Σχέδιο GOELRO

Προμετωπίδα της αναφοράς GOELRO (1920).
Το φράγμα του Βολχόφ (1927) αποτελεί ένα από τα κύρια αποτελέσματα του Σχεδίου GOELRO.

Το Σχέδιο GOELRO (στα ρώσικα: план ГОЭЛРО) ήταν το πρώτο σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης των Σοβιέτ. Αποτέλεσε προάγγελο της πολιτικής των πενταετών σχεδιασμών, η οποία προβλεπόταν από το Γκοσπλάν. Το GOELRO ήταν ρωσική συντόμευση, η οποία σήμαινε « Κρατική Επιτροπή για την Ηλεκτροδότηση της Ρωσίας » (Государственная комиссия по электрификации России).

Πρωτοβουλία του σχεδίου

Η επιτροπή αυτή δημιουργηθεί και είχε ως πρόεδρο τον ίδιο τον Λένιν. Η πίστη του Λένιν στην τεράστια σημασία της ηλεκτροδότησης για την επιβολή του Κομμουνισμού φαινόταν μέσω της παρακάτω ευρέως γνωστής δήλωσής του:

Ο Κομμουνισμός, είναι η κυβέρνηση των Σοβιέτ μαζί με την ηλεκτροδότηση του συνόλου της χώρας.

— Λένιν, « Η εξωτερική και εσωτερική μας κατάσταση και οι υποχρεώσεις του κόμματος[1] »

Η επιτροπή δημιουργήθηκε από την Προεδρεία του Ανωτάτου Συμβουλίου Εθνικής Οικονομίας στις 21 Φεβρουαρίου 1920[2] κατά εφαρμογή της απόφασης της 3ης Φεβρουαρίου 1920 της Πανρωσικής Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής αναφορικά με την ανάπτυξη του σχεδίου ηλεκτροδότησης[3]. Διευθυντής της Επιτροπής υπήρξε ο Γκλεμπ Κριγιανόφσκι. Απασχόλησε περίπου 200 διανοούμενους και επιστήμονες, μεταξύ των οποίων οι Γκένριχ Γκράφιο, Καρλ Κρουγκ, Ιβάν Αλεξάντροφ και Μιχαΐλ Σατελέν[2]. Στα τέλη του 1920, η Επιτροπή συνέταξε το « Σχέδιο ηλεκτροδότησης της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας » (ρωσικά: «План электрификации Р.С.Ф.С.Р»‎‎), το οποίο έγινε στην συνέχεια αποδεκτό από το 8ο Συνέδριο των Σοβιέτ στις 22 Δεκεμβρίου 1920[4] και το Συμβούλιο των Επιτρόπων του Λαού[5] (Sovnarkom) στις 21 Δεκεμβρίου 1921.

Στόχοι

Το Σχέδιο αφορούσε στην πλήρη επαναδιοργάνωση της ρωσικής οικονομίας μέσω της συνολικής ηλεκτροδότησης της χώρας. Στόχος του Λένιν, όπως τον είχε διατυπώσει ο ίδιος, ήταν « ...η οργάνωση της βιομηχανίας με βάση μια υψηλή τεχνολογία, η ηλεκτροδότηση, η οποία θα δημιουργήσει έναν σύνδεσμο μεταξύ των πόλεων και της εξοχής, θέτοντας, με αυτόν τρόπο, ένα τέλος στην διαίρεση μεταξύ των πόλεων και της εξοχής, ενώ θα καθιστά δυνατή την άνοδο του επιπέδου της εκπαίδευσης στην επαρχία και την νίκη επί της αμάθειας, της φτώχειας, των αρρωστιών, καθώς και της ίδιας της βαρβαρότητας στις πλέον απομακρυσμένες περιοχές[6] »

Απολογισμός

Το Σχέδιο GOELRO τέθηκε σε εφαρμογή εντός χρονικού διαστήματος μεταξύ 10 και 15 ετών. Με το πέρας της εφαρμογής το Σχεδίου, τα εδάφη της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας ήσαν διαιρεμένα σε οκτώ περιοχές, η καθεμία εκ των οποίων διατηρούσε διαφορετική αναπτυξιακή στρατηγική με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της: η Οικονομική Περιοχή του Νότου, η Οικονομική Περιοχή του Κέντρου, η Οικονομική Περιοχή του Βορρά, η Λεκάνη του Ουράλη, η Λεκάνη του Βόλγα, το Τουρκεστάν, η Περιοχή του Καυκάσου και η Δυτική Σιβηρία[3][7]. Το Σχέδιο περιελάμβανε την κατασκευή ενός δικτύου 30 τοπικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, μεταξύ των οποίων δέκα μεγάλα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, καθώς και αριθμό ηλεκτροδοτούμενων εργοστασίων[8]. Είχε ως στόχο να φέρει την ετήσια εθνική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα 8,8 δισεκατομμύρια kWh, σε σύγκριση με τα 1,9 δισεκατομμύρια kWh της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το 1913[3]. Σύμφωνα με την σοβιετική προπαγάνδα, οι στόχοι του είχαν επιτευχθεί, κιόλας, στο μεγαλύτερο μέρος τους από το 1931[3][4]. Στην πραγματικότητα, το 1930, μόνον τρεις από τους συνολικά δέκα υδροηλεκτρικούς σταθμούς, οι οποίοι είχαν αρχικώς υποσχεθεί, τελικώς, κατασκευάστηκαν: το Φράγμα του Βολχόφ, το Φράγμα του Σβιρν και ο Υδροηλεκτρικός Σταθμός του Δνείπερου[9].

Ο Ιβάν Αλεξάντροφ ανέλαβε στην συνέχεια την διεύθυνση της Επιτροπής Περιφερειοποίησης του Γκοσπλάν, το οποίο διαίρεσε την Σοβιετική Ένωση σε δεκατρία ευρωπαϊκά όμπλαστ και οκτώ ασιατικά, με μία περισσότερο οικονομική παρά ιστορική προοπτική[10].

Ο ρωσικός όρος του « λαμπτήρα του Ίλιτς » (лампочка Ильича) για τον ορισμό μιας λαμπτήρα υπενθυμίζει την δυναμική που έδωσε ο Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν κατά την διάρκεια της περιόδου της Σοβιετικής Ένωσης.

Παραπομπές

  1. ↑ Lénine (1920). Notre situation extérieure et intérieure et les tâches du parti. Moscou. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «50th anniversary of the Lenin Goélro Plan and Hydropower Development». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2016. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, 3η εκδ., λήμμα "ГОЭЛРО", διαθέσιμο διαδικτυακά εδώ Αρχειοθετήθηκε 2020-02-24 στο Wayback Machine.
  4. ↑ 4,0 4,1 (Ρωσικά) Το σχέδιο GOELRO στο Kouzbass-energo Αρχειοθετήθηκε 2008-12-26 στο Wayback Machine.
  5. ↑ Cf. A. M. Prokhorov (1983). «La Physique en URSS : un long voyage en plusieurs étapes». 26. Soviet Physics Uspekhi. doi:10.1070/PU1983v026n08ABEH004485. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-27. https://web.archive.org/web/20070927104407/http://www.turpion.org/php/paper.phtml?journal_id=pu&paper_id=4485. Ανακτήθηκε στις 2016-03-23. 
  6. ↑ Lénine, "Œuvres complètes", vol. 30, page 335.
  7. ↑ (Ρωσικά) Jubilé des 85 ans du plan GOELRO - Management Αρχειοθετήθηκε 2007-09-27 at Archive.is sur le site web de RAO UES
  8. ↑ Cf. G. G. Lapine (Αύγουστος 2000). «70 Years of Gidroproekt and Hydroelectric Power in Russia». 34. Hydrotechnical Construction, σελ. 374-379. http://www.springerlink.com/content/h3677572g016338u/. [νεκρός σύνδεσμος]
  9. ↑ Nikitine, Oleg (20 Φεβρουαρίου 2010). «Плюс электрификация» (στα ρώσικα). The Forbes. http://www.forbes.ru/forbes/issue/2010-02/44842-plyus-elektrifikatsiya. 
  10. ↑ Ekonomicheskoe raionirovanie Rossii, Gosplan, Moscou, 1921

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι