As eleccións xerais de Suráfrica de 1999 tiveron lugar o 2 de xuño de dito ano para escoller os 400 membros da Asemblea Nacional e renovar as lexislaturas provinciais, que á súa vez elixirían os 90 membros do Consello Nacional das Provincias, configurando así a lexislatura do Parlamento de Suráfrica para o período 1999-2004. Foron as segundas eleccións xerais desde a fin do apartheid en 1994, así como as primeiras desde a sanción da nova constitución en 1996. Tras o anuncio do presidente Nelson Mandela en xullo de 1996 de non presentarse á reelección, o seu partido, o Congreso Nacional Africano (ANC), designou o vicepresidente saínte Thabo Mbeki como o seu candidato presidencial. O número de rexistrados para votar foi moi inferior ao de 1994, aínda que en sentido porcentual a participación foi maior. De 22.709.152 inscritos para participar na primeira elección, pasaron a 18.172.751 rexistrados para facelo cinco anos despois.
Ante unha oposición dividida e a alta popularidade do goberno de Mandela, o resultado foi unha esmagadora vitoria para o ANC, que logrou o 66.35% dos votos e unha maioría de 266 dos 400 escanos, a tan só unha banca de obter a maioría dos dous terzos requirida para modificar a constitución sen ter que negociar con outros partidos. En segundo lugar, o até entón minoritario Partido Democrático (DP), presidido e liderado por Tony Leon, creceu até o 9.56% dos votos e 38 escanos, converténdose na principal forza da oposición e arrebatando ao Partido Nacional (NP), gobernante durante o apartheid e daquelas opositor principal, o seu papel como forza política máis representativa da minoría branca e de cor. O terceiro lugar obtívoo o Partido da Liberdade Inkatha (IFP) co 8.58%, un lixeiro descenso con respecto á anterior elección, pero de todas formas sendo o único partido á parte do ANC en ser a forza máis votada nalgunha das nove provincias, retendo por pouco o seu bastión en KwaZulu-Natal. Pola súa parte, o Partido Nacional intentara reformarse e cortar os seus lazos co período do apartheid baixo o liderado de Marthinus van Schalkwyk renomeándose como Novo Partido Nacional, pero en lugar diso obtivo un desastroso resultado ao ser o cuarto cun 6.87% e 28 escanos, menos da metade que na anterior elección. O Movemento Democrático Unido (UDM), fundado recentemente por Bantu Holomisa, un disidente do ANC, logrou o 3.42% e 14 escanos na súa primeira elección, quedando de quinto.
Con respecto ao plano provincial, o ANC impúxose en oito das nove provincias, coa soa excepción de KwaZulu-Natal, onde o IFP triunfou sen maioría. En Cabo Occidental o ANC impúxose estreitamente ante o NNP e este conservou o goberno por un período máis mediante unha coalición. O Consello Nacional das Provincias tivo unha maioría de dous terzos do ANC, con 63 escanos, contra 10 do NNP, 8 do DP, 4 do IFP, 3 do UDM, un do Partido Demócrata Cristián Africano (ACDP) e un do Partido Demócrata Cristián Unido (UCDP), recentemente fundado e segunda forza na provincia do Noroeste. Pese á contundente hexemonía do ANC, o Parlamento electo foi notablemente máis multipartidista que o anterior, con trece partidos obtendo representación parlamentaria na Asemblea Nacional con respecto aos sete que o lograron en 1994.
Asemblea Nacional
Ademais de desempeñar a función lexislativa, a Asemblea Nacional é a encargada de elixir o Presidente de Suráfrica. O carismático presidente Nelson Mandela anunciara xa o 7 de xullo de 1996 que non se ía presentar á reelección e que ía delegar no vicepresidente Thabo Mbeki a dirección do Goberno e do seu partido, o Congreso Nacional Africano (CNA). O 18 de decembro de 1997, durante a celebración da 50ª Conferencia Nacional do partido que se celebraba en Mafeking, a presidencia executiva do ANC foi transferida a Mbeki e proclamouse a súa candidatura presidencial. A partir dese momento, o vicepresidente levou o peso do goberno e Mandela foise convertendo nun presidente representativo.[1]
Congreso Nacional Africano
O CNA obtivo máis do 66% dos votos, co que mellorou os seus xa bos resultados de 1994. Isto traduciuse en 266 asentos na cámara, un menos da maioría dos dous terzos necesaria para reformar a Constitución,[1] un obxectivo que segundo algúns medios de comunicación se marcara o propio ANC.[2] O incremento do apoio ao CNA foi interpretado por algúns analistas como expresión de agradecemento a Mandela polo seu labor en pro do recoñecemento das liberdades da maioría.[1]
Novo Partido Nacional
A pesar de ter cambiado o seu tradicional nome de Partido Nacional polo de «Novo Partido Nacional» (NPN), o até entón principal partido da oposición sufriu unha dura derrota. O partido que gobernara a Suráfrica do apartheid durante décadas abandonara o 30 de xuño de 1996 o Goberno de Unión Nacional que fora creado tras as eleccións de 1994 segundo o acordado na Constitución provisional. Desa forma, deixara claro que interpretaba que a transición finalizara con éxito. A pesar do seu paso á oposición, o NPN baixou desde o 20,39% dos votos e 82 escanos de 1994 até o 6,87% e 28 asentos.[1]
Partido Democrático
O posto de principal partido da oposición foi ocupado polo Partido Democrático (PD) liderado agora por Tony Leon. O herdeiro da tradición liberal da minoría branca que se opuxera ao apartheid desde dentro do sistema avanzou desde o 1,73% e 7 escanos obtidos en 1994 até o 9,56% e 38 parlamentarios.[1]
Inkatha
A diferenza do NPN, o Partido da Liberdade Inkatha de Mangosutu Buthelezi, con apoio principalmente entre a minoría zulú, permanecera no Goberno até o momento da celebración das eleccións. Iso non impediu que retrocedera sensiblemente. Do 10,54% e 43 parlamentarios de 1994 pasou ao 8,58% e 34 postos na Asemblea.[1]
Outros
As eleccións tamén ratificaron o declive das opcións máis extremistas. A Fronte da Liberdade que representaba un importante sector da minoría africáner descendeu desde o 2,17% dos votos e nove asentos a un insignificante 0,80% e tres prazas. Igualmente, o Congreso Panafricano —defensor dunha Suráfrica controlada pola maioría negra— baixou do 1,25% e cinco asentos a un máis irrelevante aínda 0,71% e dous escanos. Só o sistema electoral estritamente proporcional evitou a súa saída do parlamento.[1]
Resultados
Asemblea Nacional
A composición do parlamento segundo a antiga clasificación racial experimentou un lixeiro cambio tendente á normalización con respecto á asemblea anterior. Así, os parlamentarios considerados «negros» aumentaron desde o anterior 52% até o 58% (unha porcentaxe máis próxima á xeral da poboación); os «brancos» diminuíron do 32 ao 26%; os «mulatos» aumentaron do 7 ao 10% e os «indios», do 3 ao 5 %. A porcentaxe de mulleres aumentou do 27 ao 30%, o que tamén supón unha aproximación á proporción existente na sociedade.[3]
Thabo Mbeki foi elixido presidente tras as eleccións.
O 14 de xuño, a Asemblea elixiu presidente a Thabo Mbeki e vicepresidente a Jacob Zuma, quen se consolidou así como número dous do ANC e do Estado. Dous días máis tarde celebrouse a cerimonia de toma de posesión, á que asistiron representantes de oitenta estados e organizacións internacionais. Mbeki mantivo a coalición con Inkatha e mantivo a Trevor Manuel como ministro de Finanzas, a Alec Erwin como ministro de Industria e Comercio e a Buthelezi na carteira de Interior. Novas incorporacións ao executivo foron as de Nkosazana Dlamini-Zuma en Asuntos Exteriores substituíndo a Alfred Nzo, e Terror Lekota en Defensa substituíndo a Joe Modise. Govan Mbeki, o pai do novo mandatario, foi elixido presidente do Senado.[13]
No seu discurso, Mbeki afirmou que Suráfrica necesitaba a reconciliación, unha cuestión que ocasionara polémica uns meses antes cando o entón vicepresidente criticou duramente os resultados da Comisión para a verdade e a reconciliación por ter censurado as violacións de dereitos humanos cometidas polo ANC durante a época do apartheid, postura da que discrepou abertamente o presidente Mandela. Tamén prometeu gobernar «sen arrogancia e con responsabilidade», e sinalou como principais problemas do país o desemprego —que alcanzaba un 35%—, o subdesenvolvemento no que vivía gran parte da poboación negra, a crecente criminalidade —con 25.000 asasinatos e 50.000 violacións ao ano— e as enfermidades endémicas como a tuberculose, o cólera e a crecente sida.[13]
.jpg){kind=small}
