Santa María de Lamadarcos, tamén coñecida coma Lama de Arcos, foi unha parroquia galega de 5,25 km²^[1] que se localizaba no sur do concello de Verín, na Raia con Portugal. Eclesiasticamente pertencía á diocese de Ourense.

Estaba formada por un único lugar homónimo, que era considerado ―canda Cambedo e Souteliño― unha das tres aldeas promiscuas, por estar situado na propia fronteira, entre Galiza e Portugal, pertencendo a parte portuguesa á freguesía tamén homónima. Foi anexada a Portugal en 1868 coa entrada en vigor do Tratado de Lisboa de 1864 e absorbida pola freguesía homónima portuguesa.

Lamadarcos era a única parroquia constituída en Galiza a partir dunha das aldeas promiscuas. En Portugal, ademais da outra Lamadarcos, formaba freguesía de seu Souteliño da Raia, mentres Cambedo só era un lugar ós dous lados da fronteira.

Lamadarcos na Carta Xeométrica de Galiza de Fontán (1834 e 1845).

A parroquia de Lamadarcos, co seu lugar do mesmo nome, era unha poboación dividida en dúas partes pola fronteira galego-portuguesa. Mais non só era dividido o lugar en si, senón que a liña fronteiriza atravesaba as propias casas, pertencendo cada parte a un país. Ademais, as dúas partes adoitaban ter cadansúa porta. Isto podía favorecer o contrabando e a burla das autoridades.^[3][4] A primeira referencia coñecida desta situación áchase nun documento de 1526, aínda que se ignora a súa orixe.^[5]

En 1864, España e Portugal, após anos de negociacións, asinaron o Tratado de Límites de Lisboa, polo cal Lamadarcos, xuntamente con Cambedo e Souteliño, sería anexado a Portugal. En troques das denominadas aldeas promiscuas, o Couto Mixto, un microestado independente entre Galiza e Portugal,^[6] sería incorporado a España, e polo tanto, a Galiza. Este tratado xustificado para dificultar o contrabando tiña como albo a «anomalía» do Couto Mixto, un territorio soberano desligado da autoridade de ámbolos estados e cuxa desaparición era de interese común para eles.^[4] Ademais, as desprezábeis hectáreas de boa calidade atribuídas ó lugar de Lamadarcos (7 de 805), tamén a Cambedo e Souteliño, puido ser unha maneira de xustificar en España a perda das aldeas promiscuas.^[7]

Deste xeito, o 28 de xuño de 1868 realizouse en Lamadarcos o acto oficial de entrega a Portugal. Igualmente se fixo en Cambedo e, xa o día anterior, en Souteliño. Algunhas autoridades aínda se mantiveron algún tempo, polo que tras dunha queixa do goberno portugués, o 9 de abril do ano seguinte, o Gobernador de Ourense tivo que ordenar ás «autoridades españolas» que ficaban alí que abandonasen os lugares.^[8]

Por outra banda, a parroquia eclesiástica pertencía á Dignidade de Baroncelle da diocese de Ourense.^[9] A mudanza dos límites administrativos en 1868 non modificou os eclesiásticos, polo que seguiu a pertencer ó bispado ourensán até 1882. Ese ano, co obxectivo de facer coincidir os límites civís cos relixiosos, executouse unha bula do ano anterior pola cal foi incorporada á arquidiocese de Braga.^[10] En 1922, Lamadarcos pasou a formar parte da nova diocese de Vila Real, igual cás demais freguesías do distrito homónimo.^[11]

No reconto de 1571, levado a cabo para o repartimento pola Coroa de Castela dos mouriscos expulsados de Granada, consta que tiña 26 veciños.^[12] No Censo dos Bispos de 1587, a parroquia figura con 30 veciños,^[13] mentres no Censo do Sal de 1631 aparece con 8.^[14]

• Hernández Figueiredo, José Ramón (2005). "Tentativa por conformar las divisiones, eclesiástica y pública, de los reinos de España y Portugal. El caso de las parroquias de San Pedro de Tourém y Santa María de Lama de Arcos". Memoria Ecclesiae (en castelán) (Oviedo: Asociación de Archiveros de la Iglesia en España) (27): 449–462. 
• —————— (2014). "Apuntes sobre la geografía eclesiástica de Ourense: Tourém, Lama de Arcos, «Couto Mixto» y «Pueblos promiscuos»". Cuadernos de Estudios Gallegos, LXI (en castelán) (127). ISSN 0210-847X. doi:10.3989/ceg.2014.127.07. 

• Lugares de Verín