Azaroaren 1
Azaroaren 1a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta bostgarren eguna da, 306.a bisurteetan. 60 egun falta dira urtea amaitzeko.
|
|
Gertaerak
|
|
Egutegia
|
|
Aurreko eta hurrengo urteetan
|
Izendegia
|
Santutegia:
Daturik ez (gehitu)
Seaska egutegia:
Omiasaindu, Deunoro eta Sanduru.
|
|
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
Mundua
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
Kirolak
Euskal Herria
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
- 1842an bataiatua – Santos López de Letona, bizkaitar enpresaria, negozio-gizona eta hainbat obra publikoren bultzatzailea (h. 1925).
- 1868 – Etienne Decrept, euskal idazle, margolari eta dekoratzailea (h. 1938).
- 1870 – Santos Jorge, nafar musikagile eta kapera-maisua (h. 1941).
- 1898 – Santos Gandia, gipuzkoar biolontxelo-jotzailea (h. 1975).
- 1903 – Jose Maria Uzelai, bizkaitar margolaria (h. 1979).
- 1906 – Maria Bengoetxea, Maria Txindurri, bizkaitar euskaltzalea (h. 2006).
- 1924 – Martin Mancisidor, euskal txirrindularia (h. 2011).
- 1932 –
- 1941 – José Manuel Sertutxa, bizkaitar futbolaria (h. 2014).
- 1942 – Pilar García, nafar margolaria.
- 1949 –
- 1953 – Christian Belaskain, lapurtar errugbilaria (h. 2004).
- 1957 – Roman Berriozabal, bizkaitar funtzionario eta ikertzailea.
- 1959 –
- 1964 – Jon Jauregi, gipuzkoar politikari jeltzalea.
- 1965 – Pernando Barrena, nafar itzultzailea eta politikaria.
- 1966 – Imanol Landa, bizkaitar politikaria, Getxoko alkatea.
- 1968 – Javier Jacinto, gipuzkoar musikagilea eta orkestra zuzendaria.
- 1971 – Ander Lipus, bizkaitar abangoardiako-antzerkilari, bufoi eta aktorea.
- 1973 – Igor González de Galdeano, gipuzkoar txirrindulari ohi eta kirol-zuzendaria.
- 1976 – Xabier Silveira, nafar bertsolaria, zazpi aldiz Nafarroako Bertsolari Txapelketaren irabazle.
- 1979 – David Cuéllar, nafar futbolaria.
- 1980 – Jon Santacana, gipuzkoar eskiatzaile paralinpikoa.
- 1982 – Jone Novo, bizkaitar kameraria, argazkilaria eta editorea.
- 1988 – Borja Abasolo, bizkaitar txirrindulari ohia.
- 1994 – Lara Gonzalez Duarte, gipuzkoar saskibaloi-jokalaria.
- 1995 – Julen Amarika, bizkaitar txirrindularia.
- 2004 –
Mundua
- 825 – Luis II.a Italiakoa, Italiako erregea (h. 875).
- 846 – Luis II.a Frantziakoa, Akitania eta Mendebaldeko Frantziako erregea (h. 879).
- 1526 – Katalina Jagellondarra, Suediako erregina ezkontidea (h. 1583).
- 1530 – Étienne de La Boétie, frantziar epaile, humanista eta idazlea (h. 1563).
- 1535 – Giambattista della Porta, italiar polimata eta antzerkigilea (h. 1615).
- 1539 – Pierre Pithou, frantziar legegilea eta idazlea (h. 1596).
- 1542 – Tarquinia Molza, italiar abeslari, poeta, orkesta zuzendari eta filosofo naturala (h. 1617).
- 1549 – Ana Austriakoa, Espainiako erregina ezkontidea (h. 1580).
- 1636 – Nicolas Boileau, frantziar idazlea (h. 1711).
- 1647 – Juan Queipo de Llano, Asturiasko elizgizon eta legelaria, Iruñeko apezpiku izandakoa (j. 1584).
- 1757 – Antonio Canova, italiar eskultorea (h. 1822).
- 1762 – Spencer Perceval, Erresuma Batuko lehen ministroa (h. 1812).
- 1778 – Gustavo IV.a Adolfo Suediakoa, Suediako erregea (h. 1837).
- 1781 – Joseph Karl Stieler, alemaniar margolaria (h. 1858).
- 1782 – Frederick John Robinson (Goderich I. bizkondea), Erresuma Batuko lehen ministroa (h. 1859).
- 1822 – Sigismundo Felix Feliński, Varsoviako artzapezpikua (h. 1895).
- 1831 – Harry Atkinson, Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1892).
- 1841 –
- 1844 – Olga Wisinger-Florian, austriar margolari inpresionista (h. 1926).
- 1848 – Jules Bastien-Lepage, frantziar margolari naturalista (h. 1884).
- 1849 – William Merritt Chase, estatubatuar margolari inpresionista (h. 1916).
- 1850 – Rosario de Acuña, espainiar idazle, pentsalari eta kazetaria (h. 1923).
- 1855 – Guido Adler, austriar musika-ikerlaria (h. 1941).
- 1857 – Darío Regoyos, espainiar pintorea (h. 1913).
- 1861 – Liudmyla Vasylevska, Dniprova Txaika, ukrainar idazle, itzultzaile eta irakaslea (h. 1927).
- 1866 – Betzy Kjelsberg, norvegiar emakumeen aldeko aktibista, sufragista eta mugimendu feministako kidea (h. 1950).
- 1871 – Stephen Crane, estatubatuar olerkaria (h. 1900).
- 1875 – Percival Christopher Wren, ingeles idazlea (h. 1941).
- 1878 – Carlos Saavedra Lamas, argentinar politikari eta jurista, 1936ko Bakearen Nobel Saria (h. 1959).
- 1879 – Pál Teleki, Hungariako lehen ministroa (h. 1941).
- 1880 – Alfred Wegener, alemaniar zientzialaria, kontinenteen jitoaren teoriaren sortzailea (h. 1930).
- 1885 – Pierre Dupong, Luxenburgoko lehen ministroa (h. 1953).
- 1886 – Hermann Broch, austriar idazlea (h. 1951).
- 1889 –
- 1902 –
- 1903 – Jean Tardieu, frantziar poeta eta antzerkigilea (h. 1995).
- 1905 –
- 1908 – Jean Bony, frantziar arte-historialaria (h. 1995).
- 1911 –
- 1912 – Manuel Viegas, portugaldar antropologo eta folklorista (h. 1997).
- 1915 – Anatole Kopp, sobietar-frantziar historialaria, arkitekturaren historialaria (h. 1990).
- 1919 – Hermann Bondi, austriar jatorriko britainiar matematikari eta kosmologoa, egoera geldikorraren teoriaren garatzaileetako bat (h. 2005).
- 1921 – Ilse Aichinger, austriar idazlea (h. 2016).
- 1923 –
- 1924 – Süleyman Demirel, Turkiako presidentea (h. 2015).
- 1929 – Ernst Lossa, 14 urte zituenean naziek erail zuten gazte yenichea (h. 1944).
- 1932 – Edgar Reitz, alemaniar zinemagilea.
- 1933 –
- 1935 –
- 1941 – John Pullin, ingeles errugbilaria (h. 2021).
- 1942 – Marcia Wallace, estatubatuar aktore, ahots-bikoizle eta komediantea (h. 2013).
- 1943 –
- 1944 –
- 1950 –
- 1959 –
- 1960 –
- 1961 – Petr Pavel, Txekiar Errepublikako presidentea.
- 1962 –
- 1963 – Mark Hughes, galestar futbolari ohia.
- 1965 – Gemma Nierga, kataluniar kazetaria.
- 1968 – Alberto San Juan, espainiar aktorea.
- 1970 –
- 1972 –
- Toni Collette, australiar aktore eta abeslaria.
- Jenny McCarthy, estatubatuar aktorea, modeloa, telebista aurkezlea, idazlea eta txertoen aurkako konspirazionista.
- 1973 – Aishwarya Rai, indiar aktore eta modeloa.
- 1975 – Roberto Dueñas, espainiar saskibaloi jokalari ohia.
- 1976 – Macarena Gelman, uruguaitar giza eskubideen aldeko ekintzaile eta politikaria.
- 1977 - Pilar Alegría, espainiar politikaria, PSOEko bozeramailea.
- 1978 –
- Selma Ergeç, turko-alemaniar aktorea.
- Sonja Lang, kanadar hizkuntzalaria eta itzultzailea.
- Gabbi Tuft, Tyler Reks, estatubatuar borrokalari profesional ohia.
- 1980 – Dani Rovira, espainiar aktore, bakarrizketari eta umorista.
- 1983 – Sofia Castañon, asturiar poeta, idazlea, ikus-entzunezko errealizadorea eta politikaria.
- 1984 –
- 1987 – Saori Ariyoshi, japoniar futbolaria.
- 1988 – Quino Colom, andorratar saskibaloi jokalaria.
- 1995 –
- 1996 – Lil Peep, estatubatuar-suediar rap-kantaria, abeslaria, musikagilea, modeloa eta musika-ekoizlea (h. 2017).
- 2004 – Javier Elías, espainiar futbolaria.
Heriotzak
Euskal Herria
- 1754 – Andrés Agustín Orbe, lehendabiziko Valdespinako markesa (j. 1722).
- 1802 - Juan Bautista Zengotita, bizkaitar mesedetako elizgizona, Puerto Ricon (j. 1735).
- 1861 – Balentin Berriotxoa, elorriotar santua, misiolari domingotarra, apezpiku eta martiria, Vietnamen (j. 1827).
- 1878 – Valentín Berastegi, arabar militar eta politikaria (j. 1789).
- 1944 – Joseph Abeberri, lapurtar politikaria, Mauthausen kontzentrazio-esparruan (j. 1895).
- 1981 – Joan Iturralde, euskal apaiza (j. 1897).
- 1996 – Víctor Sánchez Zabala, nafar filosofoa (j. 1926).
- 2009 – Luis Núñez Astrain, euskal idazle, kazetari eta soziologoa (j. 1939).
- 2013 – Dora Serrano, toledoar-nafar militante komunista, Iruñean (j. 1916).
- 2019 – Miguel Olaortua, bizkaitar apaiz agustindarra, Iquitosen (j. 1962).
- 2020 – Pedro Iturralde, nafar jazz-musikaria, Madrilen (j. 1929).
Mundua
- 1399 – Joan V.a Bretainiakoa, Bretainiako dukea (j. 1339).
- 1492 – Beltrán de la Cueva, Alburquerqueko I. dukea.
- 1546 – Giulio Romano, italiar pintorea eta arkitektoa (j. c. 1499).
- 1596 – Pierre Pithou, frantziar legegilea eta idazlea (j. 1539).
- 1612 – Karlos Borboi-Soissonsekoa, Soissonseko kontea eta Frantziako printzea (j. 1566).
- 1629 – Hendrik Terbrugghen, herbeheretar margolaria.
- 1700 – Karlos II.a Espainiakoa, Espainiako erregea (j. 1661).
- 1804 – Johann Friedrich Gmelin, alemaniar naturalista, botaniko, entomologo eta malakologoa (j. 1748).
- 1818 – Marie Gabrielle Capet, frantziar margolaria (j. 1761).
- 1860 – Karlota Prusiakoa, Errusiako enperatriz ezkontidea (j. 1798).
- 1888 – Nikolai Przhevalski, errusiar geografoa (j. 1839).
- 1892 – Serafino De Tivoli, italiar margolaria (j. 1825).
- 1893 – Jan Matejko, poloniar margolaria (j. 1838).
- 1894 – Alexandro III.a Errusiakoa, Errusiako Tsarra (j. 1845).
- 1903 – Theodor Mommsen, alemaniar idazlea, 1902ko Literaturako Nobel Saria (j. 1817).
- 1907 – Alfred Jarry, frantziar idazlea, absurduaren antzerkiaren aitzindaria (j. 1873).
- 1915 – Lewis Waller, ingeles antzerki aktore eta zuzendaria (j. 1860).
- 1922 – Thomas Nelson Page, estatubatuar idazlea eta diplomatikoa (j. 1853).
- 1938 – Francis Jammes, frantziar olerkari eta eleberrigilea (j. 1868).
- 1946 – Jeanne Bucher, frantziar argitaratzailea (j. 1872).
- 1950 – Eloisa Diaz, Txileko Unibertsitatean medikuntza ikasi zuen lehen emakumea eta Hego Amerikako lehen emakume medikua (j. 1866).
- 1956 – Pietro Badoglio, Italiako Erresumako lehen ministroa (j. 1871).
- 1966 – Roland-Manuel, frantziar musikagilea eta musikografoa (j. 1891).
- 1968 – Georgios Papandreu, Greziako lehen ministroa (j. 1888).
- 1971 –
- 1972 – Ezra Pound, estatubatuar poeta eta kritikaria (j. 1885).
- 1979 – Mamie Eisenhower, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1896).
- 1982 – King Vidor, estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1894).
- 1984 – Rafael Virasoro, argentinar filosofoa (j. 1906).
- 1987 – René Lévesque, Quebeceko 23. lehen ministroa (j. 1922).
- 1993 – Severo Ochoa, espainiar biokimikaria, 1959ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1905).
- 1994 – Richard Krautheimer, alemaniar historialaria (j. 1897).
- 1996 –
- 2000 –
- 2001 – Juan Bosch, Dominikar Errepublikako presidentea eta dominikar literaturako idazle gailenetako bat (j. 1909).
- 2003 – Daishiro Yoshimura, japoniar futbolaria (j. 1947).
- 2006 – William Styron, estatubatuar eleberrigilea (j. 1925).
- 2008 –
- 2009 –
- 2012 – Agustín García Calvo, espainiar filosofoa, hizkuntzalaria, itzultzailea eta saiakera-idazlea (j. 1926).
- 2015 – Günter Schabowski, alemaniar SEDaren kidea (j. 1929).
- 2016 – Tina Anselmi, italiar politikaria, Italiako historiako lehenengo emakume ministroa (j. 1927).
- 2019 – Rina Lazo, guatemalar margolari eta irakaslea, mexikar muralismoko partaidea (j. 1923).
- 2020 –
- 2021 – Pat Martino, estatubatuar jazz-gitarrista (j. 1944).
- 2022 – Wilson Kiprugut, kenyar atleta (j. 1938).
- 2023 –
- 2024 – Michael Ruse, britainiar filosofoa (j. 1940).
Jaiak eta urteurrenak
Kanpo estekak
Urriaren 31 | Urteko egutegi | Azaroaren 2
|
|