Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|5|01|2025}}

Ο Νικολό Γκαττιλούζι (Niccolo Gattilusio ή Niccolo Gattilusio, 1415 - 1462), εξελληνισμένα Νικόλαος Γατελούζος, ήταν Γενουάτης άρχοντας της Λέσβου. Διοίκησε από το 1458 μέχρι το 1462, οπότε οι Τούρκοι κατέλαβαν το νησί.

Γεννήθηκε μάλλον μετά το 1415 στον ευγενή Γενουάτη Οίκο των Γκαττιλούζι. Πατέρας του ήταν ο Ντορίνο Α' Γκαττιλούζι, επίσης άρχοντας της Λέσβου και μητέρα του η Οριέττα Ντόρια. Μετά τον θάνατο του πατέρα του ανέλαβε ο μεγαλύτερος αδελφός του Ντομένικο Γκαττιλούζι την εξουσία, ενώ ο Νικολό ανέλαβε το αξίωμα του αυθέντη της Λέσβου και αργότερα της Λήμνου. Επειδή είχε χαρακτήρα αλαζονικό και τυραννικό προς τους υπηκόους του, οι Έλληνες της Λήμνου στράφηκαν προς τον Τούρκο σουλτάνο Μωάμεθ Β΄ για να τους βοηθήσει: αφού επαναστάτησαν, ο Μωάμεθ κατέλαβε το νησί διώχνοντας τον Νικολό, που κατέφυγε στη Λέσβο. Εκεί εκθρόνισε τον αδελφό του το 1458 και αφού τον φυλάκισε, τον έπνιξε. Όταν ανέλαβε την εξουσία, άρχισε να υποστηρίζει την πειρατεία και το δουλεμπόριο στις ακτές της Μικράς Ασίας ή ζητούσε λύτρα για την προστασία που παρείχε στην περιοχή. Με τις ενέργειές του αυτές εξόργιζε όλο και περισσότερο τον Μωάμεθ, ο οποίος πολιόρκησε τη Μυτιλήνη το 1462 και αφού κατέλαβε το κάστρο της, έστειλε τον Νικολό στην Κωνσταντινούπολη, όπου τον απαγχόνισε με τη χορδή ενός τόξου.

Γενεαλογία Γκαττιλούζι (Γατελούζοι)

• Miller, William (1913). «The Gattilusj of Lesbos (1355–1462)». Byzantinische Zeitschrift

• Cawley, Charles, LESBOS (GATTILUSIO), Foundation for Medieval Genealogy, http://fmg.ac/Projects/MedLands/LATIN%20LORDSHIPS%20IN%20GREECE.htm#_Toc359579874, ανακτήθηκε στις August 2012 
• Marek, Miroslav. «Gattilusio family». genealogy.euweb.cz. Genealogy.EU.