Euskaldunen Arradako Gudua edo Aixeko Arradako Gudua (frantsesez: Bataille de l'île d'Aix, baita Affaire des brûlots ere, oso gutxitan Bataille de la Rade des Basques), Napoleondar Gerretako itsas bataila garrantzitsua izan zen, Euskaldunen arradetan gertatua, Charente ibaiaren bokalean, Bizkaiko golkoan. 1809ko apirilaren 11tik 24ra iraun zuen gudua ezohikoa izan zen, Royal Navy britainiarraren gerraontzi txiki eta ez oso ortodoxoen eskuadra bat Frantziako Flota Atlantikoaren indar nagusiaren aurka borrokatu zelako. Kostako ur ez oso sakonetan gertatu zen gudua, eta horrek asko aldatu zuen gertakarien aukera. Britainia Handian zein Frantzian izandako ondorio politiko polemikoengatik ere ezaguna da gudua.
1809ko otsailean, Frantziako Flota Atlantikoa Bretainiako kostaldearen aurrean blokeatuta zegoen, Mantxako Kanaleko britainiar Flotak egindako itxieragatik. Frantzia Atlantikora irteten saiatu zen, Martinikako goarnizioa indartzeko. Britainiar blokeo-eskuadrek begiztatu eta jazarrita, frantsesek ezin izan zuten Bizkaiko golkotik ihes egin, eta Euskaldunen arradan ainguratu zuten azkenean, Rocheforteko itsas basetik gertu. Lord Gambier almirante ospetsuaren agindupean zeuden britainiar flotak etengabe zituzten begi-bistan. Almirantegoak, Frantziako ontzidiari eraso egiteko irrikaz, Lord Cochrane kapitain gazteari eskatu zion eraso bat egiteko, nahiz eta beste ofizial batzuek ez zuten begi onez ikusi eta eragozpenak ezarri zituzten. Cochranek gerraontzi eta bonbaketarien kostaldeko ontzidia antolatu zuen, fragata birmoldatu bat barne, eta indar hori pertsonalki zuzendu zuen Euskal arradaraino apirilaren 11ko gauean.
Erasoak kalte zuzen gutxi eragin zituen, baina ubideko ur estuetan ontzi su-emaileek izua zabaldu zuten Frantziako flotako marinelen artean, eta haien ontzi gehienak geldirik geratu ziren. Cochranek espero zuen Gambierrek flota nagusiarekin erasoa jarraitzea, orduan Frantziako indar ahula suntsi baitzezakeen, baina Gambierrek uko egin zion. Cochranek borrokan jarraitu zuen hurrengo egunetan, Frantziako hainbat ontzi arrakastaz suntsituz, baina Gambierren laguntza gutxirekin. Horri esker, ontziteria frantsesaren gehiengoak Charentetik toki seguru batera alde egin ahal izan zuen. Gambierrek Cochrane erretiratu zuen apirilaren 14an, eta Britainia Handira bidali zuen bueltan, aldi berean kostaldeko eskuadra gehiena erretiratuz, nahiz eta apirilaren 24ra arte sakabanatutako borrokek jarraitu zuten. Frantziako flota, gero eta baztertuagoa, oso kaltetuta eta jatorrizko portuetan harrapatuta geratu zen; hainbat kapitain gerra-kontseiluan epaitu zituzten koldarkeriagatik, eta bat fusilatu egin zuten.
Britainia Handian garaipen gisa ospatu zen bataila, baina Armadan zeuden asko ez zeuden gustura Gambierren jokabidearekin, eta Cochranek parlamentuko kide gisa zuen posizioa erabili zuen Gambierren lidergoagatik publikoki protesta egiteko. Haserre, Gambierrek gerra kontseilua eskatu zuen Cochraneren akusazioak gezurtatzeko, eta almirantearen aliatu politikoek ziurtatu zuten epaimahaia bere aldekoek osatuko zutela. Prozesu mingots eta polemiko baten ondoren, Gambier erru orotatik libratu zuten batailan egindako hutsegiteengatik. Cochraneren itsas-armadako bidea guztiz kaltetuta geratu zen, nahiz eta Britainia Handiko pertsonaia ospetsua izaten jarraitu zuen hainbat hamarkadatan. Historialariek ia aho batez gaitzetsi dute Gambier, Cochraneri babesa ez emateagatik; Napoleonek berak ere «imbécile» deitu zion.
Kanpo estekak
