Ο Ντομένικο (Ντομ) Μιντόφ (Domenico Mintoff, στα μαλτέζικαDuminku Mintoff, 6 Αυγούστου1916 – 20 Αυγούστου2012)[14] ήταν σημαντικός πολιτικός της Μάλτας, συχνά αποκαλούμενος il-Perit, δηλαδή «ο Αρχιτέκτονας». Πράγματι, ήταν αρχιτέκτονας και πολιτικός μηχανικός, που ηγήθηκε του Εργατικού Κόμματος Μάλτας για περισσότερο από 1/3 του αιώνα, πρωτοστάτησε στον αντιαποικιακό αγώνα και υπήρξε δύο φορές πρωθυπουργός της χώρας (την 1η όταν η Μάλτα ήταν ακόμα βρετανική αποικία), συνολικά επί 16 χρόνια.[15] Κατά την πρωθυπουργική θητεία του δημιούργησε κράτος πρόνοιας, εθνικοποίησε μεγάλες επιχειρήσεις και στερέωσε τη Δημοκρατία της Μάλτας. Παρά το ότι ήταν Ρωμαιοκαθολικός Χριστιανός, για τους Βρετανούς (ιδίως της κυβερνήσεως Θάτσερ) και λιγότερο για τους Αμερικανούς γινόταν αντιληπτός ως μαρξιστής[16][17][18][19], δυνητικά επικίνδυνος, σε σχέση βέβαια με την επέκταση της σοβιετικής επιρροής στη Μεσόγειο.
Οικογένεια και σπουδές
Ο Ντομ Μιντόφ γεννήθηκε στην κωμόπολη Κοσπίκουα (Μπόρμλα). Ο πατέρας του ήταν ναύτης-μάγειρας και η μητέρα του ενεχυροδανείστρια.[20] Ο Ντομ πήγε σε εκκλησιαστική σχολή και μετά σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Μάλτας αρχιτέκτονας και πολιτικός μηχανικός, αποφοιτώντας το 1937. Το ίδιο έτος κέρδισε μια υποτροφία Rhodes, οπότε έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (μάστερ, 1939).
Σταδιοδρομία στο Εργατικό Κόμμα
Ο Μιντόφ ήταν γενικός γραμματέας του Εργατικού Κόμματος από το 1935 ως το 1945 (παραιτήθηκε προσωρινά για να σπουδάσει στην Οξφόρδη). Το 1945 εκλέχθηκε υπαρχηγός του Κόμματος με ευρεία πλειοψηφία, οπότε μετά τη νίκη στις εκλογές το 1947 διορίσθηκε αντιπρόεδρος της αποικιακής κυβερνήσεως και Υπουργός Δημόσιων έργων και Ανασυγκροτήσεως, αρμόδιος για μεγάλα μεταπολεμικά δημόσια προγράμματα.
Η ισχυρή του θέση του Μιντόφ και οι φιλοδοξίες του οδήγησαν σε κυβερνητικές κρίσεις. Ο πρόεδρος του κόμματος Πωλ Μπόφφα, πάντα έτοιμος για συμβιβασμούς και ρυθμίσεις με τις αποικιοκρατικές αρχές, παραιτήθηκε και ίδρυσε το «Κόμμα Εργατών της Μάλτας», ενώ ο Μιντόφ επανίδρυσε το Εργατικό Κόμμα και έγινε ηγέτης του. Μετά από τρεις βουλευτικές εκλογές, το 1955, το κόμμα κέρδισε τις εκλογές και ο Μιντόφ έγινε πρωθυπουργός της αποικιακής κυβερνήσεως. Το κόμμα έχασε τις εκλογές του 1962 και του 1966, ενώ αντιτάχθηκε στους εορτασμούς για την Ανεξαρτησία της χώρας το 1964 εξαιτίας διαφωνιών για τη σχετική συνθήκη, που έδινε αρκετές εξουσίες στη βρετανική κυβέρνηση.
Η κυρίως πρωθυπουργική θητεία
Ο Ντομ Μιντόφ εκλέχθηκε πρωθυπουργός της ανεξάρτητης πλέον Μάλτας μετά τη νίκη του Εργατικού Κόμματος στις εκλογές του 1971 και αμέσως ξεκίνησε την επαναδιαπραγμάτευση των στρατιωτικών και οικονομικών όρων της ανεξαρτησίας με το Ηνωμένο Βασίλειο. Επίσης άρχισε να εφαρμόζει πρόγραμμα κρατικοποιήσεων[19] και γενικότερα επεκτάσεων του δημόσιου τομέα και του κράτους πρόνοιας. Οι εργατικοί νόμοι αναθεωρήθηκαν και η ισότητα των δύο φύλων εισάχθηκε στα μισθολογικά. Για πρώτη φορά στη Μάλτα εισάχθηκε ο πολιτικός γάμος, ενώ η ομοφυλοφιλία και η μοιχεία αποποινικοποιήθηκαν. Με ένα πακέτο συνταγματικών μεταρρυθμίσεων σε συμφωνία με την αντιπολίτευση, η Μάλτα αυτοανακηρύχθηκε δημοκρατία το 1974. Το 1979 οι τελευταίες μόνιμες δυνάμεις του βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού εγκατέλειψαν τη Μάλτα.
Ανδριάντας του Ντομ Μιντόφ στη γενέτειρά του, Κοσπίκουα
Το Εργατικό Κόμμα επανεκλέχθηκε στις εκλογές του 1976. Και το 1981, μέσω κατηγοριών για κατάλληλες αλλαγές των ορίων των εκλογικών περιφερειών, ώστε να ενισχυθεί το κυβερνητικό κόμμα, το τελευταίο κατόρθωσε να κρατήσει την πλειοψηφία στη βουλή με 34 έδρες, παρά το ότι το αντιπολιτευόμενο Εθνικιστικό Κόμμα κατέκτησε την απόλυτη πλειοψηφία (αλλά 31 έδρες).[21] Σοβαρή πολιτική κρίση ανέκυψε όταν οι βουλευτές του τελευταίου αρνήθηκαν να αποδεχθούν το αποτέλεσμα των εκλογών και να λάβουν τις έδρες τους στο κοινοβούλιο. Ο Μιντόφ αποκάλεσε αυτή την ενέργεια «διεστραμμένη» και πρότεινε στην κοινοβουλευτική του ομάδα νέες εκλογές εντός εξαμήνου, αλλά η ομάδα διεφώνησε. Ο Μιντόφ παρέμεινε πρωθυπουργός μέχρι το 1984, και σε αυτό το διάστημα έκλεισε το Συνταγματικό Δικαστήριο.[22] Παραιτήθηκε τόσο από την πρωθυπουργία, όσο και από την ηγεσία του κόμματος σε ηλικία 68 ετών, το 1984 (διατηρώντας μόνο τη βουλευτική του έδρα), ανοίγοντας τον δρόμο για τον αντιπρόεδρο της κυβερνήσεως Καρμένου Μιφσούντ Μποννίτσι να τον διαδεχθεί.[21]
Εξωτερική πολιτική
Οι δύσκολες επαναδιαπραγματεύσεις με τη Μεγάλη Βρετανία, που είχαν ως επακόλουθο την αποχώρηση των βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων το 1979 και τις συνακόλουθες απώλειες σε ενοίκια για το κράτος, συνοδεύθηκαν από μια ριψοκίνδυνη πολιτική στο μέσο του Ψυχρού Πολέμου, με τον Μιντόφ να κοιτάζει όλο και περισσότερο προς τα ανατολικά και τα νότια, «φλερτάροντας» με τους Κιμ Ιλ-σονγκ, Νικολάε Τσαουσέσκου και Μουαμάρ αλ Καντάφι.[20]
Προσφάτως αποχαρακτηρισμένες αναφορές της CIA αποδεικνύουν το πόσο οι ΗΠΑ φοβούνταν ότι η κυβέρνηση του Μιντόφ θα προσέδενε τη Μάλτα στο άρμα των Σοβιετικών. Οι ΗΠΑ σχεδίαζαν να χειραγωγήσουν τις μαλτέζικες εκλογές προς όφελος της αντιπολιτεύσεως, ώστε να φύγει από την εξουσία ο Μιντόφ.[23]
Ο Μιντόφ αντιτάχθηκε στο να γίνει η Μάλτα μέλος της ΕΟΚ, ανησυχώντας για την ουδετερότητά της.[24]
Προσωπική ζωή
Στις 22 Νοεμβρίου 1947 ο Μιντόφ νυμφεύθηκε τη Μόυρα ντε Βέρε Μπέντινκ (Moyra de Vere Bentinck, 1917-1997), την οποία είχε γνωρίσει κατά τις σπουδές του στην Οξφόρδη.[25][26] Το ζευγάρι τέλεσε τους γάμους του στον ενοριακό ναό του Μπιρ ιντ-Ντεχέμπ στη Ζέιτουν.[27] Απέκτησαν δύο κόρες, την Άννα και τη Γιάνα (γενν. 1951), η οποία το 1978 έριξε κοπριά στο βρετανικό κοινοβούλιο διαμαρτυρόμενη για τη βρετανική στρατιωτική παρουσία στη Β. Ιρλανδία.[21]
Θάνατος
Ο Μιντόφ εισηχθη στο νοσοκομείο στις 18 Ιουλίου 2012, αλλά βγήκε στις 4 Αυγούστου και πέρασε τα 96α γενέθλιά του στο σπίτι[28][29], όπου και πέθανε στις 20 Αυγούστου.[30] Κηδεύτηκε με κρατική κηδεία στις 25 Αυγούστου.[31]
Η κληρονομιά του
Οι πιστοί υποστηρικτές του Μιντόφ συνεχίζουν να τον εκθειάζουν για τη θέσπιση κοινωνικών παροχών, όπως το παιδικό επίδομα, συντάξεις ίσες με τα 2/3 του μισθού, κατώτατου ημερομισθίου και κοινωνικής στέγης, όπως και για τη δημιουργία της Air Malta, της κρατικής εταιρείας εμπορικής ναυτιλίας «Sea Malta», τον χωρισμό Εκκλησίας και κράτους, αλλά και για το τέλος 200 ετών βρετανικής αποικιοκρατίας. Οι επικριτές του πάλι υποδεικνύουν τη διχαστική του επίδραση και τις ταραχές που χαρακτήρισαν τη θητεία του.
Ο δρόμος Dom Mintoff στην Πάολα
Ένας ανδριάντας του Μιντόφ αποκαλύφθηκε στη γενέτειρά του Κοσπίκουα στις 12 Δεκεμβρίου 2014, έργο του γλύπτη Noel Galea Bason[32].
Το 2013 η κύρια πλατεία μπροστά στον ναό όπου έγινε ο γάμος του Μιντόφ στο Ζέιτουν μετονομάσθηκε σε Πλατεία Ντομ Μιντόφ, όπως και μία οδός στην Πάολα τον Μάρτιο του 2016.
Τιμητικές διακρίσεις
Παράσημο του Εθνικού Τάγματος της Αξίας της Μάλτας (1990)
↑Publishing, Britannica Educational (1 Ιουνίου 2013). «Cyprus, Greece, and Malta». Britanncia Educational Publishing. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2018 – μέσω Google Books.
.jpg)
