Aicmiú eolaíoch

Ocht gcéim na haicmiúcháin bhitheolaíochta.
Ocht gcéim na haicmiúcháin bhitheolaíochta.

Is éard is aicmiú bitheolaíoch, nó aicmiú eolaíoch sa bhitheolaíocht ann, ná modh eolaíoch chun orgánaigh a rangú i ngrúpaí, mar shampla géineas nó speiceas, de réir na gcosúlachtaí struchtúrtha agus feidhme a bhíonn eatarthu. Tugtar “tacsóin” (uatha: tacsón) ar ghrúpaí mar seo agus an tacsanomaíocht a thugtar ar an chineál bitheolaíochta a phléann le haicmiú ar orgánaigh sa nádúr.

Sa lá atá inniu ann, tá aicmiú na n-orgánach fréamhaithe in obair an luibheolaí Sulannach Carolus Linnaeus, a rangaigh speicis de réir comhthréithe fisiciúla. Tá athbhreithniú déanta ó shin, ar na grúpálacha seo chun a gcomhsheasmhacht a fheabhsú, ionas go mbeadh siad i gcomhréir le prionsabal Darwin, sé sin le rá 'gur shíolraigh na speicis go léir ó shinsearacha coiteann éigin'. Le teacht isteach an mhodha chladistice, ag deireadh an 20ú haois, thosaigh an tacsanomaíocht fhíliginiteach ag éirí coitianta i roinnt réimsí de chuid na bitheolaíochta, ina ngrúpáiltear orgánaigh de réir a n-gaolmhaireacht amháin, bunaithe ar thátal éabhlóideach, gan aird a thabhairt ar chosúlacht mhoirfeolaíochta. Thiomáin an fhíligéineolaíocht mhóilíneach, a úsáideann seichimh NAD mar shonraí, go leor leasuithe le déanaí, agus is dócha go leanfaidh sin ar aghaidh. Baineann an t-aicmiú bitheolaíoch le heolaíochta na córasaíochta bitheolaíocha.

Sainmhíniú

Shainmhínigh Ernst Mayr 'Aicmiú' mar "Eagrú na n-aonán i sraith ordlathach de ranganna neadaithe, ina a chuirtear le chéile ranganna den chineál céanna, nó a bhaineann le leibhéal amháin ordlathach, go cuimsitheach i ranganna níos cuimsithí, ar an chéad leibhéal eile atá níos airde." Shainmhínítear 'rang' mar "bailiúchán d'aonán den chineál céanna". (Tabhair faoi deara go n-úsaidtear an focal "rang" go measartha ar leithligh i gcomhair cheann de na leibhéil san ordlathas bitheolaíochta.) Tá an t-aicmiú Bitheolaíochta bunaithe ar an chosúlacht a bhíonn idir orgánaigh a shíolraigh ón shinsearach is gaire. Dá réir sin, is iad na hairíonna nó tréithe tábhachtacha le haicmiú sa bhitheolaíoch ná iad siúd atá 'homalógach', ie, a bhfuarthas ó shinsearach coiteann. Ní mór iad seo a dheighilt ó tréithe analógacha. Tá an cumas na heitilte ag na héin agus na hialtóga araon ach ní bhaintear úsáid as an chosúlacht seo chun iad a aicmiú i dtacsón (a "rang"), toisc nach bhfuil sé mar oidhreacht acu ó shinsearach coiteann. In ainneoin na difríochtaí eile go léir eatarthu, is é an bhfíric go mbeathaíonn ialtóga agus míolta móra araon a n-óg ar bhainne, cheann de na gnéithe a úsáidtear chun aicmiú an bheirt acu mar mamaigh, ós treith é a bhfuarthas trí oidhreacht ó shinsearach coiteann.

Go dtí le déanaí, bhí cúig phríomhrangú in úsáid (na Cúig Ríocht):

Monera -- Protista -- Fungi -- Plantae-- Animalia

Sa lá atá inniu ann, áfach, bíonn formhór na n-eolaithe den tuairim go bhfuil an rangú seo míchruinn agus as dáta. Baineann Aicmiú Bitheolaíoch leis an eolaíocht córasaíocht bhitheolaíoch.

Rangaítear rudaí beo i dtrí Ríocht sa tacsanomaíocht nua-aimseartha mar seo a leanas;

Archaea (i gcéaduair mar Archaebacteria) -- Baictéir (i gcéaduair mar Eubacteria) -- Eukaryota.

Príomh-Aicmiú Tacsanomaíocht

Príomh-Aicmiú Tacsanomaíocht
Laidin Gaeilge
regnum ríocht
phylum fíleam
divisio roinn
classis rang
ordo ord
familia fine
genus géineas
species speiceas

Read other articles:

Rumah kaca

Artikel ini membutuhkan rujukan tambahan agar kualitasnya dapat dipastikan. Mohon bantu kami mengembangkan artikel ini dengan cara menambahkan rujukan ke sumber tepercaya. Pernyataan tak bersumber bisa saja dipertentangkan dan dihapus.Cari sumber: Rumah kaca – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR (Oktober 2013) Untuk kegunaan lain, lihat Rumah Kaca. Sebuah rumah hijau di Saint Paul, Minnesota. Rumah kaca (disebut juga rumah hijau dan rumah...

 

Asmir Begović

Asmir Begović Informasi pribadiNama lengkap Asmir Begović[1]Tanggal lahir 20 Juni 1987 (umur 36)[2]Tempat lahir Trebinje, RFS YugoslaviaTinggi 199 cm (6 ft 6 in)[3]Posisi bermain Penjaga gawangInformasi klubKlub saat ini EvertonNomor 15Karier junior1994–1997 FC Kirchhausen1998–2004 Southwest Sting Edmonton2004–2005 PortsmouthKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2005–2010 Portsmouth 11 (0)2005 → La Louvière (pinjaman) 2 (0)2006 → Maccl...

 

عبد المحسن بن عبد العزيز آل سعود

عبد المحسن بن عبد العزيز آل سعود وزير الداخلية في المنصب22 ديسمبر 1960 – 12 سبتمبر 1961 العاهل الملك سعود مساعد بن عبد الرحمن بن فيصل آل سعود فيصل بن تركي الأول بن عبد العزيز آل سعود أمير المدينة المنورة في المنصب1965 – 1985 العاهل الملك فيصل والملك خالد والملك فهد محمد بن عبد العزيز...

Lordship Lane railway station

Former railway station in England Lordship LaneLordship Lane Station, Dulwich, by Camille PissarroLocationEast DulwichLocal authorityMetropolitan Borough of CamberwellNumber of platforms2Railway companiesOriginal companyLondon, Chatham and Dover RailwayPre-groupingSouth Eastern and Chatham RailwayPost-groupingSouthern Railway British RailwaysKey dates1 September 1865Opened1 January 1917closed1 March 1919reopened22 May 1944closed4 March 1946reopened20 September 1954ClosedOther information ...

 

العلاقات الكمبودية اللاوسية

العلاقات الكمبودية اللاوسية كمبوديا لاوس   كمبوديا   لاوس تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الكمبودية اللاوسية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين كمبوديا ولاوس.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارنة كمبو�...

 

Associazione Sportiva Fanfulla 1962-1963

Questa voce sull'argomento stagioni delle società calcistiche italiane è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Voce principale: Associazione Calcio Fanfulla 1874. Associazione Sportiva FanfullaStagione 1962-1963Sport calcio Squadra Fanfulla Allenatore Fausto Braga Presidente Ennio Paleari Serie C7° Maggiori presenzeCampionato: Vaglia (34) Miglior marcatoreCampionato: Spelta (11) 1961-196...

趙家驤

追晉陸軍二級上將趙家驤將軍个人资料出生1910年 大清河南省衛輝府汲縣逝世1958年8月23日(1958歲—08—23)（47—48歲） † 中華民國福建省金門縣国籍 中華民國政党 中國國民黨获奖 青天白日勳章（追贈）军事背景效忠 中華民國服役 國民革命軍 中華民國陸軍服役时间1924年－1958年军衔 二級上將 （追晉）部队四十七師指挥東北剿匪總司令部參謀長陸軍�...

 

Neurology

Medical specialty dealing with disorders of the nervous system This article is about the branch of medicine. For the scientific study of the nervous system, see Neuroscience. For the journal, see Neurology (journal). Neurological sciences redirects here. For the journal, see Neurological Sciences (journal). This scientific article needs additional citations to secondary or tertiary sources such as review articles, monographs, or textbooks. Please also establish the relevance for any primary r...

 

Multiverse (Marvel Cinematic Universe)

Marvel Cinematic Universe setting MultiverseMarvel Cinematic Universe locationTop: The MCU multiverse, depicted as a sprawling branch of various timelines, in the first-season finale of Loki (2021)Bottom: The MCU multiverse, now depicted in the form of a Yggdrasil-like tree, in the second-season finale of Loki (2023)First appearanceDoctor Strange (2016)Based onMultiverseby Marvel ComicsAdapted by Jon Spaihts Scott Derrickson C. Robert Cargill GenreSuperhero fictionIn-universe informationTypeM...

No Stylist (song)

2018 single by French Montana featuring DrakeNo StylistSingle by French Montana featuring Drakefrom the album Montana ReleasedSeptember 20, 2018Recorded2018GenreTrapLength3:12[1]LabelEpicSongwriter(s)Karim KharbouchAubrey GrahamLondon HolmesChristian WardFloyd BentleyFelix PappalardiLeslie WeisteinJohn Elis VenturaHector ChaparroChristopher DotsonProducer(s)London on da TrackFrench Montana singles chronology Just Got Paid (2018) No Stylist (2018) Ya Nour El Ein (2018[2]) Drake...

 

约翰斯顿环礁

此條目可参照英語維基百科相應條目来扩充。 (2021年5月6日)若您熟悉来源语言和主题，请协助参考外语维基百科扩充条目。请勿直接提交机械翻译，也不要翻译不可靠、低品质内容。依版权协议，译文需在编辑摘要注明来源，或于讨论页顶部标记{{Translated page}}标签。 约翰斯顿环礁Kalama Atoll 美國本土外小島嶼 Johnston Atoll 旗幟颂歌：《星條旗》The Star-Spangled Banner約翰斯頓環礁�...

 

العلاقات الغابونية الليبية

العلاقات الغابونية الليبية الغابون ليبيا   الغابون   ليبيا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الغابونية الليبية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين الغابون وليبيا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارنة الغ�...

Konklaf 1503

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Februari 2023. Pada tahun 1503, terjadi dua kali konklaf: Konklaf September 1503, yang memilih Paus Pius III Konklaf Oktober 1503, yang memilih Paus Yulius II Halaman disambiguasi ini berisi daftar artikel beberapa peristiwa sejarah yang memiliki nama yang sama. Jik...

 

Аксу (городская администрация)

Эта статья — о территориальном образовании. О городе см. Аксу; о прочих значениях см. Аксу. Городская администрация Аксуказ. Ақсу қалалық әкімдігі 52°02′00″ с. ш. 76°55′00″ в. д.HGЯO Страна  Казахстан Входит в Павлодарскую область Адм. центр Аксу �...

 

Dolar Kiribati

Dolar KiribatiKoin-koinISO 4217KodeKID[a]DenominasiSubsatuan 1/100SenSimbol$ Sen¢Uang kertasUang-uang kertas Australia yang beredarUang koin5¢, 10¢, 20¢, 50¢, $1, $2DemografiPengguna Kiribati (bersama dengan dolar Australia)EmisiBank sentralReserve Bank of Australia Situs webwww.rba.gov.auPercetakan uang koinRoyal Australian Mint Situs webwww.ramint.gov.auValuasiInflasi0.5% SumberThe World Factbook, 2005 est.PatokanSetara dolar Australia ^ Tak r...

Pascal Bonitzer

Questa voce sugli argomenti attori francesi e registi francesi è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Pascal Bonitzer Pascal Bonitzer (Parigi, 1º febbraio 1946) è un attore, sceneggiatore e regista francese. In veste di sceneggiatore, ha collaborato in più occasioni con Jacques Rivette ed André Téchiné. In veste di regista, con il suo film d'esordio Encore (1996) ha vinto il Premio Jean ...

 

Castellucchio

Questa voce o sezione sull'argomento centri abitati della Lombardia non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Questa voce o sezione sull'argomento Lombardia non è ancora formattata secondo gli standard. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del pr...

 

Jaclyn Smith

This article is about the American actress. For the Canadian actress, see Jaclyn A. Smith. For the American rower, see Jaclyn Smith (rower). American actress Jaclyn SmithSmith in June 2006Born (1945-10-26) October 26, 1945 (age 78)Houston, Texas, U.S.Alma materTrinity University (Texas) (unfinished)Balanchine School of American BalletOccupationActressYears active1968–presentKnown forCharlie's AngelsThe Bourne IdentityChristine CromwellThe DistrictThe Night They Saved Ch...

Pesanteur

Ne doit pas être confondu avec Impesanteur ou Gravitation. Le champ de pesanteur est le champ attractif qui s'exerce sur tout corps doté d'une masse sur la Terre (ou un autre astre). Il s'agit d'un champ d'accélération, souvent appelé plus simplement pesanteur ou « g »[1]. L'essentiel de la pesanteur terrestre est due à la gravité, mais s'en distingue du fait de l'accélération axifuge induite par la rotation de la Terre sur elle-même. La gravité terrestre découle de l...

 

Unconditional election

Calvinist doctrine The examples and perspective in this article may not include all significant viewpoints. Please improve the article or discuss the issue. (July 2011) (Learn how and when to remove this message) Part of a series onReformed ChristianityReformation Wall in Geneva, featuring prominent Reformed theologians William Farel, John Calvin, Theodore Beza, and John Knox Background Christianity Reformation Protestantism Theology Theology of John Calvin Covenant theology Republication of ...