Sámaigh

Bosca Sonraí Grúpa DaonnaSámaigh
Cineálgrúpa eitneach agus pobal bundúchasach
Teangateangacha Sámacha
CreideamhLaestadianism (en) Aistrigh, Ceartchreidmheach an Oirthir agus seamanachas
Léarscáil dáileacháin
lang=

Is daoine a labhraíonn na teangacha Sámacha iad na Sámaigh (Béarla: Sami), atá ina gcónaí i Sápmi, a chuimsíonn ceantair móra den Iorua, an tSualainn, an Fhionlainn agus Cúige Mhurmansk sa Rúis ( iarthuaisceart na Rúise).[1][2]

Tá timpeall 70,000 Sámach ann sa lá atá inniu ann agus tuairim is 10 dteanga Shámacha acu.[3]

Sami baile dúchais
Teaghlach Sámi san Iorua timpeall 1900

Modha maireachtála thraidisiúnta

I mí Dheireadh Fómhair 2021, chinn Cúirt Uachtarach na hIorua gur sárú ar chearta na Sámach é ollfheirm ghaoithe agus tógáil na dtuirbíní. Ach thosaigh feirm ollmhór ag feidhmiú ó shin in ainneoin an rialaithe.[4]

Dar leis an phobal áitiúil Sámach go bhfuil méid na feirme ag cur isteach ar na tréadaithe réinfhia sa dúiche agus nár cheart go mbeadh an t-aistriú chuig fuinneamh glas ina bhagairt ar chearta na bpobal bundúchasach, san Iorua nó áit ar bith ar domhan.[4]

Tagairtí

  1. ↑ Mairéad Ní Nuadháin (27 Eanáir 2023). "Cuairt ar an bpobal Sámi i dtuaisceart na hIorua, pobal i mbaol" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-01-28.
  2. ↑ "Sléacht réinfhianna: léargas ar chruachás na Sámach" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2021-12-10.
  3. ↑ forasnagaeilge.ie. "Ilchríocha an Domhain". Dáta rochtana: 2023.
  4. ↑ 4.0 4.1 NÓS (2023-10-11). "Léirsiú ar son chearta na Sámach ag Parlaimint na hIorua" (ga-IE). NÓS. Dáta rochtana: 2023-10-12.