Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 28/09/2024.
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 28/09/2024.
Ο Κόμης Ορύ (γαλλικά: Le comte Ory) είναι κωμική όπερα που γράφτηκε από τον Τζοακίνο Ροσσίνι το 1828, σε λιμπρέτο των Εζέν Σκριμπ και Σαρλ-Γκασπάρ Ντελέστρ-Πουαρσόν, βασισμένο στην κωμωδία που έγραψαν το 1817.
Ιστορικό σύνθεσης
Το 1828, ο Ροσσίνι βρισκόταν στο Παρίσι για πέντε χρόνια και είχε συνθέσει και μουσική για τον εορτασμό της στέψης του Καρόλου Ι΄ της Γαλλίας[1]. Οι δύο όπερες του Η πολιορκία της Κορίνθου και Μωυσής και Φαραώ, οι οποίες ήταν βασισμένες σε προηγούμενα έργα του (Μωάμεθ Β΄ και Ο Μωυσής στην Αίγυπτο), είχαν προκαλέσει τον ενθουσιασμό του γαλλικού κοινού, αλλά η πραγματική δοκιμασία γι' αυτόν ήταν η συγγραφή ενός πρωτότυπου έργου στα γαλλικά, για το μεγαλύτερο Παριζιάνικο θέατρο.
Το καθήκον της γρήγορης προετοιμασίας του λιμπρέτου ανατέθηκε στον μεγαλύτερο θεατράνθρωπο της εποχής: τον Εζέν Σκριμπ, συγγραφέα τετρακοσίων περίπου έργων: δράματα, φάρσες, κωμωδίες, βοντβίλ, κωμικά σκετς και λιμπρέτι όπερας, και στον συνεργάτη του τον Σαρλ-Γκασπάρ Ντελέστρ-Πουαρσόν. Το λιμπρέτο βασιζόταν σε ένα κωμικό θεατρικό βοντβίλ που έγραψαν οι συγγραφείς, βασισμένο σε μια μεσαιωνική μπαλάντα, η οποία με τη σειρά της βασίστηκε σε έναν θρύλο από την Πικαρδία που ήθελε έναν κόμη με το όνομα Ορύ να μπαίνει σε ένα γυναικείο μοναστήρι με μια ομάδα Ιπποτών, μεταμφιεσμένοι σε καλόγριες.
Για να μη δεχτεί κριτική για λογοκρισία και περιφρόνηση της θρησκείας, ο Σκριμπ απομάκρυνε τους χοντρούς και άσεμνους υπαινιγμούς στο έργο του και άλλαξε το τέλος. Η δημιουργία του λιμπρέτου ωστόσο είχε ορισμένες δυσκολίες: από το μονόπρακτο βοντβίλ, έπρεπε να η ιστορία να μεγαλώσει τόσο ώστε να γεμίσει και δεύτερη πράξη και να ληφθεί υπόψιν και η πρόθεση του συνθέτη να επαναχρησιμοποιήσει κομμάτια από την όπερα του Ταξίδι στη Ρενς. Η προσαρμογή δεν ήταν ούτε εύκολη ούτε ανώδυνη, μιας και οι σχέσεις Σκριμπ και Ροσσίνι είχαν ψυχρανθεί.
Ιστορικό απόδοσης
Η πρεμιέρα της όπερας πραγματοποιήθηκε στις 20 Αυγούστου 1828 στο κτήριο Salle Le Peletier, εκεί όπου στεγαζόταν τότε η Όπερα του Παρισιού, και είχε θριαμβευτική έκβαση. Οι Γάλλοι κριτικοί, συμπεριλαμβανόμενου του Εκτόρ Μπερλιόζ, ο οποίος έκρινε ότι το τρίο της πράξης Β΄ ήταν το αριστούργημα του Ροσσίνι, ήταν ομόφωνοι, επαινώντας την τελειότητα της παρτιτούρας. Η όπερα συνεχίζει να παίζεται μέχρι σήμερα και κατέχει σημαντική θέση στο ρεπερτόριο του Ροσσίνι και του μουσικού θεάτρου.
Henri-Bernard Dabadie ο νεότερος, Ferdinand Prévôt
Χορωδία: Ιππότες του Ορύ, κυρίες, Σταυροφόροι, χωρικοί
Πλοκή
Έτος: 1200
Τόπος: Τουραίν
Πράξη Α΄
Κοστούμια για την πρεμιέρα το 1828
Η ύπαιθρος πριν το κάστρο του Φορμουτιέ
Οι άνδρες του Φορμουτιέ έχουν φύγει για την Σταυροφορία. Εκμεταλλευόμενος την απουσία του αδελφού της, ο κόμης Ορύ το σκάει από το σπίτι του με την ελπίδα να αποπλανήσει την κόμισσα Αντέλ, η οποία ζει κλεισμένη στο κάστρο με τις υπόλοιπες κυρίες που περιμένουν τους άντρες τους. Ο φίλος του κόμη Ορύ, ο Ραμπώ, καταφθάνει στο χωριό και ανακοινώνει πως ένας ερημίτης πρόκειται να το επισκεφθεί για συμβουλές και θέματα καρδιάς: και δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον κόμη Ορύ μεταμφιεσμένο. Η Ραγκόντ αποκαλύπτει πως η κόμισσα ελπίζει ο ερημίτης να απαλύνει τη θλίψη της και ο Ραμπώ τη διαβεβαιώνει για την ικανότητα του να βρίσκει την αγάπη στους ανθρώπους.
Ο κόμης Ορύ, ως ερημίτης, φτάνει στο κάστρο. Οι χωρικοί έχουν μαζευτεί για να του ευχηθούν και εκείνος καλεί τις νεαρές κυρίες να τον επισκεφθούν στο καταφύγιο του. Η Ραγκόντ του εξηγεί πως έχουν ορκιστεί να παραμείνουν πιστές στη μνήμη των αντρών τους αλλά ότι η κόμισσα θέλει να μιλήσει μαζί του, και αυτός συμφωνεί με ενθουσιασμό. Αποσύρεται με τις γυναίκες στο καταφύγιο του.
Ο ακόλουθος του κόμη Ορύ, ο Ιζολιέ, και ο δάσκαλος του φτάνουν στο χωριό. Ψάχνουν τον Ορύ, ο οποίος εξαφανίστηκε πριν 8 μέρες από το σπίτι του, και ο πατέρας του τους έβαλε να τον ψάξουν. Όταν ο δάσκαλος ρωτά τον ακόλουθο γιατί τον έφερε εδώ, ο Ιζολιέ του αποκαλύπτει πως θέλει να επισκεφθεί την κόμισσα. Οι κυρίες και οι υπόλοιποι χωρικοί βγαίνουν από το καταφύγιο: ο δάσκαλος βλέπει τις κυρίες και υποψιάζεται πως βρίσκονται κοντά. Οι κυρίες του λένε πως ο ερημίτης ήρθε στο χωριό πριν 8 μέρες - την ίδια μέρα που ο κόμης Ορύ εξαφανίστηκε από το σπίτι του, έτσι οι σκέψεις του δασκάλου επιβεβαιώνονται.
Ο Ιζολιέ είναι κρυφά ερωτευμένος με την κόμισσα και θέλει να την επισκεφθεί, έτσι αποκαλύπτει στον ερημίτη το σχέδιο του: να μπει στο κάστρο μεταμφιεσμένος καλόγρια. Στον Ορύ αρέσει αυτή η ιδέα και αποφασίζει να τη χρησιμοποιήσει για τον εαυτό του. Έτσι, όταν η κόμισσα τελικά τον επισκέπτεται, αυτός της λέει να μην εμπιστεύεται τον πιστό ακόλουθο του κόμη Ορύ, μα εκείνη στεναχωριέται καθώς, όπως λέει, του έχει τρομερή αδυναμία. Όμως ο δάσκαλος αναγνωρίζει τελικά τον Ορύ και τον Ραμπώ και όλοι μένουν άφωνοι με την μυστική ταυτότητα του. Εν τω μεταξύ, η Αντέλ λαμβάνει γράμμα από τον αδελφό της, ο οποίος της λέει πως η σταυροφορία τελείωσε και θα γυρίσουν στην πατρίδα τους μέσα σε δύο μέρες.
Πράξη Β΄
Εξώφυλλο της παρτιτούρας
Ένα μεγάλο δωμάτιο του κάστρου
Λόγω απρόσμενης καταιγίδας, η Αντέλ φιλοξενεί στο κάστρο της 14 καλόγριες, οι οποίες δεν είναι άλλες από τους ιππότες του κόμη Ορύ και τον ίδιο μεταμφιεσμένο ως Ηγουμένη "Αδελφή Κολέτ". Μόλις μένουν μόνοι, πλησιάζει με πάθος την κόμισσα.
Οι καλόγριες σερβίρονται για βραδινό γάλα με φρούτα, λόγω έλλειψης του κρασιού. Ο Ραμπώ φέρνει αρκετό κρασί για όλους - αδειάζοντας όλη την κάβα του αδελφού της κόμισσας. Η Ραγκόντ μπαίνει στο δωμάτιο για να τους ελέγξει και αυτοί, κρύβοντας τα μπουκάλια, κάνουν ότι προσεύχονται. Η Αντέλ τους επαινεί για την ευσέβεια τους.
Ο Ιζολιέ μπαίνει στο κάστρο για να ανακοινώσει στις κυρίες πως οι άντρες τους θα φτάσουν τα μεσάνυχτα και μόλις ακούει πως μια ομάδα καλογραίων φιλοξενούνται στο κάστρο, καταλαβαίνει αμέσως ότι πρόκειται για τον Ορύ και τους ιππότες του. Οι κυρίες ανησυχούν για το τι θα σκεφτούν μόλις τις βρουν στο κάστρο μαζί με 14 καλόγριες να κοιμούνται.
Αφού όλοι πλέον βρίσκονται στα κρεβάτια τους, ο Ορύ πηγαίνει στο δωμάτιο της κόμισσας και αρχίζει να φλερτάρει μαζί της, χωρίς να συνειδητοποιήσει πως το χέρι που κρατούσε και πάει να φιλήσει είναι του Ιζολιέ. Όλα ξεκαθαρίζονται από τις σάλπιγγες που ακούνε απ' έξω: οι Σταυροφόροι ήρθαν. Ο Ιζολιέ φυγαδεύει τον κόμη Ορύ και τις "καλόγριες" του από ένα μυστικό πέρασμα, ενώ οι υπόλοιποι γιορτάζουν για την επιστροφή των Σταυροφόρων στην πατρίδα.
