Está situado nun promontorio costeiro de 35 metros de altura que pecha o lado nordés da baía de Cala Morell. Este promontorio está protexido por un muro de pedra seca, que se atopa na zona onde o promontorio conecta co terreo sólido. Comparte moitas características con outro sitio que se atopa a uns quilómetros de distancia: Es Castellet des Pop Mosquer.^[1]

É un dos 32 xacementos prehistóricos menorquinos que compoñen a serie da declaración da Menorca Talaiótica como Patrimonio da Humanidade pola UNESCO.^[2]

Características

Pódense ver ao redor de doce navetas vivendas por todo o xacemento, que son as vivendas da Idade de Bronce que se poden atopar en Menorca e Mallorca. Tamén existe unha estrutura circular indeterminada de 4 metros de diámetro construída con grandes laxes de pedra que se puxo na parte máis alta do promontorio. Hai dúas grandes coviñas que se cortaron a través da rocha cara á zona central do asentamento, que poderían ser utilizadas para a recollida de augas pluviais. Todas as estruturas do asentamento están pegadas por un muro de pedra seca que pecha o acceso ao promontorio desde o terreo sólido. No lado do promontorio que dá ao mar non quedan restos de estruturas defensivas, xa que as rochas son bastante altas e escarpadas, formando unha defensa natural.^[3]

Elaborouse unha planimetría por un equipo de investigación do Museo de Menorca en 1996. Actualmente un equipo de arqueólogos en colaboración co Museo Municipal de Ciutadella e o Museo de Historia de Manacor (Mallorca) están a realizar escavacións arqueolóxicas neste xacemento. Este proxecto, que se denomina "Entre Illes" encárgase de realizar investigacións arqueolóxicas en dous promontorios costeiros: Sa Ferradura (Porto Cristo, Mallorca) e Es coll de Cala Morell (Ciutadella, Menorca), seguindo os mesmos obxectivos e métodos en ambos sitios. ^[4]

Durante os últimos anos escaváronse dúas navetas habitacionais (11 e 12) e a construción circular erixida na parte máis alta do asentamento. Ambas naves están orientadas cara ao sur e son unidades domésticas que colindan co muro exterior. Dentro destas navetas hai bancos que rodean unha lareira. Existe unha base de pedra de moer e unha estrutura de barro no exterior da naveta 11 e de cara á súa fachada, sendo moi probable que ambos os dous elementos estean relacionados coa preparación dos alimentos (moenda de cereais). Naveta 12 non conta con este tipo de elementos relacionados, aínda que presenta dous pequenos tramos de muro que pechan a súa entrada.^[5]

Toda a evidencia, incluídas as estruturas, os artefactos recuperados (cerámica, ferramentas óseas como punzóns e espátulas, pedras de moer, etc.) e a enorme cantidade de ósos de animais (cabras, ovellas, porcos e, sobre todo, vacas) suxiren que a función destas navetas era a doméstica. Ademais, a total ausencia de animais mariños (peixes, moluscos, crustáceos, etc.) parece indicar que os habitantes deste lugar, a pesar de vivir á beira do mar, non consumían nin utilizaban os recursos mariños. Este feito, aínda que poida parecer sorprendente, é algo testemuñado en todos os xacementos que datan da Prehistoria da illa.^[6]

A datación por radiocarbono do sitio ofrece unha cronoloxía aproximada da súa ocupación entre 1600 e 1200 a.C.^[7]

Os investigadores que traballan no lugar sosteñen a hipótese de que o asentamento está situado nun promontorio debido ás necesidades de defensa provocadas polos conflitos sociais.

Notas

Referencias

↑ http://dialnet.unirioja.es/servlet/fichero_articulo?codigo=3421698&orden=0 Modelo:Bare URL PDF
↑ "Menorca Talaiòtica".
↑ JUAN i BENEJAM, G. i PLANTALAMOR MASSANET, L. (1996). "L'aixecament planimétric del cap costaner de Cala'n Morell (Ciutadella-Menorca)". Treballs del Museu de Menorca 15. Maó. (en catalán)
↑ http://www.cime.es/WebEditor/Pagines/file/Ambit/Gener2012/Cala_Morell.pdf. (en catalán)
↑ Anglada, M.; Ferrer, A.; Ramis, D. & Salas, M. 2013. El projecte “Entre Illes”: primers resultats als jaciments de sa Ferradura (Manacor) i Cala Morell (Ciutadella). In VII Jornades d’Estudis Locals de Manacor. 11 i 12 de maig de 2012. Manacor: Ajuntament de Manacor: 113-124. (en catalán)
↑ Anglada, M.; Ferrer, A.; Ramis, D. & Salas, M. 2013. El projecte “Entre Illes”: primers resultats als jaciments de sa Ferradura (Manacor) i Cala Morell (Ciutadella). In VII Jornades d’Estudis Locals de Manacor. 11 i 12 de maig de 2012. Manacor: Ajuntament de Manacor: 113-124. (en catalán)
↑ "Menorca Talaiòtica".

Véxase tamén

Bibliografía

Anglada, M.; Ferrer, A.; Salas, M. & Ramis, D. 2012. L’excavació arqueològica al cap costaner fortificat de cala Morell. Àmbit, 26

(URL: http://www.cime.es/WebEditor/Pagines/file/Ambit/Gener2012/Cala_Morell.pdf).

Anglada, M.; Ferrer, A.; Ramis, D. & Salas, M. 2013. Una propuesta para la difusión y puesta en valor de yacimientos arqueológicos en Baleares: el proyecto "Entre Illes". In Castillo, A. (ed.), Proceedings of the First International Conference on Best Practices in World Heritage: Archaeology. Mahon, Minorca, Balearic Islands, Spain 9-13 April 2012. Madrid: Universidad Complutense de Madrid: 723-732.
Anglada, M.; Ferrer, A.; Ramis, D. & Salas, M. 2013. El projecte “Entre Illes”: primers resultats als jaciments de sa Ferradura (Manacor) i cala Morell (Ciudadela). In VII Jornades d’Estudis Locals de Manacor. 11 i 12 de maig de 2012. Manacor: Ajuntament de Manacor: 113-124.
Anglada, M.; Ferrer, A.; Ramis, D. & Salas, M. 2013. Resultats preliminars del projecte Entre Illes - el cas dels jaciments de sa Ferradura (Manacor) i Cala Morell (Ciudadela). In Riera, M. & Cardell, J. (coord.), V Jornades d’Arqueologia de les Illes Balears (Palma, 28 a 30 de setembre, 2012). Palma: Documenta Balear: 51-58.
Anglada, M.; Ferrer, A.; Ramis, D. & Salas, M. 2015. Les llars de foc en els caps costaners de Sa Ferradura (Manacor) i Es coll de cala Morell (Ciudadela). In Andreu, C.; Ferrando, C. & Pons, O. (eds.), L’Entreteixit del Temps. Miscel·lània d’Estudis en Homenatge a Lluís Plantalamor Massanet. Palma: Conselleria de Participació, Transparència i Cultura del Govern de les Illes Balears: 59-72.
JUAN, G. & PLANTALAMOR, L. 1996. L'aixecament planimètric del cap costaner de Cala'n Morell (Ciudadela-Menorca). Treballs del Museu de Menorca 15. Maó: Govern Balear, Conselleria d'Educació, Cultura i Esports.
Plantalamor, L. (1991b): Los asentamientos costeros de la isla de Menorca. In AA.DD., Atti del II Congresso Internazionale di Studi Fenici e Punici, 9-14 Novembre 1987, Volume terzo, Roma: Consiglio Nazionale delle Ricerche: 1151-1160.