Rítheaghlach Gaelach is ea Uí Eidirsceoil , ceannairí na nDáirine ad Corca Laidhe go dtí an 16ú haois. Ríthe Mumhan ba ea sa suggest go dtí teacht chun cinn na nEoghanacht sa 7ú haois. Ag tús na 13ú haoise, bhí trí ghéag den chlann ann: Uí Eidirsceoil Mhóir, Uí Eidirsceoil Óig agus Uí Eidirsceoil Bhéarra. Tá an sloinne Ó hEidirsceoil le fáil go fairsing i gContaetha Corcaí agus Ciarraí.
Sanas
Is é Eidirsceol, a mhair sa 10ú haois é sinsear na clainne. Ciallaíonn an t-ainm idir-scéal, .i. "idirghabhálaí" nó "toscaire".
Stair
De shliocht na nÉarann, Corca Laidhe go háirithe, is ea Uí Eidirsceoil. Faoin deichiú haois agus an sloinne á úsáid acu, bhí an tuath Corca Laidhe i n-iardheisceart Chorcaí[1] ina n-áit dúchais, díbeartha ann ag na hEoghanachta agus na Cambra-Normannach. Bhí lárionad acu ag Dún na Séad. Ón 12ú haois ar aghaidh, bhí clann Uí Eidirsceoil ina rítheaghlach Chorca Laidhe.
D'éirigh an chlann ina mairnéalaigh agus iascairí den scoth.
Cé gur chaill an chlann a cuid críoch agus caisleán sa 17ú haois tar éis na curaidh in éadan Eilíse I Shasana, tá an-chuid Uí Eidirsceoil ina gcónaí fís in iarthar Chorcaí.
I measc ainmneacha nasctha leis an gclann, tá Fionn agus Con/Mac Con.
Luanna annál
Annála Uladh, AU 944.2: Coirpri m. Mael Phatraic, ri H. Liathan, Finn m. Mutain, ri Corco Laighdhi, do marbad do Feraibh Maighi Feine.
Annála Inis Faithlinn, AI 1103.2: Conchobor h-Ua Etarsceóil, rí Corco Laigde, mortuus est i r-Rus Ailithir.
AI 1103.7:
Macc Ui Etersceoil, rí Corcu Luigde, co lucht and, .i. .xx.u., do techt for farrge, (&) gan fess a nula na i n-aigh(e)dha na h-neis.
Cuireadh mac Uí Etersceóil, rí Chorca Laidhe, ar farraige le cúigear is fiche, {gan fios a dtriall ná a gcinniúint théis sin}.
AI 1126.2: Ciarmac Ua Etersceoil mortuus est.
AI 1178.3: Murchertach mc. mec Domnaill U Charthaig do marbad a f-fill la Ua n-Etersceól...
AI 1179.2: Mc. Find U Etersceoil occissus est.
AI 1196.4: Mathi imda du Desmumain du h-éc issin bliadainsa, .i. Mc. Con U Etersceoil, & ...
AI 1229.2: Donncadh O h-Edirsceoil, ri Corca Laigi, d'éag.
AI 1234.2: ... thuit in Gascunach O h-Edirsceoil & Muirceartach a derbratair.
Lankford, E. 'O Driscolls Past and Present' Cape Clear Museum (2005) ISBN0-9534898-4-1
Ó Corráin, Donnchadh, "Corcu Loígde: Land and Families", in Cork: History and Society. Interdisciplinary Essays on the History of an Irish County, edited by Patrick O'Flanagan and Cornelius G. Buttimer. Dublin: Geography Publications. 1993.
O'Donovan, John (ed.), "The Genealogy of Corca Laidhe", in Miscellany of the Celtic Society. Dublin. 1849.