Os seus pais, o rei Afonso VIII e a raíña Lionor de Plantagenet finaron en 1214. Lionor permaneceu en Castela até a morte do seu irmán Henrique I en 1217.[3] Por consello da súa irmá a raíña Berenguela de Castela, contraeu matrimonio o 6 de febreiro de 1221 co rei aragonés Xaime Io Conquistador, no municipio soriano de Ágreda.[2]
Nesas datas, o rei Xaime I tiña tan só 14 anos de idade.[3] Recibiu do seu esposo en dote varias propiedades, incluíndo as localidades de Daroca, Épila, Uncastillo, Barbastro, e tras a celebración dos esponsais rexios dirixíronse á cidade aragonesa de Tarazona, na actual provincia de Zaragoza, onde Xaime I o Conquistador foi armado cabaleiro na catedral de Santa María de la Vega de Tarazona.[4]
O matrimonio foi anulado polo Papa Gregorio IX en 1229 a petición do seu esposo, que alegou impedimento de parentesco.[3] En 1234, nunha entrevista mantida no Mosteiro de Santa María de Huerta na fronteira entre os reinos de Castela e Aragón, entre Fernando III o Santo, sobriño da raíña Lionor, e o rei Xaime I, acordouse que a raíña Lionor, mentres non se desposase de novo, recibiría a vila e castelo de Ariza e que mantería todas as tenencias e usufruto que lle correspondían como dote que recibira no reino de Aragón. O rei aragonés tamén se comprometía a non separala do seu fillo, o infante Afonso, que se achaba xunto a ela.[3]
Despois da súa defunción, o cadáver da raíña Lionor de Castela recibiu sepultura no Mosteiro de las Huelgas de Burgos. Os seus restos mortais foron depositados nun sepulcro que na actualidade atópase colocado na Nave de Santa Catalina ou do Evanxeo, e áchase situado entre os que conteñen os restos do infante Filipe de Castela, fillo de Sancho IV de Castela e da raíña María de Molina, que se atopa colocado á súa dereita, e o que contén os restos do infante Pedro de Castela, irmán do anterior, que faleceu o 25 de xuño de 1319 no Desastre da Veiga de Granada.[6]
Durante a exploración do Mosteiro de las Huelgas levada a cabo a mediados do século XX comprobouse que os restos mortais da raíña Lionor, momificados e en bo estado de conservación, xacían no seu sepulcro de pedra calcaria con cuberta a dúas vertentes e liso, aínda que no pasado estivo policromado.[5][a]
O cadaleito no que se achaban os seus restos, cuxa momia medía 1´60 metros de estatura e achábase coas mans cruzadas sobre o peito, era de madeira e carecía de tapa, aínda que quedaban restos do seu forro exterior e dunha cruz realizada con galón de ouro craveteado, así como da indumentaria coa que foi inhumada a raíña, entre as que destacaban tres pezas de brocado árabe, son similares ás que se acharon no sepulcro do infante Felipe de Castela, fillo de Fernando III o Santo, que foi sepultado na igrexa de Santa María a Branca de Villalcázar de Sirga.[7]
Matrimonio e descendencia
Do seu matrimonio naceu soamente un fillo, Afonso de Aragón (1222-1260), o fillo primoxénito de Xaime I o Conquistador e o seu herdeiro que premorreu ao seu pai.[3]
Notas
↑A corpulenta momia consérvase ben, e a súa camisa de liño e o seu hábito de lá negra.[5]
Gómez Moreno, Manuel (1946). El Panteón de las Huelgas Reales de Burgos. Madrid: Instituto Diego Velázquez. Consejo Superior de Investigaciones Científicas. OCLC641865520.
González González, Julio (1960). El reino de Castilla en la época de Alfonso VIII. Madrid: Consello Superior de Investigaciones Científicas (CSIC). OCLC174572574.
Herrero Sanz, María Jesús (2004). Guía Santa María la Real de Huelgas. Burgos. Madrid: Reales Sitios de España. Patrimonio Nacional. ISBN84-7120-337-5.
