Blanca Catalán de Ocón y Gayolá, nada en Calatayud en 1860 e finada en Vitoria-Gasteiz en 1904, está considerada a primeira botánica española.
Traxectoria
Catalán de Ocón naceu en 1860 na localidade zaragozana de Calatayud, pero dende pequena viviu coa súa familia en Monreal del Campo, Provincia de Teruel. A súa nai, Loreto de Gayolá, educada en Suíza, animou ás súas fillas a desenvolver os seus intereses pola botánica e a entomoloxía e inculcoulles o amor pola natureza, que gozaban especialmente na casa de "La Campana" en Valdecabriel, na Serra de Albarracín, onde pasaban longos períodos de tempo. [1] Como a súa irmá Clotilde, tamén cultivou a poesía.
Blanca fixo un pequeno herbario con plantas da zona de Albarracín, algunhas das cales eran especies descoñecidas. O cóengo e botánico de Albarracín Bernardo Zapater púxoa en contacto co botánico alemán Heinrich Moritz Willkomm, que preparaba o seu gran Prodromus Florae Hispanicae . [1] Willkomm inscribiu o nome de Blanca xunto cos principais coleccionistas de plantas no seu traballo sobre a flora española.[2]
Tamén foi recoñecida polo botánico aragonés Francisco Loscos Bernal, o que converteu a Catalán de Ocón na primeira botánica española en inscribir o seu nome na nomenclatura científica universal. Loscos tamén se faría eco daqueles mesmos anos dos traballos da naturalista no seu Tratado das Plantas de Aragón.[3] Tamén estivo relacionado co botánico valenciano Carlos Pau, quen dedicou o nome da especie Linaria blanca (rebautizada como Linaria repens ) [4] a Blanca Catalán e describiu algunhas das especies que ela lle enviara, como Serratula albarracinensis (rebautizada como Klasea nudicaulis ).[5] En virtude destas actividades, pouco habituais para unha muller do seu tempo, Willkomm, nunha carta a Zapater en 1879, considerábaa "a primeira botánica de España". [1][6]
Consérvanse dous dos seus herbarios: Recuerdos de la Sierra de Albarracín. Herbario de botánica de plantas raras de Valdecabriel e Souvenir des Aigues-Bonnes. Herbier de Botanique des plantes rares de la Vallée d’Ossau.[7]
En 2019, a escritora Claudia Casanova publicou a obra de ficción Historia de una flor, baseada na vida de Blanca Catalán de Ocón.[8][9]