Esplorĵurnalismo estas formo de ĵurnalismo, kiu temas pri esplorado kaj malkovro de interesegaj temoj, ofte rilataj al krimoj, politika koruptado, aŭ alitipa skandalo. Laboro de esploranta ĵurnalisto estas malsama ol tiu de policisto aŭ juristo, ĉar la laboro de esploranta ĵurnalisto ne baziĝas sur leĝo kaj la celo estas publikigi la informojn (ne rekte puni la kulpulon aŭ solvi la problemon).

Esploranta ĵurnalismo estas relative malofta fenomeno, ĉar ĝi postulas multe da tempo kaj bonajn kontaktojn, kiu ofte mankas en ĉiutaga novaĵa laboro. Esploranta ĵurnalisto povas ekzemple labori en iu alia profesio por havigi informojn pri la praktikaj kondiĉoj de tiu laboro. Ofte esploranta ĵurnalistiko baziĝas ankaŭ al anonimaj fontoj, kiu pliigas la respondecon de ĵurnalisto por eviti misinformadon aŭ unuflankajn informojn. En multaj landoj anonimeco de ĵurnalistaj fontoj estas garantiata aŭ en leĝoj aŭ en etika kodo de ĵurnalistoj.

• 
  de:Ulrike Holler
• 
  en:Carl Bernstein
• 
  en:Seymour Hersh
• 
  Ralph Nader

Speciala formo de esplorĵurnalismo estas la kaŝesplora ĵurnalismo: La aŭtoro agadas pseŭdonime por eltrovi la faktojn. Günter Wallraff, germana ĵurnalisto fama pro tiaj esploroj, sub la identeco „Hans Esser“ dungiĝis ĉe la bulvarda gazeto de:BILD, por ekscii pri la ĵurnalistaj metodoj de la redakcio (libro: Der Aufmacher – Der Mann, der bei „Bild“ Hans Esser war, 1977), alifoje pseŭdonime laboris en la ŝtalindustrio (Industriereportagen. Als Arbeiter in deutschen Großbetrieben, 1970). La libroj efikis grandajn sociajn debatojn.

• 
  en:Helen Hunt Jackson
• 
  de:Günter Wallraff
• 
  de:Max Winter, 1902
• 
  en:Michael Moore

Multaj politikaj skandaloj nur fariĝis konataj pro la laboro de esplorantaj ĵurnalistoj, ekzemple:

• Skandalo Watergate (Usono 1974 — Bob Woodward, Carl Bernstein)
• de:Flick-Affäre (Flick-afero, FR Germanio 1975 — Hans Leyendecker)
• de:CDU-Spendenaffäre (Skandalo pri nigraj kasoj de CDU, FR Germanio 1975 — Hans Leyendecker)
• en:Sponsorgate (Sponsorgate, Kanado 1996 — Daniel Leblanc)

Ekzemple:

• Upton Sinclair, Usono — viandoindustrio (The Jungle, 1906)
• en:Liu Binyan, Ĉinio — pri korupto en ĉinia burokratio (People or Monsters, 1996)
• en:Mark Curtis, Britio — esploroj pri la brita ekstera politiko (Unpeople: Britain’s Secret Human Rights Abuses, 2004)
• Marie-Monique Robin, Francio — pri organkomerco (Voleurs d'yeŭ - Ŝtelistoj de la okuloj)
• de:Max Winter, Austrio — homoj laborantaj en la kanaloj de Vieno (Ein Strottgang durch Wiener Kanäle)

Reveal, esplorĵurnalisma retejo en Usono

• Monda Tago de Gazetarlibereco