Ο Τόμας Άλασον (αγγλ.Thomas Allason, 1790 – Απρίλιος 1852) ήταν Άγγλοςαρχιτέκτονας[6], τοπογράφος, διαμορφωτής εξωτερικών χώρων, σχεδιαστής, ζωγράφος και με αρχαιολογικά ενδιαφέροντα. Σήμερα είναι γνωστός ιδίως για τη διαμόρφωση της Πλατείας Κόνωτ (Connaught Square) και του Λάντμπροουκ (Ladbroke Estate) στο Κένσινγκτον.
Μελέτες και ταξίδια
Χαρακτικό από το βιβλίο του Τόμας Άλασον Picturesque Views Of The Antiquities Of Pola, εκδόσεις John Murray, 1819
Ο Άλασον γεννήθηκε στο Λονδίνο. Μαθήτευσε υπό τον αρχιτέκτονα Γουίλιαμ Άτκινσον (1774/5-1839) και κέρδισε το αργυρό μετάλλιο της Σχολής της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών[7] το 1809.
Το 1814 ο Άλασον επισκέφθηκε την Ελλάδα, καθώς υπήρξε μεγάλος θαυμαστής της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής, η οποία όχι μόνο επηρέασε το αρχιτεκτονικό του έργο, αλλά και έγινε αντικείμενο λεπτομερούς μελέτης από τον ίδιο. Ισχυρίσθηκε πως ήταν ο πρώτος που παρετήρησε την κατακόρυφη καμπυλότητα (γνωστή ως «ένταση») των αρχαιοελληνικών κιόνων, αλλά τουλάχιστον οι Τσαρλς Ρόμπερτ Κόκρελ (1788-1863) και Καρλ Χάλλερ φον Χάλλερσταϊν (τον δεύτερο τον συνάντησε ο Άλασον στην Αθήνα) είχαν ήδη παρατηρήσει αυτό το χαρακτηριστικό.[8] Ωστόσο ο Άλασον προχώρησε και συνέγραψε και σχετική πραγματεία με τίτλο «Περί των κιόνων των αρχαίων ναών των Αθηνών». Πρέπει να παρέμεινε περίπου τρία χρόνια στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια, αφού επέστρεψε στην πατρίδα του το 1817.
Ο Άλασον ήταν επιδέξιος σχεδιαστής και το 1819 δημοσίευσε μια σειρά χαρακτικών υπό τον τίτλο Picturesque Views of the Antiquities of Pola (= «Γραφικές απόψεις των αρχαιοτήτων της Πόλα»). Οι πλάκες χαράχθηκαν από τους W.B. Cooke, George Cooke, Henry Moses και Cosmo Armstrong.[9] Το βιβλίο περιλαμβάνει 10 μεγάλα χαρακτικά και 14 βινιέτες.
Αρχιτεκτονικό έργο
Λίγα από τα κτήρια που σχεδίασε ο Άλασον έχουν σωθεί. Η διαρκέστερη κληρονομιά του είναι μάλλον το έργο του στην Πλατεία Κόνωτ (Connaught Square)[10] και στο Λάντμπροουκ (Ladbroke Estate), αμφότερα στο Λονδίνο. Το δεύτερο σχέδιο ολοκληρώθηκε το 1823 και σημειώνει τη γένεση της πιο ανθεκτικής στο διάβα του χρόνου ιδέας του: τη δημιουργία μεγάλων ιδιωτικών κοινόχρηστων κήπων περικλεισμένων από αναβαθμίδες και/ή ημικυκλικές διατάξεις οικιών. Το σχέδιο του 1823 είναι προφανώς εμπνευσμένο από το έργο του Τζων Νας στο Ρήτζεντς Παρκ και ήταν φιλόδοξο. Εστιαζόταν σε μια μεγάλη κυκλική κεντρική πλατεία, από την οποία θα ξεκινούσαν ακτινωτά οδοί πλαισιούμενες από τετράγωνους κήπους.[11] Ωστόσο η οικονομική κρίση του 1825 τον ανάγκασε να προσαρμόσει σε ταπεινότερη κλίμακα τα σχέδια και το αρχικό του τολμηρό όραμα δεν θα πραγματοποιείτο ποτέ.[12] Τελικώς ολοκληρώθηκαν πάντως περί τους 15 από αυτούς τους κοινόχρηστους κήπους-πλατείες, που συνεχίζουν μέχρι σήμερα να συνεισφέρουν στη μοναδικότητα του χαρακτήρα της συνοικίας Νότινγκ Χιλ.[7]
Το ίδιο το σπίτι του αρχιτέκτονα στο Λίντεν Γκάρντενς (έχει κατεδαφισθεί) απεικονίζεται στο έργο του Τζων Κλώντιους Λούντον (John Claudius Loudon) Encyclopaedia of Cottage, Farm, and Villa Architecture (1846). Από τα πλέον αξιόλογα έργα του ήταν το γραφείο της πυροσβεστικής υπηρεσίας (Alliance Fire Office) στην Μπαρτόλομιου Λέιν του Λονδίνου, που κατεδαφίσθηκε το 1841. Επίσης, το Pyrgo Park στο Ρόμφορντ του Έσσεξ, ένα μέγαρο που ανεγέρθηκε το 1851 και κατεδαφίσθηκε το 1940. Γενικώς, ακολουθώντας το ρεύμα της εποχής του, ο Άλασον προσπάθησε να αναβιώσει στα έργα του τις μορφές όχι μόνο της κλασικής αρχιτεκτονικής, αλλά και της γοτθικής, ιδίως τα πρώτα δέκα χρόνια της σταδιοδρομίας του ως αρχιτέκτονα.
Απόγονοι
Ο ένας γιος του, ο Τόμας Τζωρτζ Ντίκσον Άλασον (πέθανε το 1868), ήταν επίσης αρχιτέκτονας και ζούσε στην Πλατεία Κόνωτ, αριθ. 1.[13] Ακόμα, ένας άλλος γιος του, ο Άλφρεντ, ήταν παππούς του βουλευτή των Συντηρητικών Τζέιμς Άλασον (1912-2011).[14]
