Maiatzaren 12
Maiatzaren 12 a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hogeita hamabigarren eguna da, 133garrena bisurteetan . 233 egun falta dira urtea amaitzeko.
Gertaerak
Veneziako ikuspegi bat
Egutegia
Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia
Seaska egutegia:
Xalbat/Xobur eta Ostebi.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
1980 – ETAk Ramón Baglietto Martínez enpresari eta UCD alderdiko kidea hil zuen Azpeitian .
1989 – Goardia zibil ugarik Euskal Herrian heroina eta bestelako drogak zabaltzearekin zuen loturaz txostena bidali zion Donostiako fiskal Luis Navajasek Espainiako Estatuko fiskal orokorrari. Navajas txostenaren ondorioak ez zituzten ikertu, eta egun batetik bestera desagertu egin zen dokumentua.
Mundua
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
1832 – Maitasunaren elixirra (italieraz : L'elisir d'amore ), Gaetano Donizettiren musika eta Felice Romaniren libretoa duen opera bufo estreinatu zen Milango Teatro della Canobbianan .
1969 – The Odd Couple ("Bikote Xelebrea") filma estreinatu zen, Gene Saksek zuzendu eta Jack Lemmon , Walter Matthau , John Fiedler eta Herb Edelman aktoreek antzeztu zutelarik.
1989 – See No Evil, Hear No Evil ("Ez Ikusi, Ezta Entzun Ere") filma estreinatu zen, Arthur Hillerek zuzendu eta Richard Pryor eta Gene Wilder aktoreek antzeztu zuten.
1995 – Crimson Tide ("Itsasaldi Gorrimina") filma estreinatu zen, Tony Scottek zuzendu eta Denzel Washington , Gene Hackman , James Gandolfini , Viggo Mortensen , Matt Craven , George Dzundza eta Danny Nucci aktoreek antzeztu zuten.
2010 – Robin Hood filma estreinatu zen, Ridley Scottek zuzendu eta Russell Crowe , Cate Blanchett , Matthew Macfadyen , Mark Strong , Oscar Isaac , Kevin Durand , Mark Addy , William Hurt , Danny Huston eta Max von Sydow aktoreek antzeztu zuten.
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
Kirolak
Euskal Herria
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
1801 – Pierre-Nérée Dassance , lapurtar elizgizona (h. 1858 ).
1840 – Alejandro Gorostiaga , euskal jatorriko txiletar militarra (h. 1912 ).
1883 – Felix Arrarats , nafar kalonjea (h. 1970 ).
1894 – Jesús Etaio , nafar kazetari karlista (h. 1951 ).
1901 – Domingo Fernández Medrano , arabar arkeologoa (h. 1978 ).
1902 – Juan Gomez de Lekube , bizkaitar futbolaria, Jose Antonio Agirreren lehengusu eta nazien espioia, Ribadeon (h. 1966 ).
1934 – Juan Lizarralde, Altxerri , traineru estropadetako patroi ospetsuenetakoa, 10 aldiz irabazi zuen Kontxako Bandera (h. 2013 ).
1952 – Jesus Mari Garcia Ripalda , gipuzkoar militante komunista (h. 1975 ).
1953 – Santiago Echandi , nafar poeta eta historialaria.
1956 – Helena Berruezo , PSNko nafar politikaria.
1957 – Mari Carmen López de Okariz , arabar politikaria.
1960 –
1963 – Juan Mari Musti Mujika , gipuzkoar futbolaria (h. 2004 ).
1965 – Roberto Blanco Pascual , arabar politikaria, Mañuetako alkatea, Logroñon .
1967 – Ramón González Arrieta , bizkaitar txirrindulari ohia.
1968 – Jaime Bores , gipuzkoar kazetaria.
1975 – Yolanda Martín , gipuzkoar boccia jokalaria.
1978 – Angel Erro , nafar idazlea.
1979 –
1981 – Lorena Bernal , euskal herritar modelo eta aktorea.
1984 – Barbara Malda , euskal belar hockey jokalaria.
1985 – Jon Mariñelarena , nafar txirrindulari ohia.
1995 – Eider Cardeñosa , arabar karateka, shinkyokushinkai modalitatean aditua.
1998 – Aritz Mendiola , bizkaitar abeslaria eta aktorea.
2001 - Gonzalo Zorrilla , bizkaitar futbolaria.
Mundua
1258 – Antso IV.a Gaztelakoa , Gaztela , Galizia eta Leongo erregea (h. 1295 ).
1496 – Gustavo I.a Suediakoa , Suediako erregea (h. 1560 ).
1590 – Cosimo II.a Medici , Toskanako IV. Duke Handia (h. 1621 ).
1606 – Joachim von Sandrart , alemaniar arte historialari eta margolaria (h. 1688 ).
1670 – Augusto II.a Poloniakoa , Poloniako erregea eta Lituaniako duke handia (h. 1733 ).
1700 – Luigi Vanvitelli italiar arkitekto eta margolaria (h. 1773 ).
1707 – Francisco Salzillo , espainiar eskultore barrokoa (h. 1783 ).
1755 – Giovanni Battista Viotti , italiar biolin-jotzailea, musikagilea eta irakaslea (h. 1824 ).
1767 – Manuel Godoy , Bakearen Printzea , espainiar politikaria (h. 1851 ).
1775 – María de la Consolación Azlor , kataluniar-aragoiar noblea (h. 1814 ).
1803 – Justus von Liebig , alemaniar kimikaria, kimika organikoaren kontzeptuaren sortzailea (h. 1873 ).
1812 – Edward Lear , ingeles artista, ilustratzaile, musikari, egile eta olerkaria (h. 1888 ).
1820 – Florence Nightingale , ingeles erizaina, erizaintzaren aitzindaria (h. 1910 ).
1823 – Frederik Vermehren , estilo errealista eta genero erretratua landu zituen danimarkar margolaria (h. 1910 ).
1828 – Dante Gabriel Rossetti , ingeles idazle eta margolaria (h. 1882 ).
1842 – Jules Massenet , frantziar musikagilea (h. 1912 ).
1845 – Gabriel Fauré , frantziar musikagilea (h. 1924 ).
1863 – Charles Bordes , frantziar musikagilea (h. 1909 ).
1865 – Eduardo di Capua , italiar abeslari eta musikagilea (h. 1917 ).
1878 – Massimo Bontempelli , italiar idazlea (h. 1960 ).
1888 – Theodor Reik , austriar-estatubatuar psikoanalista (h. 1969 ).
1889 – Otto Heinrich Frank , alemaniar judua, Anne Franken aita (h. 1980 ).
1891 – Mercedes Rodrigo , psikologo eta pedagogoa, Espainian psikologian trebatu zen lehen emakumea (h. 1982 ).
1895 –
1904 – Miquel Coll i Alentorn , kataluniar politikari eta historialaria (h. 1990 ).
1907 – Katharine Hepburn , estatubatuar aktorea (h. 2003 ).
1908 – Nicolas Kaldor , britainiar ekonomialaria (h. 1986 ).
1910 – Dorothy Crowfoot Hodgkin , britaniar kimikari eta unibertsitateko irakaslea, 1964ko Kimikako Nobel Saria (h. 1994 ).
1915 – Roger Schutz , anaia Roger , frantziar teologoa, Taizé kristau-komunitate protestantearen sortzailea (h. 2005 ).
1917 – Maya Deren , ukrainar-estatubatuar zinema zuzendaria, dantzaria, koreografoa, poeta eta idazlea (h. 1961 ).
1921 –
1924 – Claribel Alegría , nikaraguar idazle , poeta , narratzaile , saiogile eta itzultzailea (h. 2018 ).
1925 – Yogi Berra , estatubatuar beisbol jokalaria (h. 2015 ).
1926 – James Samuel Coleman , estatubatuar soziologoa (h. 1995 ).
1928 – Burt Bacharach , estatubatuar musikagile, abesti egile, musika ekoizle eta piano-jotzailea (h. 2023 ).
1929 –
1930 –
1931 – Alberto da Costa e Silva , brasildar diplomazialari, historialari eta olerkaria (h. 2023 ).
1936 –
1937 – George Carlin , estatubatuar aktore, umorista eta idazlea (h. 2008 ).
1938 – Ayaz Mutallibov , Azerbaijango lehendabiziko presidentea (h. 2022 ).
1942 – Ian Dury , ingeles abeslaria (h. 2000 ).
1944 – Chris Patten , britainiar politikaria.
1945 –
1946 – Daniel Libeskind , poloniar-estatubatuar arkitekto, artista eta diseinatzailea.
1948 –
1950 –
1951 – Concepción Campa Huergo , kubatar ikertzaile eta medikua, meningitisaren kontrako txertoaren asmatzailea.
1954 – Carmen Blanco , galiziar idazlea.
1956 – Carlos Taibo , espainiar idazlea eta editorea.
1958 – Eric Singer , estatubatuar bateriajolea.
1959 –
1961 – Patricia Urquiola , espainiar arkitekto eta diseinatzailea.
1962 –
1963 –
1966 –
1968 – Tony Hawk , estatubatuar patinatzailea.
1970 –
1971 – Marcelo Nicola , argentinar saskibaloi jokalari ohia.
1972 – Rhea Seehorn , estatubatuar aktorea.
1974 –
1975 –
1978 –
1979 – Joaquim Rodríguez , kataluniar txirrindularia.
1980 – Rishi Sunak , Erresuma Batuko lehen ministroa.
1981 –
1982 – Nieves Pascuzzi Miglierini , italo-argentinar ekonomialaria.
1983 –
1986 – Emily VanCamp , kanadar aktorea.
1993 –
1994 – Katie Rain Hill , estatubatuar idazle eta pertsona transgeneroen aldeko ekintzailea.
1997 –
Heriotzak
Euskal Herria
1977 – Rafael Gómez , gipuzkoar politikaria, Amnistiaren Aldeko Asteko manifestazio baten poliziak eraila (j. 1903 ).
1980 – Ramón Baglietto , gipuzkoar politikaria, ETAk eraila (j. 1936 ).
1993 – Manuel Laborde , gipuzkoar ingeniaria (j. 1899 ).
2012 – Jose Ignacio Kote Olaizola , arkitekto teknikoa eta gipuzkoar kirolari loturiko pertsona (j. 1952 ).
2013 – Guanes Etxegarai , lapurtar eskulturagilea, margolaria eta grabatzailea (j. 1954 ).
2014 – Juan Cordero , gipuzkoar musikagilea, Castellón (j. 1927 ).
2016 –
2018 – Antonio Mercero , gipuzkoar zinema zuzendari eta gidoigilea, Madrilen (j. 1936 ).
2019 – Patrick Ozafrain , baxenafar trinketelaria (j. 1974 ).
2022 – Ugutz Robles-Arangiz , euskal musikari, aktore eta kulturgilea (j. 1939 ).
2024 – Javier Manterola , nafar ingeniari-zibila, zubiak diseinatzean aditua, Tres Cantosen (j. 1936 ).
Mundua
1003 – Silvestre II.a , Aita santua (j. c. 946 ).
1012 – Sergio IV.a , Aita santua .
1109 – Domingo de la Calzada , espainiar eremutarra (j. 1019 ).
1333 – Imelda Lambertini , Predikarien Ordenako moja (j. c. 1322 ).
1634 – George Chapman , ingeles idazlea (j. 1559 ).
1684 – Edme Mariotte , frantziar fisikari eta abadea (j. 1620 ).
1700 – John Dryden , ingeles idazlea (j. 1631 ).
1805 – Ferdinand von Hompesch zu Bolheim , Maltako Ordenako 71. Printze eta Maisu Handia (j. 1744 ).
1845 – August Wilhelm Schlegel , von Schlegel , alemaniar idazle, itzultzaile eta pentsalaria (j. 1767 ).
1859 – Sergei Aksakov , errusiar idazlea (j. 1791 ).
1860 – Charles Barry , ingeles arkitektoa (j. 1795 ).
1871 –
1884 –
1897 – Minna Canth , finlandiar eleberrigilea (j. 1844 ).
1907 – Joris-Karl Huysmans , frantziar eleberrigile eta arte kritikaria (j. 1848 ).
1910 – William Huggins , ingeles astronomoa (j. 1824 ).
1916an Kilmainham Gaolen (Dublin ) fusilatuak:
1921 –
1927 – Louise Catherine Breslau , alemaniar-suitzar margolaria (j. 1856 ).
1931 – Eugène Ysaÿe , belgikar biolinista, musikagile eta orkestra-zuzendaria (j. 1858 ).
1933 – Ricardo García Mercet , bizkaitar militar eta naturalista, entomologian nabarmendua (j. 1860 ).
1935 – Jozef Pilsudski , poloniako Bigarren Errepublikako lehen estatuburua eta diktadorea (j. 1867 ).
1946 – Michał Rapacz , poloniar apaiz katoliko eta martiria (j. 1904 ).
1957 –
1962 – Francisco Baztarretxe Diaz de Bulnes , espainiar militarra eta politikaria (j. 1882 ).
1965 – Roger Vailland , frantziar idazlea (j. 1907 ).
1967 – John Masefield , ingeles olerkari eta idazlea (j. 1878 ).
1970 –
1972 – Amado Granell , espainiar errepublikar eta militarra (j. 1898 ).
1973 – Frances Marion , estatubatuar kazetaria, idazlea eta zinema gidogilea (j. 1888 ).
1975 – Emma Vyssotsky , estatubatuar astronomoa (j. 1894 ).
1980 – Bette Nesmith Graham , estatubatuar mekanografoa, komertziala eta Liquid Paper ren sortzailea (j. 1924 ).
1981 –
1985 – Jean Dubuffet , frantziar margolaria, marrazkigilea eta idazlea (j. 1901 ).
1991 – Laudelina de Campos Melo , brasildar sindikalista, etxeko langileen eskubideen aldeko ekintzailea (j. 1904 ).
1992 – Macário Santiago Kastner , ingeles musikologo, pedagogo eta instrumentu-jotzailea (j. 1908 ).
1994 –
1998 – Hermann Lenz , alemaniar idazlea (j. 1913 ).
1999 – Saul Steinberg , errumaniar-estatubatuar ilustratzailea (j. 1914 ).
2001 –
2003 – Sadruddin Aga Khan , Iheslarientzako Nazio Batuen Goi Mandataria (j. 1933 ).
2005 – Ömer Kavur , turkiar zinema zuzendaria (j. 1944 ).
2006 – Miguel Fisac , espainiar arkitektoa (j. 1913 ).
2008 –
2009 –
2010 – Antonio Ozores , espainiar aktore, zuzendari eta telebista-aurkezlea (j. 1928 ).
2012 – John William Costerton , kanadar zientzialaria , biogeruzen mikrobiologiaren aitzindaria (j. 1934 ).
2013 – Constantino Romero , espainiar telebista aurkezlea, irrati esataria eta bikoizketa aktorea (j. 1947 ).
2014 –
2017 –
2019 – Machiko Kyō , japoniar aktorea (j. 1924 ).
2020 –
2021 – Iolanda Braga , brasildar aktore eta dantzaria (j. 1941 ).
2024 –
Jaiak eta urteurrenak
Kanpo estekak
Maiatzaren 11 | Urteko egutegi | Maiatzaren 13