Slach by Warns

Der wurdt twivele oer de betroudens fan ien of mear ûnderdielen fan dit artikel.
Sjoch op de oerlisside foar mear ynformaasje en
pas nei kontrôle it artikel oan.



Slach by Warns
Part fan de Frysk-Hollânske oarloggen
Monumint ta oantinken oan de Slach by Warns
De tinkstien op it Reaklif mei op de eftergrûn de Sudermarpolder
datum: 26 septimber 1345
plak: Starum, Warns
útkomst: Oerwinning Friezen
konfliktpartijen
Flagge Greefskip Hollân Greefskip Hollân Fryslân
befelhawwers
Flagge Greefskip Hollân Willem IV fan Hollân Friezen


De Slach by Warns wie op 26 septimber 1345 tusken in legermacht fan de Friezen en it leger fan de Hollanske greve Willem fan Henegouwen. De Friezen behellen de oerwinning yn de slach, dy't noch alle jierren betocht wurdt.

Eftergrûn

De Fryske lannen om it jier 1300 hinne.

De Friezen hienen yn 'e midsiuwen har eigen frijheidsideology mei in eigen bestjoerlik systeem en rjochtspraak. Dat waard it konsept fan de Fryske frijheid. Dy Fryske frijheid soe neffens ferskillende boarnen foar elk fan de Sân Fryske seelannen jilde, mar wie yn 'e praktyk it sterkst tusken it Fly en de Wezer mei de Upstalbeam as belangrykste utering dêrfan.

Yn de rin fan de Midsiuwen krigen de Friezen te meitsjen mei in lange rige oanfallen op harren autonomy. Alle Sân Fryske seelannen waarden oanfallen troch wrâldske en geastlike hearen dy’t harren rjochten jilde litte woenen. Foarbylden dêrfan binne de Frysk-Hollânske oarloggen, de Westfryske oarloggen en de Slach by it Wremer Djip.

Mei it ferlies fan de Friezen yn de Slach by Froanen kaam der yn 1297 in ein oan de Fryske frijheid yn Westfryslân. De Sudersee sil help tsjin de besetter fan de oare Fryslannen út opkeard hawwe. De greven fan Hollân hienen dêrtroch de hannen frij en koenen fierder mei gebietsútwreiding. Nei Westfryslân soe Westerlauwersk Fryslân it doel wurde fan de Hollânske ekspânsje. Yn Starum woenen de Hollanners by it Sint-Odulphuskleaster in sterk fort meitsje om dêrwei de Fryske goäen oan de Lauwers ta te feroverjen.

De slach

De Hollanners stutsen yn de iere moarn fan 26 septimber 1345 fan wâl yn Inkhuzen. It leger fan de Hollaners fear ûnder lieding fan greve Willem fan Henegouwen en hartoch Jan fan Beaumont oer de Sudersee nei Starum en Laaksum ta. It doel fan de ûndernimming wie it ynnimmen fan Starum, dêr't se by it Sint-Odulphuskleaster in fort bouwe woenen. It plan wie om dan út Starum wei de Fryske goäen oan de Lauwers ta te feroverjen. De skippen fan de Hollanners moasten dêrom net allinnich ridders en oar kriichsfolk meinimme, mar ek arbeiders en boumaterialen en iten. De Hollânske ridders koenen troch de beheinde romte allinnich mar harren harnassen meinimme, de hynders koenen net mei de Sudersee oer.

De troepen fan hartoch Jan fan Beaumont kamen noardlik fan Starum op 'e wâl en teagen fuort op de stêd oan. It leger fan greve Jan fan Henegouwen soe fan de oare kant nei Starum ta komme en gongen by Laaksum it lân op. De doarpen Laaksum en Warns waarden yn 'e brân stutsen troch de troepen fan Jan fan Henegouwen. By Warns begûn it tsjinoffensyf fan de Friezen. De ridders mei har swiere harnassen en sûnder hynders wienen gjin sterke partij tsjin it Fryske leger dat út boeren en fiskers bestie. Dêrtroch moasten de Hollanners flechtsje nei it Reaklif ta. Yn de sompige grûn by it klif waarden de Hollanners ferslein. Dêrby koe ek greve Willem it libben net mear hâlde. Doe't de troepen fan de hartoch fan Beaumont dat hearden woenen ek sy weromflechtsje. Underweis nei de skippen ta waarden de Hollanners folge troch de Friezen. Lang om let koe der mar in lyts part fan dat leger weromkomme nei Amsterdam.

Strategyen

De strategyen fan de Hollanners yn de Slach by Warns dienen gjin fertuten. Yn it foarste plak waard de legermacht fan de Hollanners yn twa groepen opdield.

Willem kaam noardlik fan Starum oan lân en Jan fan Beaumont súdlik fan de stêd. Boppedat sette Willem gleonhastich op Starum oan sûnder te wachtsjen op syn bôgesjitters. It slagge Willem en 500 man kriichsfolk om by it Sint-Odulphuskleaster te kommen omdat de Friezen har bewust komme lieten. De Friezen koenen dêrtroch Willem en syn 500 man fan de oare troepen skiede en him oer it mêd komme. Dêrnei weefden de Friezen mei de oare troepen ôf dy't net mear werom koenen nei de skippen om't dy te fier foar de kust leinen.

De hartoch fan Beaumont hie oare swierrichheden yn it sompige lân by it Reaklif. De Hollanners hienen derfoar keazen om gjin hynders mei te nimmen foar de ridders. De ridders, dy't wol harnassen droegen, wienen dêrtroch minder mobyl as it Fryske kriichsfolk. It kamp fan de Hollanners wie net taktysk keazen sadat de Hollanners oan de iene kant allinnich mar nei see ta koenen wylst se fan de oare kant oanfallen waarden troch Friezen. De Friezen folgen de Hollanners it wetter yn sadat se allegear deaslein waarden.

Nei de slach

Troch de oerwinning fan de Friezen soe de Fryske frijheid noch sa'n 150 jier oanhâlde. Yn it jier 1396 besochten de Hollanners nochris in oanfal op Fryslân yn de Slach by Skoattersyl. Dy slach like ynearsten wûn troch de Hollanners, mar dy lutsen har nei tsien dagen werom. De Friezen wienen ûnderwylst sels fertiisd yn in partijstriid tusken de Skieringers en Fetkeapers. Dy partijstriid krige syn hichtepunt yn de Grutte Fryske Oarloch (1413-1422). Yn 1498 kaam der yn Westerlauwersk Fryslân in ein oan de Fryske frijheid. Keizer Maksimiliaan I fan it Hillige Roomske Ryk makke yn dat jier Albrecht fan Saksen gûverneur (potestaat) fan Fryslân tusken Fly en Iems. De Fryske frijheid kaam troch de ynterne partijstriid fan de Skieringers en Fetkeapers oan syn ein. De lêste kear dat de Hollanners ferdreaun waarden út Fryslân wie yn it jier 1414.

Betinking

Ynformaasjeboerd op it Reaklif
De Wikipedy hat ek in side Betinking fan de Slach by Warns.

Neffens de Frjentsjerter heechlearaar en Frysk skiedskriuwer Pier Winsemius (1586-1644), hawwe de Friezen de 26e septimber ta eare fan Maria ynsteld as tank foar de behelle oerwinning op de greve: Us Frysk Ljeaffrouwedei. Mei de komst fan Albrecht fan Saksen yn 1498 wurdt dat tsjerklik feest ferbean en ek ûnder it regear fan Karel V fan it Hillige Roomske Ryk bliuwt dat sa.

De moderne Betinking fan de Slach by Warns wurdt sûnt 1945 holden, neidat de Fryske Rie yn 1942 al de earste betinking organisearre hie.[1] Yn de tritiger jierren fan de 20e iuw kaam it idee op om in nasjonale Fryske tinkdei te organisearjen. Nei de Twadde Wrâldkriich hat dat syn beslach krigen op it Reaklif. Pas op 26 septimber 1945 – 600 jier nei de Slach út 1345 – slagget it om op it Reaklif in „bewegingsdei‟ te organisearjen op oanstean fan de krekt oprjochte Ried fan de Fryske Beweging. Yn 1951 keapet de dêrfoar oprjochte ‟Stifting Slach by Warns‟ in stik lân op it Reaklif om dêr in monumint op sette te kinnen. It jild wurdt byinoar helle troch it útjaan fan keapbewizen foar ƒ 2,50 de kante meter. Mei ynset fan frijwilligers by de bou fan it monumint – neffens plan en tafersjoch fan arsjitekt Arjen Witteveen – kin yn 1952 de betinking by de stien holden wurde.[2][3] Grif sille in soad minsken by it hearren fan de Slach by Warns fuortendaliks tinke oan de rigel leaver dea as slaef. Dy rigel is te finen op de tinkstien.

De betinking fan de Slach by Warns wurdt noch alle jierren op de lêste sneon fan septimber betocht. By de betinking hearre muzyk en sprekkers. De ûnderwerpen fan de sprekkers binne ornaris taal, ûnderwiis, taalbelied, desintralisaasje en demokrasy.

Sjoch ek

Keppeling om utens

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:
>

Noaten

  1. ↑ Het Nationale Dagblad, 26 september 1942.
  2. ↑ Tom Dykstra, De betinking ‘Slach by Warns’ betocht, yn Swingel 28, siden 5 oant en mei 8
  3. ↑ Hinne Bokma,'Slach by Warns wordt morgen voor de 65e keer herdacht. "Der wurdt wol tocht dat dy stien der al iuwen leit"', yn: Friesch Dagblad, 24 septimber 2010

Literatuur

  • (fy) Groustra G., De slach by Starum 1345, Boalsert, 1978
  • Graaf, R. de (2004): Oorlog om Holland 1000-1375, Utjouwerij Verloren, Hilfertsom, ISBN 9065508074, s. 273-308
  • Janse, A., Grenzen aan de macht. De Friese oorlog van de graven van Holland omstreeks 1400, De Haach, 1993.

Read other articles:

Carly Schroeder

Artikel ini sebagian besar atau seluruhnya berasal dari satu sumber. Tolong bantu untuk memperbaiki artikel ini dengan menambahkan rujukan ke sumber lain yang tepercaya. Carly SchroederCarly Schroeder in May 2009LahirCarly Brook Schroeder18 Oktober 1990 (umur 33)Valparaiso, Indiana, U.S.PekerjaanAktrisTahun aktif1995–sekarangTanda tangan Carly Brook Schroeder (lahir 18 Oktober 1990) adalah aktris asal Amerika Serikat. Penghargaan Special Distinction Award at Independent Spirit Awa...

 

 

Lorraine Krueger

Lorraine KruegerKrueger dalam film Exposed (1938)Lahir(1918-02-27)27 Februari 1918St. Louis, MissouriMeninggal15 Juli 2003(2003-07-15) (umur 85)Westlake Village, CaliforniaPekerjaanPemeran Lorraine Krueger (27 Februari 1918 – 15 Juli 2003) adalah seorang pemeran Amerika Serikat. Ia tampil dalam film-film New Faces of 1937, Everybody's Doing It, I'm From the City, Exposed, Idiot's Delight, The Farmer's Daughter, Golden Gloves, Dance, Girl, Dance, Model Wife, Hi, Buddy, He...

 

 

Church of Sinai

Greek Orthodox autonomous church This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Church of Sinai – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2015) (Learn how and when to remove this template message) This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources re...

Konflik

Konflik atau pertikaian secara estimologi berasal dari kata kerja Latin yaitu con yang artinya bersama dan fligere yang artinya benturan atau bertabrakan.[1] Secara umum, konflik merupakan suatu peristiwa atau fenomena sosial di mana terjadi pertentangan atau pertikaian baik antar individu dengan individu, individu dengan kelompok, kelompok dengan kelompok, maupun kelompok dengan pemerintah.[2] Tidak satu masyarakat pun yang tidak pernah mengalami konflik antara anggotanya ata...

 

 

.za

.za البلد جنوب إفريقيا[1]  الموقع الموقع الرسمي  تعديل مصدري - تعديل   za.[2] هو امتداد خاص بالعناوين الإلكترونية (نطاق) domain للمواقع التي تنتمي لجنوب أفريقيا، لو لاحظت عدم ارتباط الاسم الإنجليزي مع الامتداد وذلك لان جنوب أفريقيا كانت تسمى Zuid-Afrika عندما كانت اللغة �...

 

 

Gran Turismo 5

Gran Turismo 5 Sampul Gran Turismo 5 EropaPublikasiJP: 25 November 2010[2]NA: 24 November 2010[1]EU: 24 November 2010[3]AU: 25 November 2010[4]Versi 2.17 GenreBalapan simKarakteristik teknisPlatformPlayStation 3 ModePermainan video pemain tunggal dan permainan video multipemain FormatCakram Blu-ray Metode inputkontroler permainan video Format kode Daftar 30 Informasi pengembangPengembangPolyphony DigitalPenyuntingSony Interactive Entertainment DesainerKazunori ...

IKon 2018 Continue Tour

Artikel ini membutuhkan rujukan tambahan agar kualitasnya dapat dipastikan. Mohon bantu kami mengembangkan artikel ini dengan cara menambahkan rujukan ke sumber tepercaya. Pernyataan tak bersumber bisa saja dipertentangkan dan dihapus.Cari sumber: IKon 2018 Continue Tour – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR (Februari 2021) iKON 2018 CONTINUE TOURTur dunia oleh iKONAlbum Terkait : NEW KIDS : BEGIN NEW KIDS : CONTINUE NEW KI...

 

 

Bartholomew Gosnold

Spedizione a Elizabeth's Island, Cuttyhunk, Massachusetts. (1602) Bartholomew Gosnold (Grundisburgh, 1572 – 22 agosto 1607) è stato un esploratore e giurista inglese, fra i fondatori della Virginia Company e della Colonia della Virginia nel 1607 a Jamestown. Egli viene considerato, assieme al cugino Edward Maria Wingfield, uno dei fautori della spedizione che decise della colonizzazione della Virginia. Gosnold capeggiò anche la prima spedizione, di cui si abbia traccia, che raggiunse Cape...

 

 

Masjid An-Nahdhah

This article contains content that is written like an advertisement. Please help improve it by removing promotional content and inappropriate external links, and by adding encyclopedic content written from a neutral point of view. (August 2016) (Learn how and when to remove this template message) This article is written like a personal reflection, personal essay, or argumentative essay that states a Wikipedia editor's personal feelings or presents an original argument about a topic. Please he...

Suku Ambon

Suku Ambon beralih ke halaman ini. Untuk pars pro toto dari orang yang berasal dari Kepulauan Maluku, lihat orang Maluku. Suku AmbonOrang AmbongSepasang pengantin Ambon mengenakan pakaian adatnya.Jumlah populasic. 1.590.000Daerah dengan populasi signifikan Indonesiac. 1.500.000 Belandac. 90.000BahasaAmbon, Indonesia, AsiluluAgamaProtestan (mayoritas), Islam Sunni, KatolikKelompok etnik terkaitMaluku, Melanesia Suku Ambon (Ambon: orang Ambong) adalah sebuah kelompok etnis dengan ras ...

 

 

Arthur Vickers (VC)

English soldier and recipient of the Victoria Cross Arthur VickersBorn(1882-02-02)2 February 1882Birmingham, EnglandDied27 July 1944(1944-07-27) (aged 62)BirminghamBuriedWitton Cemetery,Allegiance United KingdomService/branch British ArmyRankSergeantUnitThe Royal Warwickshire RegimentBattles/warsWorld War IAwards Victoria Cross Croix de Guerre (France) Arthur Vickers VC (2 February 1882 – 27 July 1944) was an English soldier and a recipient of the Victoria Cross, the high...

 

 

Spotted shag

Species of bird Spotted shag Conservation status Least Concern  (IUCN 3.1)[1] Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Aves Order: Suliformes Family: Phalacrocoracidae Genus: Phalacrocorax Species: P. punctatus Binomial name Phalacrocorax punctatus(Sparrman, 1786) Synonyms Stictocarbo punctatus The spotted shag or pārekareka (Phalacrocorax punctatus) is a species of cormorant endemic to New Zealand. Though originally classified a...

Kamp konsentrasi Esterwegen

Rudolf Diels dari Kementerian Prusia berpidato kepada tahanan di KZ Esterwegen, 1933 Carl von Ossietzky di Esterwegen yang sedang diinterogasi, 1934. Peta kamp pada tahun 1955 Kamp konsentrasi Esterwegen adalah salah satu kamp konsentrasi awal Nazi yang didirikan di distrik Emsland, Jerman, pada musim panas 1933 sebagai sebuah kamp penahanan bagi 2000 narapidana yang disebut dengan Schutzhäftlinge (tahanan politik). Kamp ini merupakan kamp konsentrasi terbesar kedua setelah kamp konsentrasi ...

 

 

Антитринитаризм

ХристианствоБиблия Ветхий Завет Новый Завет Евангелие Десять заповедей Нагорная проповедь Апокрифы Бог, Троица Бог Отец Иисус Христос Святой Дух История христианства Апостолы Хронология христианства Раннее христианство Гностическое христианство Вселенские соборы Н...

 

 

Associazione Calcio Carpi 1999-2000

Voce principale: Carpi Football Club 1909. Associazione Calcio CarpiStagione 1999-2000Sport calcio Squadra Carpi Allenatore Francesco Paolo Specchia Franco Cresci PresidenteFloriano Gallesi Serie C218° (retrocesso in Serie D) Maggiori presenzeCampionato: Bastia (30) Miglior marcatoreCampionato: De Simone, Vernacchia e Verolino (4 reti) StadioStadio Sandro Cabassi 1998-1999 2010-2011 Si invita a seguire il modello di voce Questa pagina raccoglie le informazioni riguardanti l'Associazion...

格奥尔基·季米特洛夫

此條目之中立性有争议。其內容、語調可能帶有明顯的個人觀點或地方色彩。 (2011年6月)加上此模板的編輯者需在討論頁說明此文中立性有爭議的原因，以便讓各編輯者討論和改善。在編輯之前請務必察看讨论页。 格奥尔基·季米特洛夫保加利亚共产党中央委员会总书记任期1948年8月—1949年7月2日前任自己（第一书记）继任维尔科·契尔文科夫保加利亚共产党中央委员会第一�...

 

 

Cheetah (rapper)

South Korean rapperIn this Korean name, the family name is Kim. CheetahBackground informationBirth nameKim Eun-youngBorn (1990-05-25) May 25, 1990 (age 33)Busan, South KoreaGenresKorean hip hopOccupation(s)RapperYears active2010–presentLabelsMLDKorean nameHangul치타Revised RomanizationChitaMcCune–ReischauerCh'it'aBirth nameHangul김은영Revised RomanizationGim Eun-yeongMcCune–ReischauerKim Ŭnyŏng Musical artist Kim Eun-young (Korean: 김은영; born May 25, 1990), kno...

 

 

Andrew Maitland Ramsay

Eye injuries and their treatment (1907) The grave of Edward Maitland Ramsay, St Andrews Cemetery Andrew Maitland Ramsay FRSE LLD (1859–1946) was a Scottish eye surgeon and medical author. He was President of the Ophthalmological Society of Great Britain 1923/24 and President of the Royal Medico-Chirurgical Society of Glasgow. Life He was born on 9 November 1859 in Glasgow the son of Andrew Ramsay, a clothier of 66 South Portland Street on the south side of the River Clyde.[1] The f...

Hypocaust

Hypocaust di bawah lantai di sebuah vila Romawi di Vieux-la-Romaine, dekat Caen, Prancis Hypocaust (Latin hypocaustum) adalah sebuah sistem alat pemanas di sebuah bangunan yang menghasilkan dan menyebarkan hawa panas dari bawah lantai sebuah ruangan, dan juga dapat menghangatkan tembok dengan serangkaian pipa yang dialiri hawa panas. Hawa tersebut juga apat menghangatkan lantai-lantai atas.[1] Referensi ^ Tomlinson, Charles (1850-01-01). A rudimentary treatise on warming and ventilati...

 

 

بيتر صاموليسون

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (سبتمبر 2018) بيتر صاموليسون   معلومات شخصية الميلاد 20 نوفمبر 1981 (43 سنة)  دغرفوش  الطول 1.81 م (5 قدم 11 1⁄2 بوصة) مركز اللعب مهاجم الجنسية السويد  معلوما�...